رازینی: نقش نظام آموزشی کشور باید بازنگری شود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، روح الله رازینی معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در یک برنامه تلویزیونی با محوریت «بازگشایی دانشگاه‌ها و آموزش هوش مصنوعی»، در پاسخ به این سوال که چرا در برنامه‌های وزیر علوم به جای تمرکز روی هوش مصنوعی در آموزش، روی نظارت و عملکرد تاکید شده است؟، اظهار کرد: موضوع هوش مصنوعی علاوه بر سایر بخش‌های کشور و اجتماع، در حوزه آموزش هم عناصری را تحت تاثیر قرار می‌دهد که یکی از حوزه‌های مهم «نظام اداره و حکمرانی آموزش عالی» است و برنامه وزیر علوم هم ناظر به این اهداف است. 

وی افزود: با تکیه بر هوش مصنوعی تحولاتی را در حکمرانی آموزش عالی شاهد خواهیم بودیم که حوزه نظارت، سنجش و پایش و نظام‌های ارزیابی و ... از جمله آنهاست. کل مجموعه آموزش عالی به لحاظ حکمرانی نیازمند تاکید بر استفاده از ظرفیت‌های هوش مصنوعی در تحول حکمرانی و اداره است که در اسناد هوش منصوعی هم به آن اشاره شده است، به نظر می‌رسد یکی از مدخل‌های مهمی که وزارت علوم باید مورد توجه قرار دهد، همین حوزه است. به هر حال با ظرفیتی که ایجاد می‌شود باید دید که نظام رصد و پایش و ارزیابی و عملکرد موسسات چگونه چگونه خواهد بود؟ 

رازینی تصریح کرد: امروزه، ارزیابی عملکرد وزارت علوم در رویکرد‌های سنتی مبتنی بر ارزیابی‌های میدانی و جمع آوری سنتی و دستی داده‌ها اتفاق می‌افتد که ظرفیت رصد، پایش و راهبری آموزش عالی با کمک پایگاه‌های داده از حوزه هوش مصنوعی تاثیر خواهد پذیرفت و شاید تاکید وزیر علوم هم از این جهت بوده تا اهداف خود را با این رویکرد‌ها ادامه دهیم و بهره وری را در اداره ارتقا دهیم. 

معاون آموزشی وزارت علوم درباره برنامه‌های وزیر علوم در حیطه آموزش هوش مصنوعی گفت: فراهم ساختن زیرساخت‌های لازم هوش مصنوعی برای توسعه پژوهش و نوآوری از جمله اهداف وزیر علوم است و یکی از ظرفیت‌های ابزاری که این فناوری می‌تواند ایجاد کند افزایش دقت و سرعت در حیطه پژوهش‌ها و تحقیقات علمی است، شاید یکی از تحلیل‌هایی که در گذشته نیروی انسانی و زمان بیشتری را می‌طلبید امروزه با ظرفیت‌هایی که از طریق نرم افزار‌ها و سخت افزار‌ها ایجاد می‌شود را ما را به سرانجام خواهد رساند. 

رازینی اضافه کرد: تولید محتوا و تطبیق محتوای آموزشی در تمام رشته‌ها برای ورود به هوش مصنوعی باعث شد تا تفاهم نامه‌ای با معاونت علمی مبنی بر حمایت از استادان فعال در حوزه تخصصی خودمنعقد کنیم؛ چرا که هوش مصنوعی مختص یک رشته خاص نیست، بلکه تمام رشته‌ها به ویژه علوم انسانی و اجتماعی به صورت جدی‌تر با آن رو به رو خواهند شد و به شدت متاثر از آن می‌شوند. 

وی با بیان اینکه طبق این تفاهم نامه، استادان باید در حیطه تخصصی خود تولید محتوای مرتبط با هوش مصنوعی داشته باشند؛ تاکید کرد: معاونت علمی در این زمینه فراخوان داد و ۱۰۰ استاد فعالیت خود را آغاز کردند و در ترم پیش رو دروس خود را ارائه می‌دهند و محتوای آن مستند خواهد شد تا ظرفیت محتوایی ایجاد شود. 

رازینی تاکید کرد: یکی از ماموریت‌هایی که برای خود متصور می‌کنیم این است که دانشگاه‌ها و استادان را جهت تولید محتوای هوش مصنوعی در رشته‌های متفاوت نه فقط حیطه تخصصی تسهیل کنیم. بحث آموزش و ترویج و کاربرد‌های فناوری را برای عموم در نظر گرفته ایم؛ چرا که دانش آموختگان تمام حوزه‌ها نیازمند آن هستند. همچنین، تربیت نیروی حرفه‌ای متخصص در رشته‌های فنی و مهندسی و به صورت خاص در رشته‌های کامپیوتر اتفاق می‌افتد که جریان خاص تربیتی خود را می‌طلبد. 

