رتبه‌بندی آکادمیک دانشگاههای جهان ( Academic Ranking of World Universities) که با نام رتبه‌بندی شانگهای ( Shanghai Ranking) نیز شناخته می‌شود، یکی از انتشارات سالانه رتبه‌بندی دانشگاههای جهان است. این رتبه‌بندی در ابتدا توسط دانشگاه جیائو تونگ شانگهای در سال ۲۰۰۳ گردآوری و صادر شد و آن را به اولین رتبه‌بندی دانشگاههای جهان با شاخص‌های مختلف تبدیل کرد.
به گزارش خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، رتبه‌بندی شانگهای در کنار رتبه‌بندی دانشگاهی کیواس و رتبه‌بندی تایمز به عنوان یکی از سه رتبه‌بندی دانشگاهی بانفوذ و پربازدید در نظر گرفته می‌شود.
نظام رتبه‌بندی علمی دانشگاههای جهان بر مبنای این فرض که نمی‌توان همه دانشگاههای جهان را با هم مقایسه کرد، تمرکز و جامعه هدف خود را بر دانشگاههای تحقیقاتی برتر دنیا قرار داده‌است.
به‌طور کلی دانشگاههای که دارای جایزه نوبل، پژوهشگران دارای استناد بالا یا مقاله‌های منتشر شده در مجله‌های «nature» و «science» هستند در این رتبه‌بندی مورد بررسی قرار می‌گیرند.
علاوه بر این دانشگاه‌هایی که دارای تعداد زیادی مقاله‌های نمایه شده در نمایه گسترده استنادی علوم و نمایه استنادی علوم اجتماعی هستند نیز توسط این نظام رتبه‌بندی، مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.امسال، بیش از ۲۵۰۰ مؤسسه بررسی شدند و فهرست برترین ۱۰۰۰ دانشگاه جهان منتشر شده است.
وضعیت کشورهای اسلامی در رتبه‌بندی شانگهای ۲۰۲۴
| لیست کشورهای اسلامی |
تعداد دانشگاه هر یک کشورها |
| عربستان سعودی |
12 |
| ترکیه |
10 |
| ایران |
9 |
| مصر |
8 |
| مالزی |
5 |
| پاکستان |
5 |
| امارات متحده عربی |
3 |
| لبنان |
2 |
| تونس |
1 |
| قطر |
1 |
| مراکش |
1 |
عربستان
| لیست دانشگاه‌ها |
رتبه جهانی |
| دانشگاه ملک سعود |
90 |
| دانشگاه ملک عبدالعزیز |
201-300 |
| دانشگاه علم و صنعت ملک عبدالله |
201-300 |
| دانشگاه پرنسس نوره بنت عبدالرحمن |
301-400 |
| دانشگاه ملک خالد |
401-500 |
| دانشگاه طائف |
401-500 |
| دانشگاه شاهزاده ستام بن عبدالعزیز |
601-700 |
| دانشگاه نفت و مواد معدنی ملک فهد |
701-800 |
| دانشگاه قاسم |
701-800 |
| دانشگاه ام القری |
701-800 |
| دانشگاه ملک فیصل |
801-900 |
| دانشگاه جزان |
901-1000 |
ترکیه
| لیست دانشگاه‌ها |
رتبه جهانی |
| دانشگاه استانبول |
401-500 |
| دانشگاه علوم بهداشت ترکیه |
601-700 |
| دانشگاه حاجت تپه |
701-800 |
| دانشگاه فنی استانبول |
701-800 |
| دانشگاه کوک |
701-800 |
| دانشگاه آنکارا |
801-900 |
| دانشگاه جراح پاشا ترکیه |
801-900 |
| دانشگاه آتاتورک |
901-1000 |
| دانشگاه چوکورا |
901-1000 |
| دانشگاه اژه |
901-1000 |
ایران
| لیست دانشگاه‌ها |
رتبه جهانی |
| دانشگاه علوم پزشکی تهران |
401-500 |
| دانشگاه تهران |
401-500 |
| دانشگاه تربیت مدرس |
601-700 |
| دانشگاه علوم پزشکی ایران |
701-800 |
| دانشگاه شهید بهشتی |
701-800 |
| دانشگاه صنعتی شریف |
701-800 |
| دانشگاه امیرکبیر |
901-1000 |
| دانشگاه علم و صنعت |
901-1000 |
| دانشگاه تبریز |
901-1000 |
مصر
| لیست دانشگاه‌ها |
رتبه جهانی |
| دانشگاه قاهره |
301-400 |
| دانشگاه عین شمس |
601-700 |
| دانشگاه اسکندریه |
601-700 |
| دانشگاه منصوره |
601-700 |
| دانشگاه الازهر |
701-800 |
| دانشگاه زاغازیگ |
701-800 |
| دانشگاه کانال سوئز |
901-1000 |
| دانشگاه تانتا |
901-1000 |
مالزی
| لیست دانشگاه‌ها |
رتبه جهانی |
| دانشگاه مالایا |
401-500 |
| دانشگاه ملی مالزی |
601-700 |
| دانشگاه علوم، مالزی |
601-700 |
| دانشگاه پوترا مالزی |
601-700 |
| دانشگاه سان وی |
901-1000 |
پاکستان
| لیست دانشگاه‌ها |
رتبه جهانی |
| دانشگاه کامستس اسلام آباد |
601-700 |
| دانشگاه پنجاب |
701-800 |
| دانشگاه عبدالولی خان مردان |
901-1000 |
| دانشگاه ملی علوم و فناوری پاکستان |
901-1000 |
| دانشگاه لاهور |
901-1000 |
امارات متحده عربی
| لیست دانشگاه‌ها |
رتبه جهانی |
| دانشگاه خلیفه |
601-700 |
| دانشگاه شارجه |
701-800 |
| دانشگاه امازات متحده عربی |
801-900 |
لبنان
| لیست دانشگاه‌ها |
رتبه جهانی |
| دانشگاه آمریکایی لبنان |
501-600 |
| دانشگاه آمریکایی بیروت |
801-900 |
تونس
| لیست دانشگاه‌ها |
رتبه جهانی |
| دانشگاه ال منار تونس |
901-1000 |
قطر
| لیست دانشگاه‌ها |
رتبه جهانی |
| دانشگاه قطر |
501-600 |
مراکش
| لیست دانشگاه‌ها |
رتبه جهانی |
| دانشگاه حسن دوم کازابلانکا |
901-1000 |
معیارها و شاخص‌های نظام رتبه‌بندی شانگهای
کیفیت آموزش، کیفیت اعضای هیئت علمی، برونداد پژوهشی و عملکرد سرانه، چهار معیار به کار برده شده در نظام رتبه بندی شانگهای است که توسط شش شاخص ارزیابی می شوند. این ۶ شاخص عبارتند از: تعداد فارغ التحصیلان برنده جایزه نوبل یا مدال فیلدز، تعداد اعضای هیئت علمی برنده جایزه نوبل یا فیلدز مدال، تعداد محققان پراستناد، تعداد مقالات منتشر شده در نشریات نیچر و ساینس، تعداد مقالات نمایه شده در نمایه‌نامه‌های توسعه یافته علوم و علوم اجتماعی و عملکرد دانشگاهی با توجه به اندازه سازمان.
منابع گردآوری داده در این رتبه بندی شامل وب سایت‌های جوایز نوبل، مدال فیلدز، پایگاه‌های اطلاعاتی و اطلاعات آماری دولتی است. اطلاعات پژوهشی دانشگاه‌ها نیز از پایگاه استنادی WOS استخراج می‌شود.