سبک زندگی مرز بین سلامتی و بیماری/ چالش‌های سلامتی در دنیای مدرن چیست؟
به گزارش خبرنگار آنا-امید زحمتکش: سبک زندگی، شیوه و عادت‌های افراد در موضوعات مختلف زندگی ازجمله تغذیه، ورزش، خواب و موضوعاتی که اصلاً به چشم نمی‌آید به‌طور چشمگیری در میزان سلامت زندگی تأثیر دارد.
در فرهنگ لغت سبک زندگی را مجموعه‌ای از عادات، رفتارها و عوامل و شرایطی بیان میکند که بر سلامت جسمی و روانی فرد مؤثر است.
بسیاری از بیماری‌هایی که امروزه گریبان گیر مردم جهان و کشور‌های دنیا را گرفته است و باعث مرگ‌ومیر تعداد بسیاری از فوتی‌های جان میشود ناشی از همین سبک زندگی‌های اشتباه است.
اما متأسفانه هنوز هم بسیاری از افراد هستند که سبک زندگی‌های ناسالمی را ادامه می‌دهند و برای خود مشکلات، بیماری‌ها، ناتوانی‌ها و یا حتی مرگ را رغم می‌زنند. سکته قلبی، دیابت، چاقی، سرطان و پوکی استخوان از مهم‌ترین بیماری‌های مزمنی است که با سبک زندگی افراد ارتباط مستقیم دارد.
{$sepehr_key_3217}
آمارها نشان می‌دهد در هر هشت ثانیه در جهان یک نفر به دلیل دیابت از دنیا می‌رود همچنین از هر ۳ مرگ در جهان، ۱ مرگ به علت بیماری‌های قلبی – عروقی است و یا چاقی پنجمین علت خطر مرگ در دنیا محسوب میشود که خب این آمارها نشان از تأثیر بالای سبک زندگی در سلامت و میزان مرگ‌ومیر در تمام جان دارد.
اگرچه قبلاً برای بیماری‌های سبک زندگی از اصطلاح «بیماری‌های طول عمر» نیز استفاده می‌شد، اما این ۲ اصطلاح دیگر باهم مترادف نیستند، چون بیماری‌های سبک زندگی دیگر مربوط به سن خاصی نیستند. امروزه سبک‌های زندگی گوناگونی همچون خوردن تنقلات و غذاهای فراوری‌شده، فعالیت فیزیکی کم، استرس کاری و دیگر عوامل روی جوانان و حتی کودکان تأثیر گذاشته و منجر به بیماری‌های مرتبط با سبک زندگی شده است.
نقش تغذیه در ابتلا به بیماری‌های غیر واگیر
تغذیه در سلامت افراد و رسیدن ویتامین، پروتئین و مواد مغذی موردنیاز بدن نقش بسزایی دارد به همین دلیل ازجمله فعالیت‌هایی است که همه انسان‌ها حداقل ۲ ساعت از شبانه‌روز خود را به این فعالیت اختصاص می‌دهند.
اما عادت‌های غذایی غلط می‌تواند خطر ابتلا به چاقی و در پی آن بیماری‌های غیر واگیر را افزایش دهد، متأسفانه شهرنشینان به مواد خوراکی بی‌کیفیت، پرکالری و فست‌فود‌ها تمایل دارند اما اینکه تنقلات مغذی، میوه و مواد خوراکی ارگانیک هم گران است بی‌دلیل نیست چراکه قیمت بالای این مواد موجب عدم دسترسی همه مردم به این خوراکی‌ها شده است.
سبک زندگی، تغییر‌دهنده سطح سلامت
محمدرضا سهرابی، متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی و معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت‌وگو با آنا بابیان اینکه مجموعه‌ای از عواملی همچون الگوی تغذیه میزان فعالیت بدنی، میزان استرس و سلامت روان، استعمال مواد دخانی و اعتیاد به الکل؛ سلامت افراد را تشکیل می‌دهند، گفت: میزان سلامت افراد با توجه به انتخاب الگوی رفتاری و سبک زندگی‌ای که دارد تغییر میکند.
طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، ۶۰ درصد از عوامل مرتبط با سلامت و کیفیت زندگی افراد با سبک زندگی همخوانی دارد.
وی افزود: در چند دهه گذشته الگوی بیماری‌ها تغییر پیداکرده است، تا قبل از دهه ۶۰ اکثر بیماری‌های افراد و علت‌های مرگ‌ومیر در بین مردم بیماری‌های واگیردار بود، علت مرگ کودکان در آن سال‌ها اکثراً به ابتلا به اسهال و یا بیماری‌های تنفسی بوده است و همچنین افراد بالغ نیز در اکثر مواقع به دلیل اپیدمی‌های سرخک، وبا، آنفولانزا فوت می‌کردند.
سهرابی تأکید کرد: با بالا رفتن سطح بهداشت جهانی و کنترل بیماری‌ها؛ طول عمر افراد بیشتر شد و سطح امید به زندگی افراد بالا رفت اما پس‌ازآن بیماری‌های غیر واگیر نمایان شدند و که یکی از دلایل آن طول عمر افراد در آن زمان و دیگری تغییر سبک زندگی افراد بود.