وی اضافه کرد: فضای دروس مشترک و عمومی برای تمام رشته‌ها جزء تفاهم نامه‌ای است که با معاونت علمی منعقد شده و امیدوار هستیم که خروجی آن قابل استفاده باشد. 

معاون آموزشی وزارت علوم بیان کرد: روش‌های آموزش سنتی دیگر جوابگو نیستند، بلکه آموزش‌های نوین هوش مصنوعی باعث شده تا رویکرد‌های جدیدی در حوزه هوش مصنوعی کشف شوند. 

رازینی با اشاره به اینکه چرا دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران فقط در مقطع ارشد و دکتری هوش مصنوعی را آموزش می‌دهد، اما در مقطع کارشناسی آموزشی ارائه نمی‌دهد؟، گفت: در نظام برنامه درسی وزارت علوم مقطع کارشناسی به صورت عام به عنوان رشته پایه تعریف می‌شود تا دانشجویان علاقه مندی خود را بشناسند و در مقاطع بالاتر به آن ورود کنند؛ چرا که در ارشد و دکتری، گرایش‌ها تخصصی‌تر می‌شوند. 

معاون آموزشی وزارت علوم بیان کرد: اخیرا، بازنگری در برنامه‌های درسی رشته‌های فنی و مهندسی صورت گرفته است، یکی از گرایش‌های موجود در ارشد هوش مصنوعی است و در مابقی گرایش‌ها دیجیتال و داده صورت گرفته است. با تحولی که اتفاق می‌افتد باید حوزه‌های متنوع تری در برنامه‌های درسی داشته باشیم که این امر در دانشگاه‌ها رخ می‌دهد و وزارت علوم تنها نقش تسهیل گری دارد. 

وی افزود: رشته کامپیوتر در مقطع کارشناسی فاقد گرایش است، اما در مقطع ارشد یکی از برنامه ریزی‌ها در حیطه هوش مصنوعی است که الگوی برنامه ریزی تمام رشته‌ها خواهد بود. 

نحوه ارائه دروس اختیاری و اجباری در رشته‌های دانشگاهی 

رازینی درباره اختیاری بودن و اجباری بودن برنامه‌های درسی گفت: هوش مصنوعی باید تبدیل به آموزش عمومی برای افراد شود تا همه به صورت پایه‌ای نحوه سروکار داشتن با آن را فرا بگیرند. دانش آموزان و دانشجویان منتظر نمی‌مانند تا برنامه‌های درسی متناسب با هوش مصنوعی بازنگری شوند، بلکه خود به خود به سمت آن گرایش دارند و همین ویژگی مثبت نسل جدید است؛ چرا که سرعت فناوری بالاست و نمی‌تواند منتظر برنامه‌های ما باشد. 

وی بیان کرد: درس ۲ واحدی هوش مصنوعی برای رشته گرایش‌های فنی و مهندسی به صورت اجباری در نظر گرفته شده و برای مابقی درس اختیاری ارائه خواهد شد؛ چرا که نیازمند تولید محتوا هستیم تا برنامه‌های خود را کاربردی‌تر کنیم.

رازینی با اشاره به ایجاد ظرفیت شخصی سازی از سوی هوش مصنوعی گفت: ۳ حوزه «اداره و حکمرانی آموزش عالی»، «محتوا در قالب برنامه درسی و رشته و سرفصل» و «تغییرات موجود در الگو‌های یاددهی و یادگیری به واسطه فناوری ها» متاثر از هوش مصنوعی هستند که گزینه آخر مهم‌تر است و اگر نظام آموزشی فارغ از محتوا در قسمت یاددهی متناسب سازی نشود آموزش‌های کشور نه تنها در حوزه مصنوعی بلکه در سایر بخش‌ها جذابیتی نخواهد داشت که این امر نیازمند توانمند سازی نقش معلمان و هیئت علمی‌هاست، پس بحث مشارکت سازی بسیار در افزایش سرعت تولید علم مهم خواهد بود؛ بنابراین نقش نظام آموزشی کشور را باید بازتعریف کنیم.

وی افزود: می‌توانیم ارتقایی در سطح تحلیل دانشجویان داشته باشیم تا نگاه و تحلیل آنها فراتحلیل باشد و حتی نوع آموزش هم می‌تواند متفاوت شود.