تغییر اسامیِ نژادپرستانه گیاهان!
به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا به نقل ازnpr، به مدت تقریبا ۳۰۰ سال، محققان گونه‌های حیات روی زمین را با نام‌های علمی طبقه بندی کرده و نام‌های دو کلمه‌ای مانند «هومو ساپینس» «انسان خردمند» را به نوعی برچسب دائمی تبدیل کرده‌اند. اما در این بین گروهی استدلال می‌کنند برخی از این نام‌ها مشکل ساز، تحقیرآمیز یا حتی نژادپرستانه هستند.
به همین دلیل است که انجمن محققان حوزه گیاهان، جلبک‌ها و قارچ‌ها، مجموعه‌ای از اقدامات را برای رسیدگی به این مسائل آغاز کرده است؛ از جمله رای دادن به تغییر نام بیش از ۲۰۰ گیاه به منظور حذف تحقیر‌های نژادی از نام رسمی آنها.
این اقدام که درست پیش از برگزاری کنگره بین المللی گیاه شناسی مادرید در هفته‌های اخیر انجام شد، برای تصحیح نامی بود که بسیاری آن را نامناسب می‌دانستند.
«پیتر مون لایت» «Peter Moonlight» گیاه شناس در دانشگاه ترینیتی دوبلین که به این تغییر رای مثبت داده است گفت: «ما به عنوان یک انجمن گیاه شناسی پیام مهمی را ارسال کرده ایم. می‌دانیم که برخی از اسامی تاثیرات منفی دارند و از این رو به صراحت اعلام کرده ایم که هر کاری برای کاهش این تاثیرات انجام خواهیم داد.»
{$sepehr_key_918}
درختی زیبا با نامی زشت
یکی از گیاهانی که با تغییر نام روبه‌رو بود، درخت مرجانی آفریقایی است که در شرق کشور آفریقای جنوبی می‌روید.
«نوکواندا ماکونگا» «Nokwanda Makunga»، زیست شناس مولکولی گیاهی در دانشگاه استلنبوش آفریقای جنوبی در مورد این درخت می‌گوید: «این یک درخت بزرگ، بلند و دارای شاخه‌های برهنه ایست که گل‌های مرجانی رنگ زیبایی دارد- نوعی رنگ هلویی زیبا؛ نمی‌توان زیبایی این درخت را منکر شد چرا که از نظر ظاهری بسیار باشکوه است.»
مشکل نام علمی این درخت است: «Erythrina caffra». بخش دوم این اسم احتمالا در ابتدا به منطقه‌ای که درخت در آن یافت شده، اشاره دارد. این کلمه از کلمه عربی «کافر» گرفته شده، اما به عنوان یک توهین نژادی علیه سیاه پوستان در آفریقای جنوبی و جا‌های دیگر مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
ماکونگا افزود: «این کلمه، تاریخچه‌ای بسیار خشن، بی رحمانه و از نظر اجتماعی ناعادلانه دارد؛ و بنابراین، وقتی آن را می‌شنوم، دچار احساس اضطراب و دلشوره می‌شود - یک واکنش روانی و شاید حتی فیزیکی.»
وی ماکونگا شواهدی ارائه کرده که به درخت مرجانی اشاره دارد و در طی آن باید نام تحقیرآمیز آن را بنویسد یا حتی بگوید. او می‌گوید: «بیان این اسم برای یک سیاهپوست دشوار است».
یک راه حل ساده
۲۱۸ گیاه، ۱۳ جلبک و ۷۰ قارچ وجود دارد که نام‌های علمی آنها شکل‌هایی از این کلمه را داراست، اما این بخشی از نام رسمی آنها است (تاریخ برخی اسامی به اواخر دهه ۱۷۰۰ باز می‌گردد).
اوایل ماه جاری، بیش از صد دانشمند درست قبل از کنگره بین المللی گیاه شناسی در مادرید گرد هم آمدند. این بخش نامگذاری، هر شش سال یک بار تشکیل جلسه می‌دهد تا درباره تغییر کدی که برای نامگذاری بیش از یک چهارم میلیون گونه گیاه، قارچ و جلبک روی این سیاره استفاده می‌شود، بحث کند.
«سندی نَپ» «Sandy Knapp» گیاه شناس موزه تاریخ طبیعی لندن، مدیر این گروه و رییس جلسه مذکور می‌گوید: «آن موقع است که کار واقعا آغاز می‌شود. دانشمندان ۴۳۳ پیشنهاد را برای تغییر کد نامگذاری به طرق مختلف در نظر گرفتند، از جمله پیشنهادی که با تغییر تنها یک حرف از ابتدای این کلمه («c» یا «k»)، بار تحقیرآمیز نام را از بین می‌برد.
