نقش میان‌رشته‌ای‌ها در توسعه کشور چیست؟/ انجمن‌های علمی پل ارتباطی بین صنعت و دانشگاه قرار بگیرند+ فیلم
خبرگزاری آنا_ نادیا عابد؛ آموزش و پژوهش رکن اصلی پیشرفت در هر جامعه‌ای به شمار می‌آید؛ رشدی که بی توجهی به آن ممکن است عواقب ناگوار و آفت‌های علمی بی شماری را پدید آورد، در سال‌های اخیر اقداماتی در این عرصه صورت گرفته است که در راستای بررسی وضعیت آموزش عالی کشور در حوزه‌های آموزشی و پژوهشی و دانشجویی گفتوگویی را با سیدعلی موسوی، محقق پسادکتری دانشگاه تهران اختصاص داده ایم که در ادامه می‌خوانید.
آنا: میان رشته ای‌ها مبحث بسیار مهم بخش آموزش هستند؛ اهمیت به این مفاهیم تا چه میزان بر توسعه کشور تاثیرگذار است؟ در مقابل نهاد‌های آموزش عالی و مسئولان کشوری چقدر به آن اهمیت می‌دهند؟
در سند ملی راهبردی انرژی کشور که افق ۱۴۲۰ را پیش بینی می‌کند، چالش‌هایی در حوزه انرژی مطرح شده است؛ بنابراین هر کدام از این مسائل یک جایگاه شغلی را برای دانش آموختگان رشته مهندسی سیستم‌های انرژی و پژوهش‌های گسترده به ارمغان می‌آورد
موسوی: حدود ۱۰ سالی می‌شود که دروس میان رشته‌ای شامل مهندسی انرژی، مهندسی علوم زیستی، مهندسی مکاترونیک و مهندسی هوافضا در مقاطع تحصیلات تکمیلی و در دانشگاه‌های سطح یک کشور ارائه می‌شوند و از آنجایی که ورود به آن از چند رشته امکان پذیر است (مثلا، دانشجویان می‌توانند از رشته مهندسی مکانیک، مهندسی شیمی و مهندسی برق به مهندسی سیستم‌های انرژی ورود کنند)، یا همچنین (ورود به رشته‌های علوم زیستی از رشته‌هایی نظیر میکروبیولوژی، شیمی و مهندسی پزشکی ممکن شده است)، پس خروجی پژوهشی این محققان چندکابرده خواهد بود، یعنی زمانی که دانشجویان مهندسی سیستم‌های انرژی، در حوزه مواد پیشرفته «ماده ای» را اختراع می‌کنند کاربرد آنها در راستای الکتروکاتالیست ها، صنایع جذب، صنایع دارویی و صنایع غذایی به چشم خواهد آمد، به همین علت میان رشته‌ای نام دارند؛ چرا که اطلاعات علمی خود را با هم به اشتراک می‌گذارند و در نتیجه به هدف مهمی برای حل نیاز‌های کشور دست خواهند یافت.
درخشش دستاورد‌های بین المللی در حوزه میان رشته ای‌ها
خروجی‌های تحقیقاتی میان رشته ای‌ها در مجامع بین‌المللی به چشم می‌خورد، به عنوان مثال زمانی که اسامی دانشمندان یک درصد و دودرصد برتر جهان در هر سال منتشر می‌شود تعداد قابل توجهی از محققان که دانشجویان و اعضای هیئت علمی را تشکیل می‌دهند جزء میان رشته ای‌ها هستند. این موضوع، نشان از اهمیت ویژه مقالات علمی میان رشته‌ای در سطح ملی و جهانی دارد.
آنا: با توجه به اینکه به اهمیت میان رشته ای‌ها در کشور اشاره کردید، جایگاه شغلی دانشجویانی که قصد ورود به این رشته‌ها را دارند چگونه ارزیابی می‌کنید؟
موسوی: در سند ملی راهبردی انرژی کشور که افق ۱۴۲۰ را پیش بینی می‌کند، چالش‌هایی در حوزه انرژی با عناوین «پایین بودن بهره وری انرژی»، «بالا بودن تلفات در بخش انرژی»، «پایین بودن سهم انرژی‌های نو و تجدید پذیر در تامین انرژی کشور» و «بالا بودن نرخ آلاینده ها» مطرح شده است؛ بنابراین هر کدام از این مسائل یک جایگاه شغلی را برای دانش آموختگان رشته مهندسی سیستم‌های انرژی و پژوهش‌های گسترده به ارمغان می‌آورد.
