شهریه پنهان یا کمک به مدرسه/ اصل ۳۰ قانون اساسی کشور بر باد فراموشی

گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ ثبت نام دانش‌آموزان یک فرآیند مهم، پیچیده و پایه اثرگذار اطلاعات و آمار وزارت آموزش و پرورش آغاز سال تحصیلی است. به گفته رئیس ستاد ثبت نام وزارت آموزش و پرورش آموزش و پرورش در سال ۱۴۰۳ در ۷۳۲ منطقه آموزش و پرورش سراسر کشور، ستاد‌های ثبت نام همراه و همیار والدین دانش‌آموزان هستند.

ستاد‌های ثبت نام اموری نظیر تعاریف مدارس جدید، واحد‌های سازمانی جدید و آماده سازی فضا برای ثبت نام دانش آموزان را از قرار بلافاصله بعد از پایان سنجش دانش‌آموزان در پایان ترم باید انجام دهند؛ اما این ظاهر ماجراست. چرا که برخی از مدارس دولتی به دلایل مختلف و به بهانه کمک به مدرسه والدین را مجبور به پرداخت هزینه‌های ریز و درشت کرده و آنان که بیشتر هزینه کنند مقربین اولیای مدرسه‌اند و آنکه پول ندارد در برخی موارد شاید اصلا ثبت نام نشود.

عدالت تربیتی و نصیب برابر آموزشی پیشکش

عدالت تربیتی و نصیب برابر آموزشی پیشکش؛ مگر نه اینکه اصل سی ام قانون اساسی کشور به صراحت می‌گوید: دولت مکلف به ارائه خدمات آموزش و پرورش و حمایت رایگان از گسترش وسایل تحصیلات عالی تا سرحدخودکفایی کشور است. مدیران این مدارس با قانون گریزی و زیر پا گذاردن مُر قانون اساسی والدین دانش آموزان را مجبور به پرداخت هزینه می‌کنند و این را می‌توان شهریه پنهان نامید. به مصداق موارد مطروحی سری به یکی از مدارس جنوب شهر زدیم تا ببینیم منطقه‌ای که اکثرا از دهک پایین جامعه هستند برای ثبت نام با چه موانع و مشکلاتی رو به رو هستند.

اتفاقات حاکی باعث شد تا خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا با جمعی از مردم عادی در این خصوص به گفتگو بپردازد و یک گزارش میدانی داشته باشد.

بسیاری از مدارس به اسم کمک به مدرسه، شهریه اجباری می‌گیرند

منوچهر خوشنو به خبرنگار آنا در این خصوص می‌گوید: تمام مسئولان و اخبار نشان‌دهنده این است که مدارس دولتی رایگان هستند و قرار نیست هیچ شهری‌هایی مبنی بر کمک به مدرسه دریافت شود، اما زمانیکه به مدرسه برای ثبت نام میرویم، درخواست دریافت پول دارند.

وی با بیان اینکه مدارس دولتی والدین را مجبور به پرداخت شهریه می‌کنند، اظهار می‌کند: مدارس به گونه‌ای رفتار می‌کنند که والدین راهی جز پرداخت شهریه نداشته باشند. آنها با تبعیض قائل شدن بین دانش‌آموزان از اهرم فشار استفاده می‌کنند. حتی زمانیکه والدین با آنها مخالفت می‌کنند، مدیران مدارس به‌راحتی می‌گویند جایی برای ثبت نام فرزند شما در مدارس وجود ندارد و باید به آموزش و پرورش مراجعه کنید.

گرو گرفتن کارنامه دانش‌آموز در ازای پرداخت پول!

محمدی، اولیای دیگر یکی از دانش‌آموزان مدارس دولتی، با بیان اینکه برای ثبت نام فرزندان خود باید گریه و زاری کنیم، ابراز می‌کند: برای طبیعی‌ترین حق فرزندان خود باید در مقابل افراد متعدد خواهش کنیم تا یک مدرسه مناسب و دولتی در منطقه را به ما معرفی کنند. اگر بخواهم با شما تعارف را کنار بگذارم، مدارس زمانی‌که پول دریافت نکنند، فرزندانمان را ثبت نام نمیکنند و تا زمان دریافت پول کارنامه را گرو نگه می‌دارند. این امر به یک موضوع طبیعی تبدیل شده است؛ از والدین انتظار دریافت پول برای کمک به مدرسه دارند و والدین باید آن را بی، چون و چرا پرداخت کنند.

مدارس دولتی‌‌عادی حق دریافت پول را ندارند

این فرد با بیان اینکه مقدار پول درخواستی توسط مدارس هیچ سازو کار مشخصی ندارد، تصریح می‌کند: این موضوع یکی از دغدغه‌های مهم برای من و تمام خانواده‌هاست. آموزش و پرورش در این راستا شفاف نیست و باید سازوکار خود را برای خانواده‌هایی که نمیخواهند هیچ پولی تحت عنوان کمک به مدرسه پرداخت کنند، مشخص کند.

سحر علیزاده، مادر دانش‌آموزی در پایه دهم بود که نیز از این موضوع گله‌مند بود؛ اما معتقد است که از آنجایی‌که شهریه‌های مدارس غیردولتی غیرمتعارف است، به ناچار شهریه‌های مدارس دولتی را پرداخت می‌کنیم.

گله‌مندی رئیس‌جمهور نیز از عدم ثبت نام فرزند خود در مدارس دولتی

این در حالی است که مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور نیز از عدم ثبت نام فرزندانش در مدارس دولتی صحبت‌هایی کرده است. وی گفته: من و همسرم مشغول به تحصیل بودیم و برای ثبت نام فرزندان خود پولی نداشتیم و هیچ مدرسه‌ای فرزندان ما را ثبت نام نمی‌کردند.

