همکاری با معاونت علمی در اجرای اسناد فناوری/ارتقای جایگاه فرهنگ در دوره جدید

به گزارش خبرگزاری آنا، حجت الاسلام و المسلمین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در این نشست اظهار کرد: حکمرانی دانش تلقی نشده است، در حالی که در جهان به عنوان بین رشته‌ای دیده می‌شود. لازم است حکمرانی در موضوعات ملموس و انضمامی دنبال شود و حکمرانی در مفاهیم انتزاعی نباید مدنظر باشد، در واقع حکمرانی را در موارد عینی باید دنبال کنیم. به جای حکمرانی اقتصاد باید حکمرانی اشتغال، مسکن و ... را دنبال کنیم.
وی ادامه داد: حکمرانی شامل سیاست‌گذاری، تنظیم‌گری، راهبری و تصدی‌گری و نظارت و ارزیابی است. سیاستگذاری در حکمرانی باید و نباید‌های جهت دهنده است، تنظیم گری شامل قانون‌گذاری و ساختارسازی و تقسیم مسئولیت‌هاست. راهبری و گفتمان سازی سومین مرحله حکمرانی است، تصدی‌گری در حکمرانی شامل مجریان است. در نهایت نظارت و ارزیابی و اثرسنجی باید مدنظر باشد. مشارکت حداکثری ذینفعان در حکمرانی نیز باید مدنظر باشد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: حال سوال این است که آیا تاکنون حکمرانی فرهنگ داشته‌ایم؟ باید بگویم که بله چراکه قوام جمهوری اسلامی به مردم سالاری است، حکومت با مردم بنا شده است رهبری این حکومت رهبری است که زمینه ساز حضور مردم است. در عرصه‌های علمی نظامی اقتصادی مردم حضور دارند.
خسروپناه گفت: اگر موفقیت علمی داریم به خاطر حضور مردم است اگر ۵ هزار هیئت علمی به ۱۰۰ هزار نمی‌رساندیم این موفقیت‌ها را نداشتیم. نیروی دریایی ناوبر ساخته به خاطر فعالیت دانشمندان بوده است ارتش و سپاه تسهیل گری داشته تا از توان دانشمندان استفاده کنند.
وی درباره تجربه حکمرانی فرهنگ بیان کرد: ستاد انقلاب فرهنگی با رویکرد فرهنگی به دانشگاه‌ها شکل گرفت. بعدا مرجعیت علمی مطرح شد. چون دانشگاه‌ها تبدیل به مکان درگیری گروه‌های مسلح شده بود، ستاد انقلاب فرهنگی تشکیل شد تا استادان را سازماندهی کند. در همان زمان علوم انسانی اسلامی مطرح شد، دفتر حوزه و دانشگاه شکل گرفت. بحث علوم انسانی اسلامی پیش رفت. ستاد انقلاب فرهنگی ساختار‌ها را تاسیس کرد. اول فرهنگ دانشگاه دغدغه بود و بعد علم دانشگاه در اولویت قرار گرفت.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: بعداً که به پیشنهاد مقام معظم رهبری به عنوان رئیس جمهور وقت ستاد به شورا تبدیل شد، علم و فرهنگ با هم پیش رفتند. با اینکه اولین مصوبه شورا سند دانشگاه اسلامی بود. فرهنگ دینی در دانشگاه اهمیت داشت. در ادامه غلبه علم بر فرهنگ در دستور کار قرار گرفت. بیشتر اسناد علمی در اولویت قرار گرفت. سند گیاهان، هوا و فضا، زیست فناوری، نقشه جامع علمی کشور مصوب شد. البته این رویکرد به خاطر تاکیدات رهبری بود که بر مرجعیت علمی تاکید داشتند. تا زمانی که بنده دبیر شدم ۷۰ درصد مصوبات علمی فناوری بود که اکنون درصد مصوبات فرهنگی (با حفظ حجم مصوبات حوزه علم و فناوری) به حدود ۵۰ درصد رسیده است که سهم فرهنگ در مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در دوره جدید ارتقا یافته است.
وی افزود: در ادامه پیوند علم و فرهنگ در دستور کار قرار گرفت. در سند نقشه جامع علمی، هیئت علمی دارای رویکرد دینی هم مطرح شد. در ادامه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در دستور کار قرار گرفت.