قابلیت‌ها و دوره‌هایی که بستر آنها برای مطرح شدن در کلاس درس فراهم نیست تبدیل به خلاء آموزشی و پژوهشی می‌شود و در این راستا انجمن‌های علمی در راستای حل مشکل گام بر می‌دارند
به عنوان مثال، حدود ۷ تا ۱۵ درصد از کل انرژی در کشور‌های حوزه خلیج فارس یا کشور‌های همسایه مانند ترکیه توسط انرژی‌های تجدید پذیر تامین می‌شود، اما ایران با توجه به ظرفیت بسیار خوبی که در حوزه انرژی خورشیدی یا انرژی بادی دارد، شاید حدود ۱۲۰۰ مگابایت از انرژی کل کشور که ۵۷ درصد از آن انرژی خورشیدی است را توسط انرژی‌های تجدید پذیر تامین می‌کند.
آنا: میان رشته ای‌ها تا چه میزان بر حل نیاز‌های کشور تاثیر دارند؟ مثلا، اگر معضلی در جامعه به وجود می‌آید برای رفع آن چگونه می‌توان از نظرات متخصصان مختلف استفاده کرد تا به نتیجه واحدی رسید؟
موسوی: در این زمینه ۲ ارگان معاونت علمی ریاست جمهوری و ستاد تحول و پیشرفت ریاست جمهوری در کشور فعال هستند و حدود ۵ سالی است که تعامل خوبی بین دانشگاه و محیط بیرون از دانشگاه برقرار کرده اند و با تشکیل ستاد‌ها و کارگروه‌ها موضوعات تحقیقاتی را مطرح می‌کنند و پروپوزالی برای آن نوشته می‌شود و سپس از مهندسان رشته‌های مختلف دعوت خواهد شد تا راه حلی برای آن تبیین شود.
حدود ۲ سال گذشته، معاونت علمی ریاست جمهوری پروژه‌هایی را تحت عنوان آینده پژوهشی و تاب آوری بخش‌های مختلف ارائه داد و به اینصورت کارگروه‌هایی شکل گرفت و تحقیقاتی در این زمینه بررسی و نتیجه آن تحت عنوان کتابچه‌هایی منتشر شد.
آنا: برای پژوهشگرانی که در راستای حل نیاز‌های کشور گام برمی دارند، حقوقی پرداخت خواهد شد؟
موسوی: قرارداد‌های ساعتی در این زمینه بین ستاد‌ها و کارگروه‌ها با پژوهشگران منعقد می‌شود و پایان هر ماه حق الزحمه محققان پرداخت خواهد شد که ۲ سال گذشته مبلغ دستمزدهامتناسب با کارکرد افراد پرداخت می‌شد، اما بسیار ناکافی بود. البته، دانشجویانی که در این کارگروه‌ها فعال بودند مقاطع تحصیلات تکمیلی از تمام دانشگاه‌های آزاد و دولتی سراسر کشور را شامل می‌شدند. در ابتدای این کار باید رزومه دانشجویان ارسال می‌شد و در راس کارگروه‌ها محققان پسادکتری گروه‌ها را بر عهده می‌گرفتند. بزرگترین نقطه ضعفی که با تشکیل این کارگروه‌ها وارد شد این بود که به خوبی اطلاع رسانی شفاف انجام نشد وهمین آسیب‌های بزرگی به وجود آورد، البته ناگفته نماند که دیوان محاسبات مدتی از دانشجویان انجمن علمی و پژوهشگران برگزیده استفاده کرده بود.
آنا: با وجود اینکه انجمن‌های علمی ظرفیت‌های بسیار گسترده‌ای در راستای حل چالش‌های جامعه دارند؛ بنابراین وزارت علوم یا سایر نهاد‌ها تا چه میزان حامی آنها هستند؟
موسوی: رسالت تشکل‌های دانشجویی به خصوص انجمن‌های علمی در بدنه دانشگاه ها، رفع خلاء‌های آموزشی و پژوهشی مرسوم در دانشگاه‌ها با برگزاری کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزشی است. مثلا، بیشتر انجمن‌های علمی کارگروه‌های مقاله نویسی و آموزش نرم افزار فنی و مهندسی را برگزار می‌کنند. قابلیت‌ها و دوره‌هایی که بستر آنها برای مطرح شدن در کلاس درس فراهم نیست تبدیل به خلاء آموزشی و پژوهشی می‌شود و در این راستا انجمن‌های علمی در راستای حل مشکل گام بر می‌دارند.
تامین موقعیت شغلی؛ رسالت مهم انجمن‌های علمی
از طرفی، یکی دیگر از رسالت‌های خیلی مهم انجمن‌های علمی این است که پلی بین دانشگاه و ارگان‌های خارج از دانشگاه‌ها مانند معاونت علمی ریاست جمهوری و صنعت باشند تا با شناسایی موقعیت‌های شغلی، بازار کار مناسب را برای جدب دانش آموختگان فراهم کنند.
انتهای پیام/