سالها، پیر شدن سلولی در یک روز
گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا؛مریم اسلامی، پزشک و دکتری تخصصی ژنتیک: اکثر سلولهای ما دارای یک کد ژنتیکی هستند که وقتی رمزگشایی میشود، به بدن ما میگوید چگونه پروتئینهایی را که برای زنده ماندن نیاز داریم بسازد. با گذشت زمان و تجربۀ سختیها، تغییرات کوچکی اضافه میشود تا مانند «سوئیچهای ژنتیکی» عمل کنند و بر نحوۀ تفسیر سلولهای ما دستورالعملها بدون تغییر خود کد تأثیر میگذارند.
تجمع این تغییرات بهاصطلاح اپیژنتیک اغلب برای تخمین سن بیولوژیکی سلولها و بافتهای ما استفاده میشود؛ اما اکنون محققان در لیتوانی نشان دادهاند که ویرایشها میتوانند در طول روز نوسان داشته باشند و نشان میدهند که آزمایشهای مبتنی بر یک نمونۀ بافت به اندازهای که میتوانست دقیق نیستند. این گروه چندین نمونۀ خون از یک مرد 52 ساله را که هر سه ساعت در طول 72 ساعت گرفته میشد، مورد مطالعه قرار دادند و 17 ساعت اپیژنتیکی مختلف را در مجموعۀ سلولهای سفید هر نمونه بررسی کردند.
چیزی که آنها پیدا کردند تعجبآور بود. سیزده ساعت از 17 ساعت اپیژنتیک در طول روز تفاوت قابل توجهی را نشان دادند، در ساعات اولیۀ صبح «جوانتر» و در حوالی ظهر «پیرتر» به نظر میرسیدند، با تفاوتهای نسبی معادل حدود 5.5 سال. این چرخۀ روزانه مشابه چیزی است که دانشمندان دیگر در یک مطالعه در 2020 دریافتند.
کارولیس، آمارشناس، «اکثر مطالعات پیری که ساعتهای اپیژنتیک را بررسی میکنند، از خون کامل به عنوان بافت مورد نظر استفاده میکنند. بااینحال، آزمایشها در آزمایشگاه ما و سایر گروهها نشان دادهاند که تعداد زیرگروههای گلبولهای سفید خون و نسبتهای آنها با تناوب 24 ساعته در نوسان هستند.
«کانسیویچیوس» (Koncevičius) از دانشگاه ویلنیوس و همکارانش در مقالۀ منتشرشدۀ خود مینویسند: این بدان معناست که یک آزمایش اپیژنتیک واحد در یک زمان از روز ممکن است تصویر کاملی را ارائه نکند.
تکیه بر نمونههای تنها یک فرد به این معنی بود که گروه میتوانست روی مجموعهای از تغییرات تمرکز کند، به قیمت اینکه بتواند در میان جمعیت بزرگتری تعمیم یابد. بااینحال، تجزیهوتحلیل بیشتر نمونههای خون مختلف که طی پنج ساعت از یک گروه کوچک گرفته شد، نوسانات سنی را نیز نشان داد. برخی از این تغییرات سنی سلولی ممکن است به این دلیل باشد که خون ما حاوی انواع مختلفی از گلبولهای سفید خون در ساعات مختلف روز است.
بااینحال، برخی از معیارها هنوز این نوسانات سنی را نشان میدهند، حتی زمانی که محققان فقط بر روی یک نوع گلبول سفید تمرکز میکردند. یافتهها نشان میدهد که برای به دست آوردن دقیقترین تصویر از سن سلولهای شما، دانشمندان ممکن است در آینده نیاز به نمونهبرداریهای متعدد در ساعات مختلف روز داشته باشند. یک اندازهگیری کاملتر از محدودۀ سنی اپیژنتیک ممکن است پیشبینیهای دقیقتری در مورد خطر بیماریهای مرتبط با سن در جمعیتها را نیز امکانپذیر کند.
نویسندگان مینویسند: «یافتههای ما نشان میدهد که پیشبینیهای سنی ساعتهای اپیژنتیک در طول روز در نوسان هستند.» عدم توجه به نوسانات روزانه ممکن است تخمین سن اپیژنتیک را مختل کند.
انتهای پیام/