دست و پا زدن زنجیره تأمین دارو در باتلاق مشکلات نقدینگی
گروه سلامت خبرگزاری آنا، یاسر مختاری؛ صنعت دارو در کشور یکی از مهمترین و استراژیک‌ترین صنایع در کشور است که وظیفه تأمین دارو برای بیماران در کشور را بر عهده دارد. آنگونه که گفته می‌شود گردش مالی بازار دارویی کشور 4 میلیارد دلار است. این بدین معنی است که یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین بازارها که اتفاقا نباید به آن به دید بازار کالاهای مصرفی نگاه کرد همین بازار دارویی کشور است که هر از گاهی با بحران‌های مختلف نیز مواجه می‌شود.
به گفته مسئولان کنونی و سابق سازمان غذا و دارو بیش از 90 درصد نیاز دارویی کشور را داروهای تولید داخل تشکیل داده و مابقی توسط واردات تأمین می‌شوند. از سوی دیگر بیش از70 درصد مواد اولیه دارویی مورد نیاز صنایع دارویی در کشور تولید شده و مابقی آن وارد می‌شود.
هرگونه تأمین دارو نیازمند نقدینگی برای پرداخت هزینه‌های ناشی از ثبت سفارش دارو، مواد اولیه یا محصول نهایی است و هرگونه اخلال در آن موجب اخلال تمامی زنجیره و در نهایت آسیب به بیمار می‌شود. این روزها حال صنعت دارویی کشور و زنجیره تأمین دارو مناسب نیست. از یک سوی کمبودهای دارویی وجود دارند و از سوی دیگر نگرانی برای تعطیلی برخی خطوط دارویی وجود دارد. همچنین است که ابزارها و ماشین‌های تولید دارو نیز دچار استهلاک شده‌اند.
بسیاری از کارشناسان و تولید کنندگان دارو یک مقصر را برای مشکلات دارویی عنوان می‌کنند؛ «کمبود نقدینگی» که مشکلات بسیاری را بر پیکره زنجیره تأمین دارو در کشور وارد کرده است.
دلایل کمبود نقدینگی
علی سبحانیان، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی کشور در رابطه با دلایل کمبود نقدینگی در زنجیره تأمین دارو گفت: دلایل کمبود نقدینگی چند وجهی است. نخست اینکه نرخ ارز دارو تغییر پیدا کرد و از دلار 4 هزار و 200 تومانی یا یوروی 5 هزار تومانی به دلار 28 هزار و 500 تومانی و یوروی 30 هزار تومانی تبدیل شد. این موضوع برای تولید کننده یا وارد کننده موجب خلأ نقدینگی شد. مثلا اگر شرکتی برای تأمین ارز خود با یوروی 5 هزار تومانی نیاز به 5 میلیارد تومان نقدینگی داشت با یوروی 30 هزار تومانی به 30 میلیارد تومان نیاز پیدا می‌کرد.
وی همچنین عدم همکاری بانک‌ها با شرکت‌ها و صنایع دارویی را یکی دیگر از مسائلی می‌داند که تأثیر بسیار زیادی بر کاهش نقدینگی زنجیره تأمین دارو دانست و گفت: متأسفانه به این دلیل که در بهمن دو سال قبل سود دولت سود سپرده بانک‌ها را افزایش داده و در نتیجه با بالا رفتن هزینه وام، حاشیه سود شرکت‌ها کاهش پیدا کرد به همین دلیل بسیاری کمتر به سراغ اخذ وام از بانک‌ها بودند.
{$sepehr_key_3188}
در سال‌های گذاشته تأخیر در پرداخت مطالبات مراکز درمانی و داروخانه‌ها از سوی بیمه‌ها همواره یکی از مشکلاتی بود که موجب می‌شد که مشکلاتی برای دانشگاه‌های علوم پزشکی و داروخانه‌ها با بیمه‌ها به وجود آمد چنانکه حتی در زمان دولت دوازدهم برخی از دانشگاه‌های علوم پزشکی برخی بیمه‌ها را تهدید به قطع خدمات غیر اورژانسی به افراد تحت پوشش آنها کردند. بنابراین مشکلات مالی دانشگاه‌ها و یا داروخانه‌ها امری مسبوق به سابقه بوده است. با آمدن طرح دارویار و انتقال مابه‌التفاوت تغییر نرخ ارز به بیمه‌ها و عدم تأمین به موقع آن این مشکلات تداوم پیدا کرد.