خسروپناه عنوان کرد: در نهایت شورای عالی انقلاب فرهنگی رشد و بلوغ دوباره پیدا کرد و نقشه مهندسی فرهنگی نوشته شد، در دولت دهم این سند نوشته شد، ابلاغ نشد، در دولت یازدهم نیز ابلاغ آن چند سال طول کشید، بعد که ابلاغ شد قرار شد که برش‌های استانی تدوین شود. از زمان شهید رئیسی این سند با مدیریت معاونت اول اجرایی شد. تا الان تعداد از استان‌ها برش‌ها را تدوین کرده‌اند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: بنابراین فرهنگ همواره در اولویت دوم شورای عالی بود، اما کم کم در اولویت قرار گرفت تا جایی که حتی در سند هوش مصنوعی و سند امنیت غذایی به فرهنگ توجه شده است. سند موسیقی در دوره اخیر نوشته و ابلاغ شد. سند صنایع دستی در حال نهایی شدن است. نوشتن سند سینما و تئاتر در حال انجام است. سند مهدویت در این دوره نوشته شد. سند اربعین و اعتکاف در دستور کار است.
وی ادامه داد: در دوره اخیر مقام معظم رهبری موضوع قرارگاهی شدن شورا را مورد تاکید قرار دادند البته شورا هیچ گاه سند بسنده نبود قانون گذاری و ساختارسازی را نیز مدنظر داشته است. مثلا ایجاد سازمان ملی سنجش و نظام ارزشیابی آموزش کشور که مستقل از وزارت علوم است، اخیرا از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده است. اجرای بسیاری از اسناد به صورت قرارگاهی پیگیری می‌شود، مثلا سند هوا و فضا و نقشه جامع علمی به میزان خوبی اجرایی شده است، اما در فرهنگ رویکرد قرارگاهی کم بود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی عنوان کرد: برای دستیابی به مدل قرارگاهی شورای عالی انقلاب فرهنگی از فرماندهان نظامی نیز تجربه کسب کردیم. تا اینکه به الگوی قرارگاه دست یافتیم. موضوع مهم دیگری که مقام معظم رهبری در این سال‌ها درباره فرهنگ مورد تاکید قرار داده اند، بازسازی انقلابی ساختار فرهنگ است در این زمینه نیز به الگوی مشخصی دست یافتیم که به زودی زمینه اجرای آن را فراهم خواهیم کرد.
خسروپناه افزود: یکی از رویکرد‌های مهم در شورای عالی انقلاب فرهنگی در زمینه اجرایی سازی مصوبات، انتخاب دستگاه مسئول برای اجرای مصوبات است. مثلا خوشبختانه در دولت جدید معاونت علمی رئیس جمهور پذیرفته است که مسئول پیاده سازی اسناد مرتبط باشد؛ بنابراین در تدوین مصوبات، پیاده سازی نیز مدنظر است.
وی گفت: در ادامه برای اجرای مصوبات به نهاد‌های نظارتی نیاز داریم تا میزان اجرایی سازی یا اثرسنجی مصوبات اندازه گیری شود. در این زمینه نیز سازمان بازرسی بازوی شورای عالی انقلاب فرهنگی است. مرکز رصد و نظارت در شورای عالی انقلاب فرهنگی اثرسنجی مصوبات را دنبال می‌کند.
دبیر شورای عالی انقلاب گفت: برای سندنویسی به مشارکت ذینفعان توجه داریم، مثلا در تدوین سند موسیقی از بسیاری از ذینفعان نظرخواهی شد، در ادامه پس از تصویب و ابلاغ، برخی انتقاداتی داشتند، مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی پس از شش ماه امکان اصلاح و بازنگری دارد، در این زمینه نیز به فعالان حوزه موسیقی وعده دادیم نظرات خود را مطرح کنند تا در صورت نیاز در اصلاح سند گنجانده شود. در تدوین سند صنایع دستی نیز بیش از ۱۳۰۰ نفر مشارکت داشتند. اینگونه مشارکت ذینفعان در سیاستگذاری میسر شده است. سند هوش مصنوعی را نیز با مشارکت ذینفعان تدوین کردیم. سند کوانتوم هم که در حال نهایی شدن با مشارکت ذینفعان نوشته شده است. برای تدوین آیین نامه جدید ارتقای اعضای هیئت علمی نیز از نخبگان در قالب هیئت‌های اندیشه ورز استانی بهره‌مند خواهیم شد. فرهنگستان علوم برای اولین بار روزآمدسازی سند نقشه جامع علمی کشور را در دستور کار دارد. شورای تحول و ارتقای علوم انسانی نیز ماموریت پیدا کرده که نقشه جامع علمی علوم انسانی را تدوین کند و همچنین آیین نامه اعضای هیئت علمی در گروه علوم انسانی و هنر را تهیه کند. هر چه از عقل جمعی برای تدوین اسناد و مصوبات استفاده شود اقناع سازی هم به راحتی صورت می‌گیرد.