اینترنت چگونه غرق می‌شود؟/ تهدیدی پنهان برای کابل‌های زیر دریا
خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ ماه گذشته به دلیل آسیب‌دیدگی کابل‌های زیردریایی بخش‌های زیادی از کشور «تونگا» در منطقه اقیانوسیه برای دومین بار بدون اینترنت ماند. این اتفاق به حدی رایج است که در تصورتان نمی‌گنجد.
نخستین سابقۀ این حادثه به روز‌های آغازین سال ۲۰۲۲ برمی‌گردد که پس از یک فوران آتشفشانی عظیم، تونگا در تاریکی فرو رفت. فوران آتشفشانی زیر آب هزار برابر قوی‌تر از بمبی است که در هیروشیما انداخته شد و با ارسال امواج سونامی به مجمع‌الجزایر نزدیک تونگا تمام جزیره‌های مرجانی آن را به خاکستر نشاند. انفجار آتشفشان زیرآبی جزیره «هونگا تونگا-هونگا هائاپائی» (Hunga Tonga-Hunga Haʻapai) به قطع اینترنت و برق منجر شد.
هفته‌ها پس از بازیابی وضعیت کابل‌های اینترنت زیردریایی، تأثیرات این اتفاق در مقیاس بزرگ خودش را نشان داد. از دست دادن اتصال به اینترنت، بهبود وضعیت این کشور را با بحران جدی مواج کرده بود. همچنین به‌شدت بر مشاغل و امور مالی محلی تأثیر گذاشت، به‌ویژه آنهایی که به تبادل پول با کشور‌های دیگر متکی بودند.
سفر طولانی داده‌های اینترنتی
نیکول استاروسیلسکی (Nicole Starosielski)، استاد دانشگاه برکلی کالیفرنیا، و نویسنده کتاب «شبکه زیر دریا»، می‌گوید زندگی معاصر واقعاً از اینترنت جدایی‌ناپذیر است. به این ترتیب، می‌توان رسیدن اینترنت به خانه‌ها را شبیه سفر آب آشامیدنی و مسیری دانست که برای رسیدن به شیر آب خانه طی می‌کند. شاید بسیاری از مردم ندانند که برای رسیدن آب از یک مخزن دور به شیر آب آشپزخانه چه چیز‌هایی لازم است.
مصرف‌کنندگان امروزی، اینترنت را به‌عنوان چیزی غیرقابل مشاهده در جو تصور می‌کنند، مانند یک «اَبر» نامرئی درست بالای سرمان که داده‌ها را بر ما می‌بارد! استاروسیلسکی می‌گوید: «چون دستگاه‌های ما به هیچ کابلی متصل نیستند، بسیاری از ما معتقدیم که همه چیز بی‌سیم است، اما واقعیت بسیار شگفت‌انگیز است.»
تقریباً تمام ترافیک اینترنت، از جمله تماس‌های تصویری، پخش فیلم، ایمیل‌ها و فید‌های رسانه‌های اجتماعی، از طریق فیبر نوری پرسرعت در کف اقیانوس به ما می‌رسد. اینها شاهرگ‌های دنیای مدرن هستند که تقریباً ۱.۵ میلیون کیلومتر زیر دریا کشیده شده‌اند و کشور‌ها را از طریق کابل‌های فیزیکیِ ویژه اینترنت به هم متصل می‌کنند.
استاروسیلسکی توضیح می‌دهد که داده‌های انتقال‌دهنده صدای او (که با واتس اپ با گاردین حرف می‌زد) از تلفن همراه او به نزدیک‌ترین برج تلفن همراه منتقل می‌شود و از دکل مخابرات از میان مجموعه‌ای از کابل‌های فیبر نوری زمینی عبور می‌کند که با سرعت نور در زیر زمین در حال انتقال هستند. سپس به ایستگاه ورود کابل به خشکی می‌رسد و از آنجا به انتهای بستر دریا می‌رود و به ایستگاه آخر ورود کابل به خشکی در استرالیا می‌رسد یعنی جایی که ما در مجله گاردین در حال مکالمه با استاروسیلسکی هستیم.