اهمیت کنترل وزن در طول عمر
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه سبک زندگی به‌عنوان یک زنگ خطر برای بیماری‌های مزمن و غیر واگیر مطرح است، تشریح کرد: به‌عنوان‌مثال چاقی که ناشی از سبک زندگی غلط است، ارتباط مستقیم با دیابت و بیماری‌های قلبی و عروقی دارد، افرادی که اضافه‌وزن دارند بیشتر به دیابت و بیماری‌های قلبی و عروقی مبتلا می‌شوند.
وی ادامه داد: امروزه شیوع چاقی و اضافه‌وزن در دنیا بسیار زیاد شده است، مطالعات نشان می‌دهد میانگین چاقی و اضافه‌وزن در ایران به ۴۰ تا ۵۰ درصد رسیده است. اگر فردی وزن خود را کم کند درصد احتمال ابتلا به دیابت نیز در آن به حد قابل‌توجهی کاهش می‌یابد. همچنین افرادی که به دیابت مبتلا هستند نیز با کنترل وزن می‌توانند مصرف دارو و سرعت پیشرفت این بیماری را کاهش دهند.
سهرابی عنوان کرد: پرفشاری خون یکی دیگر از بیماری‌های غیر واگیر و مزمنی است که می‌توان با اصلاح سبک زندگی از ابتلا به آن جلوگیری کرد. پوکی استخوان نیز از دیگر مسائلی است که می‌توان با تغذیه مناسب و مصرف کلسیم موجود در لبنیات از ابتلا به آن جلوگیری کرد.
نقش استرس در سلامت
مطالعات نشان می‌دهد استرس و اضطراب نقش بسزایی در تشدید بیماری افراد دارد.
وی افزود: استرس می‌تواند افراد را در معرض خطر مرگ ناگهانی قرار دهد، همچنین ابتلا به استرس و اظطراب در افراد باعث کم شدن سطح ایمنی بدن و بیشتر شدن خطر ابتلا به بیماری‌ای واگیر و غیرواگیر شود که می‌توان با اصلاح درست سبک زندگی از آن جلوگیری کرد.
بانوان، مدیران سبک زندگی
متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی بابیان اینکه در فرهنگ کشور ما بانوان مدیران خانواده هستند؛ گفت: مادران سبک زندگی خانواده را مدیریت می‌کنند، مادران می‌توانند در تهیه مواد اولیه، تغذیه مناسب خانواده، اصلاح خواب فرزندان و موارد این‌چنینی نقش پررنگی را ایفا کنند، همه این مواد نشان می‌دهد بالا بودن سطح سواد و آگاهی مادران باعث ایجاد یک سبک زندگی سالم برای همه افراد خانواده شود.
وی افزود: مادری که علم بالاتری داشته باشد و مطالعه بیشتری داشته باشد می‌تواند برخورد بهتری با فرزندان خود داشته باشد و سطح سلامت روان کودکان خود نقش خوبی داشته باشد، مطالعات سازمان جهانی بهداشت نشان می‌دهد در کشور‌هایی که مادران از سطح سواد بالاتری برخوردار هستند، میزان مرگ‌ومیر کودکان زیر ۱ سال و زیر ۵ سال بسیار کمتر است و این دو عامل رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند.
سهرابی گفت: فرهنگ‌سازی در سبک زندگی مردم به عوامل مختلفی همچون الگو‌های جامعه، رسانه‌های اجتماعی، یارانه‌هایی که دولت پرداخت میکند، در دسترس بودن موارد مخرب و.. بستگی دارد.
تاثیر سیاستگذاری دولت‌ها در سلامت مردم
وی افزود: به‌عنوان‌مثال کشور ما کمترین مالیات را نسبت به کشور‌های دیگر برای سیگار در نظر گرفته است، که باعث پایین بودن قیمت سیگار شده است همچنین نمایش سیگار کشیدن توسط افراد چهره در فیلم‌های ساخته‌شده اخیر باعث افزایش مصرف سیگار در کشور شده است.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پایان اشاره کرد: یارانه واردات مواد خوراکی به کشور برای موادی مثل روغن‌های مایع، شکر و مواردی ازاین‌دست در نظر گرفته‌شده است، این سیاست‌های غلط در خصوص یارانه‌ها و مالیات‌ها باعث شده است تا در فرهنگ‌سازی مردم در سطح قانون‌گذاری با مشکل مواجه شویم.
بهبود کیفیت زندگی و سلامت افراد، نیازمند تغییر در عادت‌های ناسالم و ترسیم برنامه‌های منظم برای سبک زندگی سالم است. اگرچه فرد نقش مهمی در انتخاب این سبک زندگی ایفا میکند، اما عوامل متعددی از جمله سیاست‌های دولتی، فرهنگ جامعه و آگاهی عمومی در این مسیر مؤثرند.
انتهای پیام/