جشن تیرگان در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برگزار شد

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، همایش «بزرگداشت جشن کهن و باستانی تیرگان و جشنواره آرش کمانگیر» به همت پژوهشکده مردم‌شناسی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، موزه ملی ایران، انجمن زرتشتیان تهران، سازمان فروهر، کانون فرهنگی-هنری دایا، موسسه فرهنگی هنری آوای نصر ایرانیان،  انجمن مددکاران اجتماعی ایران و موسسه پارپیرار در سالن خلیج فارس پژوهشگاه میراث برگزار شد.

این مراسم با بخش‌هایی همچون سخنرانی، اجرای برنامه آیینی تیرگان توسط سازمان فروهر، نی‌نوازی، تقدیر از برگزیدگان جشنواره آرش کمانگیر، تجلیل از پیشکسوتان حوزه کودک و میراث‌فرهنگی و مطالعات آیین‌های ایرانی، قدردانی از همسر و دختر مرحوم استاد فرهود جلالی، اجرای قصه گویی توسط لیلا کفاش زاده و افتتاح نمایشگاه آرش کمانگیر همراه بود.

مهرداد قدردان، پژوهشگر زرتشتی یکی از سخنران‌های این مراسم بود و با اشاره به اینکه در جشن تیرگان با سه مناسبت عمده روبرو هستیم؛ نخست بزرگداشت ایزد باران تیشتر، بزرگداشت تیر و پاسداشت آرش کمانگیر به تشریح حماسه آرش از وجوه مختلف پرداخت. 

مصطفی ده پهلوان، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نیز در سخنانی با اشاره به اینکه جشن کهن و باستانی تیرگان ریشه عمیق در گذشته ایرانیان دارد گفت: آرش کمانگیر نمادی از صلح و دلیری است.

علیرضا حسن زاده رییس پژوهشکده مردم شناسی نیز با اشاره به حماسه آرش گفت: به گمان من هر ایرانی در وجودش یک آرش پنهان دارد که سرزمین خویش را دوست دارد و جان خود را بر چله عاشقی نهاده و برای حفظ ایران آن را رها خواهد کرد. در تمام فراز و فرود ایران این دلاوری‌ها قابل نظاره است.
امیلیا نرسیسیانس عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در مورد برگزاری تیرگان در میان ارمنیان ایران و ارمنستان سخن گفت و از آیین وارتاوار نام برد، جشنی منسوب به گل سرخ که پس از برداشت محصول برگزار می‌شود و مجالی برای ستایش آب و طبیعت در گرماگرم فصل تابستان است،  پاشیدن آب در این مراسم همه مردم را به یکسان خنک می‌کرد و آنها را در مقام مساوی قرار می‌داد.  از روز شنبه یعنی یکروز پیش از وارتاوار مردم برای آن تدارک می‌دیدند و همه افراد زن، مرد، پیر و جوان در آن سهم داشتند. تهیه خوراکی توسط زنان صورت می‌گرفت، قربانی کردن گوسفند، روشن کردن آتش و درست کردن کباب وظیفه مردان و انجام رقص، آواز و مشاعره سهم دختران و پسران جوان بود.

نادعلی فلاح مردم‌شناس و محقق فرهنگ عامه از مازندران به فلسفه وجودی آیین «تیرماه سیزده شو» در مازندران اشاره کرد و گفت: در این شب بنا بر سنت پیشینیان آئین لال زنِ شو یا کتک خوردن از لال برگزار می‌شود که در آن فردی که به خوش قدمی در منطقه خود معروف است با لباس مبدل وارد خانه می‌شود.این فرد به عنوان لال که نمی‌بایست حرف بزند با  شیش  (ترکه) که به دستش دارد به آرامی به افراد می‌زند که اهالی بر این باورند که لال هرکسی را بزند تا سال دیگر مریض نمی‌شود. بیشتر مواقع لال سراغ زنان نازا، دختران دم بخت، حیوانات نازا و درختان بی میوه می‌رود.

مریم قاسم‌پور عضو هیأت مدیره کانون فرهنگی هنری دایا نیز در رابطه با مراسم  لال شو در مازندران و بیان این افسانه از زبان مردم مازندران پرداخت و در انتها  به ارائه گزارش جشنواره «آرش کمانگیر؛ جان خود را بر چله نهاد برای ایران» پرداخت و با اشاره به اینکه همواره در این سرزمین آرش‌هایی بودند که جانشان را فدای میهن کردند گفت: در نمایشگاه نقاشی آرش کمانگیر ۱۵۰ اثر شرکت کردند که ۱۰۰ اثر پس از داوری پذیرفته شدند. از بین آثار  ۸ اثر در بخش بزرگسال و ۷ اثر در بخش کودکان برگذیده شدند.

سید مهدی کوهپر استاد باستان‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس در ادامه این مراسم که  به بزرگداشت استاد برجسته فرهنگ و ادب مازندران، مرحوم فرهود جلالی کندلوسی اختصاص داشت، از ویژگی‌های مرحوم جلالی گفت: یافتن انسان‌هایی شبیه به فرهود کاری بسیار دشوار است. او به معنای واقعی و اخص کلمه عاشق ایران، مازندران و اقوام ایرانی بود.

وی افزود: تا فرهنگ ایران زنده است فرهود نیز زنده است. فرهود می‌خواست با خلق شادی به مردم بیاموزد که فرهنگ ما با شادمانی همراه است. امیدوارم بتوانیم با اقدامات به جا و موثر در این حوزه بتوانیم در باز زنده سازی تمدن غنی ایران گامی برداریم تا جوانان امروز را که به شدت از فرهنگ گریزان هستند به آن علاقمند سازیم.

سید حسن موسوی چلک رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران نیز در ادامه با یاد خاطراتی از  استاد فرهود جلالی گفت: با فرهود از کودکی در یک روستا بزرگ شدیم. در کنار عضویت در موسسه پارپیرار به واسطه مسئولیت در انجمن مددکاران اجتماعی ایران که سرود آن را فرهود سروده است با هم ارتباط دوستی و کاری داشتیم.

وی با بیان اینکه سلامتی نعمت بزرگی است که تا آن را از دست ندهی قدرش را نخواهید دانست افزود: مهربانی و خود مراقبتی دو ستون سلامتی هستند، یکی از عوامل خود مراقبتی شاد زیستن بود که مرحوم جلالی به آن معتقد بود و تمام زندگی‌اش وقف این بود که کار‌های برای ایجاد ترویج مهربانی انجام دهد. شعار او این بود؛ آری آری شاد بودن به همین آسانی است.