بخش دوم نام علمی درخت «Erythrina caffra» در عربی به معنی «کافر» است که نوعی توهین نژادی محسوب می‌شود.
نپ به یاد می‌آورد که یکی از همکاران آفریقای جنوبی خود در طول بحث گفت: «می‌توانیم آن «c» یا آن «k» را حذف کرده و سپس به آفریقایی بودنمان افتخار کنیم.»
ماکونگا موافق است. او می‌گوید: «این بدان معناست که آفریقا با این تغییر نام، تعالی می‌یابد.»
«آن دوبرنز» «Anne Dubéarnès» متصدی هرباریوم سوئیس معتقد است: «اما این پیشنهاد یک راه حل آسان و قطعی نیست. هر تغییری تاثیرات خود را دارد. از این رو تمامی این تغییرات همیشه مورد بحث بوده است. اعمال تغییرات در کد، کاری است که متخصصان با دقت انجام می‌دهند. اما این یکی البته بیشتر احساسی بوده است.»
برخی مخالف این پیشنهاد و برخی دیگر نیز موافق آن بودند. در نهایت این سوال که آیا نام این گیاهان باید تغییر کند یا خیر به رای گذاشته شد. نپ می‌گوید: «من به طور خاص این رای گیری را به صورت کاملا مخفی انجام دادم.»
این پیشنهاد با ۶۳ درصد موافق به تصویب رسید. برای تصویب این پیشنهاد باید بیش از ۶۰ درصد رای موافق جمع می‌شد.
نپ می‌گوید: «اگر این کار را انجام نمی‌دادیم احمق بودیم. انجمن من قدمی برداشته است. اگرچه این یک قدم کوچک به سمت تفکر در مورد تاثیر نام‌ها بر موجودات است، اما اولین قدم اهمیت بسیار زیادی دارد.»
کثرت عقاید
برخی این تصمیم را به دلایل فنی به چالش کشیدند و کسانی نیز با این تغییر موافقند، اما نگرانند که این تغییر به انبوهی از درخواست‌ها برای تغییر نامگذاری تعداد بی شماری از گونه‌های دیگر منجر شود.
«آلینا فریره فیرو» «Alina Freire-Fierro» گیاه شناس دانشگاه فنی کوتوپاکسی در اکوادور که در گردهمایی مادرید شرکت نداشت، می‌گوید: «نام‌هایی که در گذشته بودند، باید همان طور که هستند باقی بمانند. مساله تعصب یا چیزی شبیه آن نیست بلکه به نظر من نامگذاری باید فرآیندی پایدار باشد. به این دلیل که این نام‌ها در طیف وسیعی از رشته‌های علمی و صنعت استفاده می‌شوند و زمینه‌های گیاه شناسی، باغبانی و کشاورزی را شامل می‌شوند.»
با اعتقاد وی اگر امروز به یک گونه، نامی اختصاص داده شود و فردا به نام دیگری تغییر کند، هرج و مرج زیادی ایجاد می‌شود.
هفته گذشته، بخش نامگذاری، همچنین کمیته ویژه‌ای را برای بحث در مورد اخلاقیات نامگذاری گونه‌ها در آینده، از جمله بهترین نحوه رسیدگی به گونه‌هایی که به نام افراد مشکل ساز نام گذاری شده‌اند، برگزار کرد. مون لایت می‌گوید یکی از نمونه‌ها بگونیا است که به نام «میشل بگون» «Michel Bégon» که یک برده بود نامگذاری شده است.
علاوه بر این مصوب شد از سال ۲۰۲۶، هر گونه پیشنهاد برای نامگذاری گونه‌های جدید که تحقیر آمیز تلقی شود، می‌تواند پذیرفته نشود.
«آدیمی آرمو» «Adeyemi Aremu» رئیس انجمن گیاه شناسان آفریقای جنوبی، این تحولات را تحسین می‌کند.
وی پرسید: «آیا قرار است سخت و بی احساس باشیم یا حساس باشیم و با تغییر پیش برویم؟ می‌دانیم که تغییر در واقع بخشی از زندگی است. باید سازگار باشیم و تغییر کنیم.»
آرمو با ابراز شگفتی از تصویب تغییرات می‌گوید این کار‌ها برای جذب دانشمندان مختلف به رشته گیاه شناسی و حفظ آنها، بسیار مهم هستند.
«جیمی فرای» «Jime Frye» سرپرست مجموعه‌های زنده نیوفیلدز می‌گوید: «اگر نخواهیم یادگیری، پرسش، کنجکاوی را آغاز کنیم و گفتگو‌های دشوار و ناراحت کننده نداشته باشیم، در این صورت چیزی را تغییر نمی‌دهیم. من احساس می‌کنم گیاه شناسان فقط تلاش می‌کنند از طریق گیاهان دنیا را به مکانی بهتر تبدیل کنند.»
انتهای پیام/