استاروسیلسکی می‌گوید: «صدای ما به معنای واقعی کلمه از ته اقیانوس می‌آید.
جاسوس‌ها، خرابکار‌ان و کوسه‌ها
داده‌های مهمی که تأمین‌کنندۀ ارتباطات مالی، دولتی و نظامی هستند، از داخل کابل‌هایی عبور می‌کنند که ضخامتی بیشتر از یک شلنگ ندارند و تنها محافظ آنها آب دریاست و همین موضوع باعث نگرانی قانون‌گذاران در سراسر جهان شده است.
در سال ۲۰۱۷، مقامات ناتو گزارش دادند که زیردریایی‌های روسی نظارت خود را بر کابل‌های اینترنت در شمال اقیانوس اطلس افزایش داده‌اند و در سال ۲۰۱۸، دولت ترامپ یک شرکت روسی را که گفته می‌شد «امکانات زیر آب» را به مسکو ارائه کرده بود، با هدف نظارت تحریم کرد.
زمانی که روسیه کریمه را در سال ۲۰۱۴ ضمیمه کرد، مسکو اتصال کابلی اصلی به شبه‌جزیره را قطع کرد و کنترل زیرساخت اینترنتی خود را به دست گرفت.
بسیاری از کشور‌ها همچنین ابراز نگرانی جدی کرده‌اند که دشمنان می‌توانند از کابل‌های زیر دریا برای به دست آوردن «اطلاعات، داده‌ها و ارتباطات شخصی» استفاده کنند.
شنود اطلاعاتی دولت‌ها
سال ۲۰۱۳ مجله گاردین فاش کرد که ستاد ارتباطات دولت انگلیس (یک سازمان اطلاعاتی و امنیتی با هدف شنود الکترونیک و انتقال اطلاعات به نیرو‌های مسلح بریتانیا و دولت بریتانیا: GCHQ) از شبکه کابل‌های اینترنت برای دسترسی به حجم وسیعی از ارتباطات بین افراد کاملاً بی‌گناه و همچنین مظنونان مورد هدف استفاده کرده است. سپس این اطلاعات در اختیار آژانس امنیت ملی آمریکا (NSA) قرار گرفت.
این اسناد که با افشاگری‌های ادوارد اسنودن، کارمند سابق سی آی اِی آمریکا بر ملا شد، همچنین نشان داد که یک کابل زیردریایی که استرالیا و نیوزیلند را به ایالات متحده متصل می‌کند، برای دسترسی آژانس امنیت ملی آمریکا به داده‌های اینترنتی استرالیا و نیوزیلند شنود شده است.
با وجود انبوهی از خطرات و هشدار‌های فزاینده دولت‌ها برای اقدام بیشتر در راستای ایمن سازی شبکه کابلی، این درخواست تا حد زیادی بی‌پاسخ مانده است و بسیاری تصور می‌کنند که در گزارش این تهدید‌ها اغراق شده است.
در گزارش سال ۲۰۲۲ اتحادیه اروپا آمده است: «هیچ گزارشی وجود ندارد که حملات عمدی به شبکه‌های کابلی، خواه از جانب روسیه، چین یا حتی یک نهاد غیردولتی، را تأیید کند.»
یکی از کارشناسانی که در این گزارش با گاردین صحبت کرده بود، به‌صراحت گفت: سناریو‌های تهدید ممکن است اغراق‌آمیز باشد و تهدید خرابکاری را «چرند» توصیف کرد.
تهدید‌هایی که جدی نمی‌گیریم
داده‌ها مؤید این موضوع هستند که کوسه‌ها، لنگر کشتی‌ها و ماهیگیری در مقایسه با جاسوسان دولت‌ها تهدید بزرگ‌تری برای زیرساخت اینترنت جهانی هستند. بر اساس یک گزارش منتشر شده توسط دولت آمریکا، تهدیدات اصلی شامل مجموعه‌ای از حوادث تصادفی هستند که انسان نیز می‌تواند در آن دخیل باشد. به‌طور متوسط، «هر سه روز» یک کابل قطع می‌شود.
