هیجان دنیای نوجوانی و بازنمایی آن در انیمیشن

به گزارش خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، چهارمین نشست از سری نشست‌های «قرار هفت»، قرار اهالی هنر، فرهنگ، تربیت، با موضوع «شناخت هیجانات و چالش‌های تنظیم آن در دورۀ نوجوانی»، همراه با اکران انیمیشن «Inside out۲» به همت اندیشکدۀ امید و مرکز نوآوری امید و با دبیری صدیقه سلطانی نژاد برگزار شد.

مجید مجیدی، مدیر اندیشکده امید در ابتدای نشست قرارِهفت از اهداف خود گفت و افزود: قرارِ هفت، فرصتی برای حضور فعالان و پژوهشگران حوزه کودک و نوجوان است تا ضمن تأمل در مسائل این گروه سنی، مصرف کالای فرهنگی و هنری مخاطب را از نظر کارشناسی بررسی کنند.

وی افزود: انیمیشن Inside Out ۲ در سال ۲۰۲۴ عرضه شده در این مدت کوتاهی به یکی از پر مخاطب‌ترین انیمیشن‌های جهان تبدیل شده است؛ آنچه که باعث بررسی و گفتگو پیرامون این انیمیشن در نشست قرار هفت شد، پرداختن به یکی از مسائل مهم دوره نوجوانی است؛ هیجان در دوره نوجوانی یکی از عواملی است که در صورت عدم شناخت و کنترل آن می‌تواند به چالش ارتباطی بین او و دیگران منجر شود. انیمیشن Inside Out ۲، پیش از آن که محصولی «برای نوجوان» باشد، محصولی است «درباره نوجوان»؛ به همین منظور فعالان و کنشگران حوزه نوجوان علاوه بر زیست با مخاطب بایستی درباره او بیشتر بدانند.

نقش کلیدی نوجوان در ساخت انیمیشن

سید علیرضا گلپایگانی، کارگردان انیمیشن و عضو هیئت علمی دانشگاه هنر ایران، ضمن تقدیر از برگزاری این نشست، در مورد کارکرد انیمیشن و تأثیر آن بر روی ذهن مخاطب، گفت: شخصیت‌های موجود در انیمیشن‌ها ما را با شخصیت‌های دیگر انیمیشن ها به طور مثال در آمریکا و اسپانیا یکی می کند.

وی در ادامه، با بررسی نسخۀ دوم انیمیشن «درون، بیرون ۲» با اشاره به این که در این دو مجموعه، هم نویسنده و هم کارگردان عوض شده است، اما دکتر کریتنر روانشناس عوض نشده است، افزود: دیزنی در روند ساخت این مجموعه، با ۹ نوجوان مشورت کرده و روند داستان را با نظرات این ۹ نوجوان شکل داده است و با توجه به این که روند تولید در ایام کرونا رخ می‌داده است، نویسنده فیلم بسیاری از موضوعات را بر اساس رفتار دختر خود در قرنطینه نوشته است.

گلپایگانی با اذعان به این امر که اگر چنین عناصری در داستان استفاده می‌شود، باید یک متخصص در کنار مجموعه وجود داشته باشد که بتوان به بهترین شکل ممکن از آن نتیجه گرفت، ادامه داد: گروهی از انیمیشن‌ها با عنوان کریتور دایرکتور وجود دارد و در انیمیشن‌ها مثلاّ می‌تواند خالق باب اسفنجی و جهان باب اسفنجی باشد. این افراد، کسانی هستند که دنیای شخصیت‌ها را خلق می‌کنند و با این که اشخاص بسیار ویژه‌ای هستند، هرگز دیده نمی‌شوند، اما نباید فراموش کرد که این افراد هستند که برای دنیایی که نویسنده انیمیشن می‌سازد، منطق قائل می‌شوند.

انیمیشن ایرانی، انیمیشن درجه ۴ است!

گلپایگانی، در بخشی دیگر از سخنان خود، با اذعان به این امر که امروز در فوتبال کشور ما، افراد بسیار قوی هستند که می‌توانند در باشگاه‌های بزرگ و لیگ‌های جهانی شرکت کنند و افتخارات خوبی را به دست بیاورند، اما این به این معنا نیست که ما، فوتبالی قوی و در خور توجه داشته باشیم، اضافه کرد: همین مبحث را در دنیای انیمیشن در کشورمان تصور کنید.

این کارگردان انیمیشن با بیان این نکته که امروز ۸ درجه انیمیشن در جهان ساخته می‌شود و انیمیشن‌های ایرانی انیمیشن‌های در درجه ۴ این جدول، جایگاه دارند، اظهار داشت: باید گفت که هنرمندان ما این ویژگی را دارند که بتوانند انیمیشن‌های درجه ۸ بسازند و از سوی دیگر، نباید فراموش کرد که این عزیزان دنیایی را خلق کردند که حداقل مردم خودمان با آن ارتباط خوبی برقرار کرده‌اند.

اضطراب و خود آگاهی

عباس جواهری، روانشناس، پژوهشگر و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، با اشاره به محتوای انیمیشن «درون بیرون ۲» گفت: اگر نقش اول در این انیمیشن پسر بود، شاید مخاطب آن می‌توانست روایت متفاوتی را در آن شاهد باشد، این انیمیشن را یکی از مهم‌ترین جلوه‌های نمایش احساسات وجودی هر فرد می دانم و هر حسی در این انیمیشن، شکل، رنگ و شخصیتی خاص دارد.

وی در ادامه گفت: خجالت، اضطراب و خشم از جمله احساساتی هستند که همه آنها را می‌فهمند، اما ممکن است من به دلیل شرایط جغرافیایی و فرهنگی آن را متفاوت ارائه کنم.

جواهری  در ادامه، با بررسی اضطراب به عنوان یکی از هیجانات شایع در دنیای مدرن، گفت:  در کشورمان ممکن است نحوه بروز اضطراب در بستر‌های اجتماعی همراه تفاوت‌هایی باشد. اضطراب از اساس، نقش مراقبت از ما در مقابل تهدید‌های محیطی را بر عهده دارد، خود می‌تواند به عنوان نشانگان یک آسیب روان شناختی شناخته شود؛ بر این اساس یکی از عواملی که می‌تواند نقش پیش‌گیرانه در آسیب‌های اضطرابی ایفا کند، تقویت خودآگاهی است.

ترس از قضاوت در دوره نوجوانی

جواهری یکی از خصوصیات شایع دوران نوجوانی را نیاز به پذیرفته شدن از سمت گروه دوستان و همسالان به شمار آورد و گفت: اهمیت قضاوت‌هایی که از سمت گروه تجربه می‌شود، زیاد است. اهمیت قضاوت دوستان در سنین بزرگسالی کاهش می‌یابد. اگر احساسِ «من به اندازه کافی خوب نیستم» در نوجوان تشدید شود، تلاش برای پذیرفته شدن و ترس از طرد شدن از سمت دوستان نیز افزایش خواهد یافت. احساس خوب نبودن به اندازه کافی نوجوان را در معرض آسیب‌های اجتماعی بیشتری قرار می‌دهد چرا که نوجوان به نیت پذیرفته شدن در گروه‌های دوستی، قدرت مراقبت از خود را به تدریج از دست می‌دهد.