رئیس‌جمهور ادامه می دهد: ذهنم سر این موضوع بسیار مشغول شده بود، چرا باید در کشوری که من و همسرم در آن مشغول ارائه خدمات به مردم هستیم، نباید فرزندانمان را با خیالی آسوده در یک مدرسه ثبت نام کنیم تا آنها به جایگاهی برسند. این موضوع بسیار برایم دردآور بود و دردآورتر از آن این است که امروز همه مردم با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند.

کمک هزینه مدرسه؛ اجباری یا اختیاری

علی فرهادی، سخنگوی آموزش و پرورش درباره اینکه چرا مدارس دولتی هنگام ثبت نام پول دریافت می‌کنند، به خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، عنوان می‌کند: بیش از ۱۷ میلیون دانش‌آموز سالانه تحصیل می‌کنند که موارد این‌چنینی را بسیار کم دیدیم؛ اما همین موارد کم نیز باید مورد بررسی قرار بگیرد.

سخنگوی آموزش و پرورش با بیان اینکه هیچ شرطی مبنی بر اینکه اگر خانواد‌های پول نداشت، ثبت نام نکنند، وجود ندارد، ادامه می‌هد: این اتفاق نخواهد افتاد مگر اینکه مدارس دولتی ظرفیت برای ثبت نام نداشته باشد و در این صورت دانش‌آموز به مدرسه دیگری هدایت می‌شود.

فرهادی با بیان اینکه برخی از مدارس دولتی اعم از مدارس تیزهوشان، هیئت‌امنایی‌ها و شاهد به‌صورت قانونی شهریه دریافت میکنند، اظهار می‌کند: در مدارسی مانند هیئت‌امنایی‌ها، اولیای دانش‌آموزان تصمیم‌گیری می‌کنند. جز این مدارسی که قانوناً می‌توانند مبالغی که تازه مبلغ آن مشخص است، سایر مدارس نمی‌توانند مبلغی تحت عنوان شهریه دریافت کنند.

وی با بیان اینکه تمام موارد‌های این‌چنینی در پایگاه‎های اطلاع‌رسانی مناطق آموزش و پرورش انجام می‌شود، تصریح می‌کند: باید کسانی که اعتراضی دارند، درخواست خود را اطلاع دهند تا پیگیری شود.

سخنگوی آموزش و پرورش با بیان اینکه کلاس‌های میان‌پایه به‌صورت خودکار بدون در نظر گرفتن معدل، ثبت نام می‌شوند، ادامه می‌دهد: در تغییر مقطع، باید شاخص، محله زندگی دانش‌آموز و زمان ثبت نام در نظر گرفته شود.

فرهادی با بیان اینکه شرط معدل در مدارس دولتی نداریم، ابراز می‌دهد: دانش‌آموزان قوی و ضعیف باید بتوانند در کنار یکدیگر درس بخوانند و تعامل داشته باشند و از یکدیگر تاثیر و تاثر دریافت کنند.

تفکیک دانش‌آموزان قوی و ضعیف اقدام درستی نیست

وی با بیان اینکه تفکیک دانش‌آموزان قوی و ضعیف امر خوبی نیست، می‌افزاید: اینکه دانش‌آموزان را یکدست کنیم، به هیچ عنوان از منظر تربیتی کار درستی نیست و آموزش و پرورش نیز این موضوع را تایید نمی‌کند.

سخنگوی آموزش و پرورش با بیان اینکه محل سکونت در ثبت نام دانش‌آموزان تاثیر دارد، خاطرنشان می‌کند: اولویت ثبت نام با کسانی است که همسایگان آن مدرسه هستند. این امر طبیعی است و اگر بر این اساس عمل نکنیم، به ترافیک افزوده کرده‌ایم. با مادران شاغلی که دارای گواهی از محل کار هستند، همکاری لازم انجام می‌شود تا فرزندان خود را در نزدیکی محل کار خود ثبت نام کنند.

نتیجه‌گیری

سالیان سال است که مدیران مدرسه دولتی از کمبود بودجه صحبت می‌کنند و می‌گویند که اگر کمک و مشارکت والدین در تأمین هزینه‌ها نباشد، نمی‌توانند از عهده کار‌ها برآیند. به همین دلیل آن‌ها همه تلاششان را می‌کنند تا به هر نحوی که شده از والدین پول بگیرند و وقتی زورشان نمی‌رسد، مهر تأیید ثبت‌نام دانش‌آموز را منوط به پرداخت شهریه اعلام می‌کنند! البته اگر والدین از این مرحله نیز عبور کنند، مدارس با گرو نگه‌داشتن کارنامه دانش‌آموز آن‌ها را ناچار به پرداخت این پول می‌کنند.

این یک واقعیت تلخ است؛ اما براساس اعلام وزارت آموزش و پرورش خانواده‌ها چنانچه با تخلفات و قانون گریزی اولیا مدرسه مواجه شدند، می‌توانند بوسیله سامانه تلفنی 0214317 در ساعت اداری شکایت خود را ثبت می‌کنند تا اقدامات موثری را در جهت صیانت از خانواده‌ها انجام پذیرد.

با این وجود متأسفانه طی سالیان گذشته برخورد بازدارنده‌ای با تخلفات مدارس دولتی که از والدین پول می‌گیرند، شکل نگرفته است این در حالی است که تنها با یک بازرسی یا تحقیق ساده از این مدارس، همه‌چیز روشن می‌شود، اما اگر عزمی برای این کار وجود داشته‌باشد. امید است که مدارس و اولیا آن به جای عدول و خروج از قانون، به قانون عمل کنند چراکه مگر مدرسه جز فرهنگ‌سازی و نهادینه کردن آن در بطن جامعه امر دیگری را عهده‌دار است؟