آرایه‌شناسی نوآوری باز
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، علاقه به مفهوم نوآوری باز در دهه اخیر افزایش چشم‌گیری پیداکرده، اما ادبیات گسترده این موضوع از تنوع بیشتری برخوردار است از آن‌رو که نوآوری باز، مفهومی فازی است و مرز‌های دقیقی با نوآوری بسته ندارد. به بیان دیگر هر فرایند نوآوری می‌تواند هم تا حدودی باز تلقی شده و هم تا حدودی بسته بنابراین نوآوری یک طیف است و نه یک مرزبندی دقیق.
امین پژوهش جهرمی (استادیار دانشگاه صنعتی مالک اشتر) در مقاله‌ای با عنوان «آرایه‌شناسی نوآوری باز» به این موضوع پرداخته است که شرایط محیطی کسب وکار بسیار سخت است، بازار به سرعت در حال تغییر است، فناوری‌های جدید بی‌وقفه درحال تکثیرند و طول عمر فناوری‌ها دائماً رو به کاهش است و چرخه پرشتاب نوآوری، محیطی بسیار پرفشار و آشفته برای شرکت‌ها ایجاد نموده است؛ به‌ویژه در صنایعی که تولیدکنندگان خارجی با هزینه‌های تولید پایین به آن ورود نموده و تهدیدکننده حیات و بقای صنایع داخلی شده‌اند.
* مفهوم نوآوری باز
در این پژوهش آمده است که بقا در چنین محیطی برای شرکت‌ها تنها با تکیه بر نوآوری امکانپذیراست؛ امااز آنجایی که تنها معدودی از شرکت‌های بزرگ و چندملیتی از نظر نوآوری کاملا خودکفا می‌باشند و سایرین عمدتاً با محدودیت در حوزه‌های مالی و فنی مواجه‌اند، بنابراین نیازمند همکاری با سایر شرکت‌ها برای دسترسی به منابع جدید درآمدی و زیرساخت‌های توزیع و پشتیبانی محصول و خدمات هستند.
{$sepehr_key_972}
به زعم این پژوهش، جای تعجب نیست که علاقه به مفهوم نوآوری باز در چند سال اخیر مورد توجه ویژه قرارگرفته و ادبیات مربوط به آن رشد نمایی داشته است، اما این ادبیات با وجود گستردگی، ابهام داشته و گاه دچار ناپیوستگی است. به عنوان مثال مفهوم باز در ادبیات این حوزه هم می‌تواند به اطلاعات رایجی بودن اشاره داشته باشد که از محدودیت‌های مالکیت معنوی آزاد است و برای همه باز است و هم متضمن تعریفی باشد که چسبرو از باز بودن ارائه می‌دهد و اشاره به نفوذپذیری سازمان برای اکتساب ایده‌ها، اختراعات، محصولات جدید و غیره، از خارج از سازمان دارد .
* آرایه‌شناسی نوآوری باز
این پژوهش مطرح می‌کند که مفهوم‌شناسی چسبرو از نوآوری باز تا حدودی با مدیریت زنجیره تأمین قرابت و هم‌پوشانی معنایی دارد. از همین‌رو آرایه‌شناسی نوآوری باز علاوه بر ایجاد ارتباط درونی و پیوستگی بین زیرموضوعات به درک بهتر آن کمک خواهد کرد. آرایه‌شناسی، علم مرتب کردن چیز‌ها به شیوه سلسله مراتبی یا نظام‌مندی است و اغلب مترادف دسته‌بندی استفاده می‌شود.
به گفته این پژوهش هدف اصلی در ایجاد آرایه‌شناسی، ایجاد ارتباط بین موضوعات و تسهیل درک این روابط است. این ارتباط می‌تواند بین موضوعات مختلف، بین موضوع و فرد و بین افراد برقرار شود. نمونه تأثیرگذار یک آرایه‌شناسی مناسب، جدول تناوبی عناصر شیمیایی است که نه تنها به درک راحت‌تر یادگیرندگان شیمی کمک نمود، بلکه عناصر نامکشوف و یا ناشناخته را نیز مشخص نمود.
ازآنجاکه دانش مربوط به نوآوری باز به سرعت در حال رشد بوده و البته هنوز جوان است و همانطور که اغلب در حوزه‌ها و رشته‌های در حال ظهور و نورس دیده می‌شود، نظریه‌های توصیفی و اصول وهرگونه اطالعات در دسترس در این حوزه در بهترین حالت تکه‌تکه و بی‌ربط هستند، بنابراین در حوزه آموزش نوآوری باز، استفاده از آرایه‌شناسی به یاد دهنده در توسعه تعریف دقیق موضوعات مبهم کمک نموده و یادگیرندگان را در تشخیص شباهت‌ها و تفاوت میان موضوعات مختلف یاری خواهد داد که در مجموع موجب شکل‌گیری ادبیات مشترک بین یاددهنده و یادگیرنده شده و ارتباط لازم برقرار می‌شود.
به زعم این پژوهش افزون بر این آرایه‌شناسی به محققان کمک می‌کند حوزه‌های مبهمی را که نیازمند تحقیق و شفاف‌سازی هستند شناسایی نموده و مورد مطالعه قرار دهند. آرایه‌شناسی‌ها افزون بر کمک به درک اصطلاحات این حوزه، در قالب طرح‌واره‌ها و با امکان مقایسه شباهت‌ها و تفاوت‌ها می‌تواند به عنوان ابزار تصمیم‌گیری استفاده شود.