بدهی بیمه‌ها؛ یک زخم قدیمی
مراکز درمانی دانشگاهی و داروخانه‌ها از شرکت‌های پخش دارو را خریداری کرده و شرکت‌های پخش نیز داروی مورد نیاز را تولید کننده یا وارد کننده دریافت می‌کنند. بنابراین اگر یک مرکز درمانی یا داروخانه نتواند مطالبات شرکت‌های پخش را به موقع تسویه نکند، شرکت پخش نیز نمی‌توان بدهی خود به شرکت واردکننده یا تولید کننده تسویه کرده و به ترتیب آنها نیز در تأمین مواد اولیه یا محصول نهایی دچار مشکل خواهند شد. این امری است که سبحانیان نیز بر این موضوع صحه گذاشت و گفت: با وجود تغییر نرخ ارز و خلأ نقدینگی و همچنین عدم همکاری بانک‌ها وقتی یک شرکت موفق به وارد کردن ماده اولیه یا محصول نهایی شد و آن را به شرکت های پخش داد و شرکت‌های پخش نیز دارو را در بین داروخانه‌ها که 70 درصد آنها دولتی و دانشگاهی توزیع کردند. این مراکز هم به موقع نتوانستند مطالبات خود را از دولت دریافت کنند در نتیجه به موقع هم نمی‌توانستند بدهی خود به شرکت‌های توزیع را تسویه کنند.
این تولید کننده دارو افزود: بدهی دولت به زنجیره تأمین دارو حدود 27 هزار میلیارد تومان است که ناشی از تأخیر بیمه‌ها در پرداخت بدهی خود به این مراکز است و قتی این را در کنار بی‌رحمی بانک‌ها می‌گذاریم می‌بینیم شرکت‌ها بیشتر و بیشتر در باتلاق مشکلات نقدینگی غرق می‌شوند.
سبحانیان یادآور شد: باید در کنار این مشکلات و عدم توانایی دولت در پرداخت بدهی‌های خود هزینه‌های سربار و جاری مانند افزایش هزینه انرژی، حقوق پرسنل و هزینه‌های تعمیر و نگهداری را هم را هم باید به آن اضافه کرد. همه این مشکلات موجب شده است تار برخی از تأمین کنندگان نگران تعطیلی خطوط خود بوده و این امری است که به شدت زنجیره تأمین دارو را تهدید می‌کند. امیدواریم که افرادی که الان در رأس کار قرار می‌گیرند نخست مشکلات را شناسایی کرده و دوم برای رفع آن خارج از عرف اداری و کاغذبازی و بدون فرصت‌سوزی به سراغ پرداخت بدهی به صنعت دارو بروند.
برنامه‌های سازمان غذا و دارو برای حل چالش نقدینگی
با وجود این مشکلات سازمان غذا و دارو از وجود برنامه‌هایی مالی برای تأمین نقدینگی زنجیره تأمین دارو و تجهیزات پزشکی خبر داد.
فرشته میرزازاده معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان غذا و دارو، در گفت‌وگو با خبرنگار آنا اظهار کرد: سازمان غذا و دارو در تلاش است تا با ایجاد تسهیلات اعتباری ویژه، همکاری با بانک‌ها و نهادهای مالی را تقویت کند تا وام‌های با بهره کم و شرایط بازپرداخت مناسب به تولیدکنندگان ارائه شود.
میرزازاده همچنین با اشاره به تخصیص اعتبارات ویژه برای تحقیق و توسعه و نوسازی تجهیزات تولیدی گفت: این اعتبارها می‌تواند به بهبود کیفیت محصولات و افزایش ظرفیت تولید کمک کند. حمایت از صادرات و ارائه مشوق‌های مالی برای شرکت‌هایی که در بازارهای خارجی فعالیت دارند، به افزایش درآمد و بهبود وضعیت نقدینگی این شرکت‌ها کمک خواهد کرد.
معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان غذا و دارو با تأکید بر لزوم همکاری با دیگر نهادهای دولتی و تسهیل تأمین به موقع و با قیمت مناسب مواد اولیه، تصریح کرد: این اقدامات در راستای حفظ امنیت دارویی کشور و حمایت از تولیدکنندگان داخلی انجام می‌شود. سازمان غذا و دارو همواره در کنار تولیدکنندگان است و از هیچ تلاشی برای حمایت از آنها فروگذار نخواهد کرد.
انتهای پیام/