ازن؛ مهمان ناخوانده روزهای داغ

به گزاش گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ مهدی کمری کرد: زمانی که ترکیبات آلاینده هوا توسط منابعی مانند خودروها، نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها و کارخانه‌ها انتشار پیدا می‌کند، ضمن ترکیب با نور خورشید واکنش شیمیایی داده و به عنوان آلاینده شناخته می‌شود.

وی افزود: ازن، مونوکسید‌کربن، دی اکسید‌ نیتروژن، دی اکسید گوگرد و ذرات معلق آلاینده‌های اصلی هوا هستند که در این بین ازن کمی متفاوت‌تر از سایر آلاینده‌هاست، ازن با توجه به موقعیت قرار گرفتنش در اتمسفر می‌تواند هم خوب باشد هم بد.

این کارشناس بهداشت اضافه کرد: اگر ازن در لایه‌های بالایی جو، ارتفاع 15 تا 45 کیلومتری از سطح زمین، تولید شود در مقابل پرتوهای مضر خورشید مثل پرتو فرابنفش سپر ایمنی تشکیل می‌دهد که همه ما آن را با نام لایه ازن می‌شناسیم، این لایه برای سلامت انسان بسیار حیاتی بوده و وجود آن باعث جلوگیری از ایجاد بیماری‌هایی از قبیل سرطان‌های پوستی و آب مراوید خواهد شد.

به گفته وی زمانی که ترکیبات آلاینده هوا توسط منابعی مانند خودروها، نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها و کارخانه‌ها انتشار می‌یابد، اگر ازن در لایه‌های پایینی جو و در محدوده تنفسی انسان در حضور نور خورشید باشد، واکنش شیمیایی داده و به عنوان یک آلاینده شناخته شده می‌تواند اثرات مخربی بر سلامت انسان داشته باشد.

چگونه می‌توان فهمید که کیفیت ازن در حد ناسالم است؟

کمری با بیان اینکه بررسی کیفیت هوا به سادگی بررسی پیش‌بینی آب و هوا از طریق، سایت قابل دسترسی است، ادامه داد: می‌توانید پیش‌بینی‌های روزانه کیفیت هوا و همچنین شرایط ازن را برای شهر تهران از طریق وب سایتwww.airnow.tehran.ir  و برای شهرستان های استان از طریق سایت www.aqms.doe.ir مشاهده کنید و حتی در رادیو یا تلویزیون از وضعیت کیفیت هوا آگاه شوید. همه این منابع از شاخص کیفیت هوا یا (AQI) برای گزارش سطوح ازن و سایر آلاینده‌های معمول در هوا استفاده می‌کنند.

وی افزود:  AQI، مقیاس با کد رنگی است، به عنوان مثال، زرد به معنی شرایط قابل قبول و قرمز به معنی شرایط "ناسالم" است. این طرح رنگی که نمونه‌ای از آن برای آلاینده ازن آورده شده است می‌تواند به شما کمک کند تا با یک نگاه متوجه شوید که آیا در منطقه ای که شما زندگی می کنید آلاینده‌های هوا به سطح‌های ناسالم رسیده‌اند یا خیر.

آیا شما در خطر مواجهه با ازن هستید؟

کمری با بیان اینکه چند گروه از افراد خصوصا زمانی که فعالیت‌های خارج از منزل انجام می‌دهند به‌طور خاص و بیشتر حساس به ازن هستند، گفت: با توجه به اینکه سطح ازن در فضای باز بیشتر است، فعالیت بدنی باعث تنفس سریع‌تر و عمیق‌تر شده و باعث وارد شدن بیشتر این آلاینده به بدن خواهد شد.

وی گفت: به طور کلی با افزایش غلظت ازن در سطح زمین، هم تعداد افراد تحت تاثیر افزایش می‌یابد و هم عوارض سلامت جدی‌تر می‌شود، ضمن اینکه بیشتر افرادی که دارای بیماری‌های ریوی هستند به پزشک یا اورژانس مراجعه کرده و مجبور به مراجعه به بیمارستان‌ها می‌شوند.