{$sepehr_key_973}
این نوشته بیان می‌کند که در چند سال اخیر مقالات متعددی به انگلیسی در مورد آرایه‌شناسی نوآوری باز نوشته شده است. به عنوان مثال آرایه‌بندی‌ای از مدیریت دانش در نوآوری باز ارائه می‌دهند و منبع آرایه‌شناسی‌ای از کنش‌های نوآوری باز درونگرا وب‌محور از دیدگاه سازمانی ارائه می‌دهند که شامل فاز فرایند، تمرکز برونداد، گروه شرکت‌کنندگان، مشاهده‌پذیری، دانش و تسهیل‌گری است.
* هدف آرایه‌شناسی نوآوری باز
در ادامه این پژوهش به این نکته اشاره شده است که نوآوری‌های باز می‌توانند به شرکت‌ها کمک کنند تا مزیت رقابتی را به دست آورند و حفظ کنند. کاربرد دانش خارجی برای توسعه محصول داخلی و استفاده از اشخاص خارجی برای رسیدن به بازار‌ها برای نوآوری‌های درون‌سازمانی هسته نوآوری باز است.
این پژوهش بر مبانی آرایه‌شناسی نوآوری باز، مفاهیم و نوع‌شناسی آن تمرکز داشته و فرایند نوآوری باز در سازمان‌های امروز باهدف کسب مزیت رقابتی و حفظ بقای سازمانی، با توجه به فلسفه مدیریت زنجیره تأمین، تأکید بر تمرکز عملیاتی و پیشرفت کلی فناوری ضروری است. با این‌حال، با وجود الزامی بودن، فرایندی دشوار بوده و با عدم موفقیت‌های زیادی همراه است که عمدتاً ناشی از تفاوت زمینه فرهنگی و محیط مبدأ دانش با مقصد آن است، بنابراین اشراف و نه الزاماً تخصص برای مدیریت هدفمند این فرایند بایسته است.
در این‌باره این پژوهش می‌گوید، اگر چه نوآوری باز، به عنوان یک موضوع مطالعاتی به مجموعه گسترد‌ه‌ای از پژوهش‌های انباشته بدل شده، اما دانش در مورد این پدیده تکه‌تکه و غیر نظام‌مند است. تصویر کامل نوآوری باز متشکل از قطعات پازل گونه‌ای است که مشابهت‌ها و سنخیت‌ها باید در کنار هم قرار گیرند.
به زعم این پژوهش وجود یک قطعه در حالیکه آگاهی بر وجودش نیست و یا عدم وجود آن، هر دو به یک نتیجه منتهی می‌شود: کامل نشدن تصویر و درک ناقص پدیده؛ بنابراین افزون بر مطالعه روش‌های نوآوری باز و حتی بررسی مفاهیم آن، مطالعه آرایه‌شناسی این پدیده از همان اهمیت برخوردار است.
* جنبه‌های نوآوری باز
این نوشته بیان می‌کند که نباید فراموش شود که نوآوری باز چیزی بیش از ابعاد فناورانه و یا مهندسی است و جنبه‌های قانونی، حقوقی و حتی اخلاقی را شامل می‌شود که فرد تا زمانی که بر تضاد‌ها و تقابل‌های درونی آن آگاه نشود، تصویر کاملی در ذهنش نقش نمی‌بندد.
{$sepehr_key_974}
یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که شناخت جنبه‌های غیرقانونی، غیرحقوقی و غیراخالقی نوآوری باز به درک بهتر سمت صحیح آن کمک نموده و تسلط به جریان‌های مختلف جابه‌جایی شکلی و ماهوی دانش در انواع نوآوری باز، توان تصمیم‌گیری کنشگران این حوزه را ارتقاء می‌دهد.
در ادامه این پژوهش به این نکته اشاره شده است که آرایه‌شناسی به درک راحت‌تر علاقه‌مندان تازه وارد به این حوزه کمک خواهد می‌کند و خلاهای مطالعاتی را برای محققان مشخص خواهد کرد. به عنوان مثال، از مطالعه آرایه‌شناسی‌های ارائه شده، مشخص شد با وجود آنکه آرایه‌شناسی به نسبت دقیقی از نوآوری باز درونگرا ارائه شده است، یک چنین آرایه‌شناسی در حوزه نوآوری باز برونگرا وجود ندارد که خود می‌تواند موضوعی برای تحقیقات آینده باشد.
با توجه به نتایج به دست آمده در این پژوهش با درک بهتر جنبه‌های چندبُعدی و میان‌رشته‌ای نوآوری باز، مهندسان، مدیران درگیر با فناوری و سیاست‌گذاران می‌توانند بهتر به تدوین و فرموله کردن راهبرد‌هایی اقدام کنند که به نوآوری باز طور مؤثرتر منتهی شود، آرایه‌شناسی به شرکت‌ها ابزاری برای برنامه‌ریزی راهبرد نوآوری باز و شیوه‌های آن می‌بخشد و این ابزار کمک می‌کند تا شرکت‌ها جنبه‌های متفاوت مدیریت نوآوری باز مرتبط با دانش را در نظر بگیرند.
انتهای پیام/