در این گزارش آمده است: «سال ۲۰۱۷ یک کشتی در سواحل سومالی به‌طور تصادفی یک کابل مخابراتی زیردریایی را قطع کرد که منجر به قطع سه‌هفته‌ای اینترنت در این کشور شد و روزانه ۱۰ میلیون دلار خسارت به بار آورد.»
نابرابری در گسترش اینترنت
از نظر بسیاری از کارشناسان، بزرگترین خطری که اینترنت را تهدید می‌کند، خرابکاری، جاسوسی یا حتی سرکشی مجرمان سایبری نیست، بلکه گسترش نابرابر زیرساخت‌های کابلی در سراسر جهان است و شبکه‌های دیجیتال جهان را به هم متصل می‌کند.
استاروسیلسکی می‌گوید: «کابل‌ها در همه جا وجود ندارند. تمرکز آنها در شمال اقیانوس اطلس است که ایالات متحده و اروپا را به هم متصل می‌کند، اما در اقیانوس اطلس جنوبی تعدادشان کم است؛ بنابراین می‌بینید که برخی از نقاط جهان از سطح بالایی از اتصال برخوردارند و در صورتی که وقفه‌ای پیش بیاید، مسیر‌های متعدد دیگری جایگزین می‌شوند.»
تا سال ۲۰۲۳ بیش از ۵۰۰ کابل ارتباطی در کف اقیانوس وجود داشت، اما نگاهی گذرا به نقشه شبکه‌های کابلی زیردریایی جهان نشان می‌دهد که آنها عمدتاً در اطراف مراکز اقتصادی و جمعیتی متمرکز شده‌اند.
نابرابری در گسترش کابل‌ها را در اقیانوس آرام بیشتر می‌توان حس کرد، در آنجا جزیره «گوآم» با جمعیتی حدود ۱۷۰ هزار نفر دارای بیش از ۱۰ کابل اینترنت است، زیرا نیروی دریایی آمریکا در این جزیره پایگاه دارد، در حالی که نیوزلند با بیش از ۵ میلیون نفر جمعیت دارای هفت کابل است. تونگا هم که فقط یکی دارد.
پس از سال فوران آتشفشانی سال ۲۰۲۲ در تونگا، دولت‌ها در سراسر جهان مصمم شدند تا وارد عمل شوند و گزارش‌هایی را در مورد آسیب‌پذیری‌های موجود در شبکه کابلی زیردریایی ارسال کنند، در همین حال، شرکت‌های فناوری برای تقویت شبکه‌های خود تلاش می‌کردند تا مطمئن شوند که چنین رویدادی دیگر تکرار نخواهد شد. اما در ماه گذشته، اینترنت تونگا دوباره قطع شد. پس از آسیب دیدن کابل اینترنت زیردریایی که شبکه جزیره را به هم متصل می‌کرد، بخش‌های عظیمی از کشور تونگا در تاریکی رها شد و هرج‌ومرج زیادی در مشاغل محلی ایجاد کرد.
در حال حاضر، مبانی اقتصادی از ساخت کابل‌های بیشتر در سراسر جهان و نیز در بازار‌های نوظهور حمایت می‌کند، چرا که تقاضای دیجیتال در حال رشد است. با وجود هشدار‌های خرابکاری یا آسیب‌های تصادفی، کارشناسان می‌گویند که بدون توسعۀ شبکه‌های انعطاف‌پذیر خطر واقعی این است که مکان‌هایی مانند تونگا همچنان در تاریکی فرو بروند و وعدۀ عدالت دیجیتالی که اینترنت بر پایه آن بنا شده است، مورد تهدید جدی قرار بگیرد.
این گزارش از مجله گاردین به فارسی ترجمه شده است.
انتهای پیام/