به گفته این کارشناس بررسی کیفیت هوای دانشگاه وقتی سطح ازن بسیار بالا است، همه افراد برای قرار گرفتن در معرض آن باید نگران باشند، ضمن اینکه افراد حساس‌تر به ازن از جمله مبتلایان به بیماری‌های ریوی مانند آسم، برونشیت مزمن و آمفیزم، کودکان خصوصا در فصل تابستان به دلیل اینکه آن‌ها معمولا خارج از منزل بازی می‌کنند و ریه‌های آنها هنوز تکمیل نشده، افراد سالمند به دلیل داشتن بیماری های زمینه‌ای، ورزشکاران یا افرادی که به طور مستمر در فضای باز فعالیت می‌کنند، برخی از افراد سالم که به دلیل مشکلات ژنتیکی حساسیت بیشتری نسبت به ازن دارند، بیش از سایرین در معرض خطرند.

 ازن به چه شکلی بر سلامتی شما تأثیر می‌گذارد؟

وی با اشاره به اینکه ازن می‌تواند، سیستم تنفسی شما را تحریک کند توضیح داد: این امر می‌تواند باعث سرفه، تحریک یا درد در گلو شود و یا حتی منجر به تنگی یا درد در قفسه سینه هنگام نفس کشیدن عمیق شود این فرایند عملکرد ریه را کاهش می‌دهد.

کمری با بیان اینکه اثر ات مخرب ازن می‌تواند باعث ایجاد مشکل در نفس کشیدن به ویژه در هنگام ورزش شود به سایر خطرات ازن اشاره کرد و افزود: ازن سبب التهاب و سوختگی مجاری تنفسی، شده، ریه‌های شما را به عفونت حساس‌تر کرده و آسم را تشدید می‌کند.

کارشناس بهداشت هوا دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی خاطرنشان کرد: هنگامی که ازن در سطح ناسالم است، افراد بیشتری که دارای علائم آسم هستند نیازمند توجه پزشکی یا استفاده از دارو هستند، ازن باعث افزایش حساسیت افراد نسبت به آلرژن‌ها می‌شود ضمن اینکه مبتلایان به آسم ممکن است تحت تاثیرشدیدتری از کاهش عملکرد ریه و التهاب مجاری تنفسی قرار بگیرند.

وی با اشاره به اینکه ازن بیماری‌های مزمن ریه مانند آمفیزم و برونشیت مزمن را شدت می‌بخشد ادامه داد: ازن آسیب دایمی به ریه وارد می‌کند، آسیب مکرر ازن در کوتاه‌مدت به ریه‌های درحال تکامل کودکان می‌تواند منجر به کاهش عملکرد ریه در بزرگسالی شود و در بزرگسالان، تماس با ازن، فرایند کاهش طبیعی عملکرد ریه را که با افزایش سن رخ می‌دهد سریعتر می‌کند.

کمری با اشاره به اینکه بسیاری از این اثرات می‌توانند منجر به افزایش با بیماری‌ها شود، گفت: تحقیقات نشان می‌دهد که تماس با ازن می‌تواند خطرات مرگ زودرس ناشی از بیماری‌های قلبی یا ریوی را افزایش دهد.

چگونه می‌توانید از تماس نامناسب با ازن جلوگیری کنید؟

وی توضیح داد: وقتی که ازن به سطح‌های ناسالم می‌رسد، احتمال تحت تاثیر قرار گرفتن شما بیشتر می‌شود و هر چه فعالیت‌های خود را در فضای باز در مدت زمان طولانی تری انجام دهید و یا هر چه فعالیت شما سنگین‌تر باشد اثر آن بیشتر می‌شود، وقتی ازن در شرایط ناسالم است، برای حفظ سلامت خود باید اقداماتی انجام دهید.

کاهش زمان فعالیت‌ در فضای باز، برنامه‌ریزی انجام فعالیت‌ها برای صبح یا عصر که سطح ازن معمولاپایین‌تر است از جمله راهکارهای کاهش اثرات مخرب ازن است که این کارشناس دانشگاه به آن اشاره کرد و افزود: تغییرات روزانه ازن معمولا از ساعت شش یا هفت صبح شروع به افزایش می‌کند و بین ساعت ۱۲ تا پنج عصر به حداکثر می‌رسد و سپس به تدریج کاهش می‌یابد، جایگزین کردن فعالیت‌های سبکتر برای ورزشکاران به عنوان مثال پیاده روی به جای دویدن مناسب‌تر است.

وی در خاتمه توصیه کرد: از خدمات الکترونیک برای انجام کارهای روزمره استفاده کنید و مبتلایان به بیمارهای زمینه‌ای اسپری و داروهای تنفسی خود را همراه خود داشته باشند.