خسروپناه: نسبت حکمرانی و کوانتوم مشخص شود/ اتحادیه کشورهای اسلامی در حوزه کوانتوم شکل گیرد

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، کنفرانس بین المللی فناوری کوانتوم و کاربرد‌ها در دانشگاه شهید بهشتی با حضور حجت الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد.

حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در این کنفرانس بین‌المللی با تسلیت شهادت آیت الله رئیسی و همراهانش، با بیان اینکه علم کوانتوم، از علوم دارای اهمیت است، اظهار کرد: نسبت بین فلسفه و کوانتوم چیست؟ وقتی فیزیکدانان بحث کوانتوم مطرح می‌کنند آیا در مفهوم فلسفی به کوانتوم رسیدند، آیا فلسفه غرب در زایش فیزیک کوانتوم تاثیرگذار بوده است؟ فلسفه پیشینی تاثیرگذار بر کوانتوم چه بوده است؟

وی ادامه داد: آیا کوانتوم مکانیک، تاثیر فلسفی گذاشته است؟ رفتار دوگانه موج و ذره و اصل عدم قطعیت که در فیزیک مطرح است آیا بر گزاره‌های فلسفه تأثیر گذاشته است. تصویری که کوانتوم از ذرات زیراتم و ریزاتم‌ها ارائه می‌کند به عنوان تفسیر از جهان تلقی می‌شود، آیا این تفسیر، تصویر هستی‌شناسی ما را تغییر می‌دهد؟ ما که میراث‌دار فلسفه، حکمت متعالیه، عرفان نظری و عرفان ادبی هستیم، اگر ذات‌گرایی ماده را بپذیریم، برای مشخص کردن نسبت فلسفه و کوانتوم باید چگونه عمل کنیم. به نظر می‌رسد که دانشگاهی یا موسسه‌ای باید این مسئولیت را بپذیرد و به پرسش‌های فلسفی پاسخ دهد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با طرح این پرسش که نسبت الهیات و کوانتوم چیست؟ گفت: برخی از کیهان‌شناسان کوانتوم معتقدند که کوانتوم دیسیپلین یا خودانظباطی نیست بلکه پارادایم یا الگوواره است. این دو نگاه در تدبیر حکمرانی اثرگذار است. در پارادایم کوانتومی، برخی معتقدند الهیات توحیدی را متزلزل کرده است، بنابراین نسبت کوانتوم و الهیات باید مشخص شود. اگر الهیات را دین بدانیم نسبت الهیات، دین و کوانتوم چیست؟ در این زمینه هم باید کارگروه الهیات و کوانتوم تشکیل دهیم، پرسش‌های فلسفه و کوانتوم مهم است. وقتی از دانش کوانتومی سخن می‌گوییم باید به بینش کوانتومی نیز توجه داشته باشیم.

خسروپناه با بیان سوال دیگری مبنی بر اینکه نسبت حکمرانی و کوانتوم چیست؟ عنوان کرد: حکمرانی به معنای حکومت‌داری نیست و بسیاری از ساختار‌های حکومتی را شامل می‌شود. پرسش‌های در این زمینه جدی وجود دارد.

وی اضافه کرد: نیمه اول قرن بیستم، انقلاب اول کوانتوم شکل گرفت، بمب‌های اتمی، نانو ساختار‌ها و لیزر‌ها به وجود آمدند، این انقلاب تأثیر زیادی بر زندگی بشر گذاشت. انقلاب دوم کوانتوم در نیمه دوم قرن شکل گرفت. کامپیوتر‌های کوانتومی، الگوریتم‌های کوانتوم، بیولوژیک کوانتومی به وجود آمدند، گستره تأثیرگذاری انقلاب دوم کوانتومی در حکمرانی چند برابر شده است. مگر می‌شود از حکمرانی سلامت، فرهنگ، جامعه، اقتصاد امنیت، غذا و انرژی سخن بگوییم، اما از کوانتوم و پارادایم کوانتوم بی‌خبر باشیم. امروز دیگر حکمرانی بدون توجه به کوانتوم امکان پذیر نیست.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: مقام معظم رهبری در خرداد ۱۴۰۲ بر فناوری هوش مصنوعی و کوانتوم تأکید داشتند و فرمودند که باید بر این فناوری‌ها اصرار بورزیم و دستیابی به سطوح اول این دانش حتمی است بنابراین سیاست‌های کلان وجود دارد و سیاست‌های حکمرانی نیز باید تدوین شود.

خسروپناه گفت: به نظر می‌رسد وارد انقلاب سوم کوانتوم شد‌ه‌ایم که تلفیق فناوری کوانتوم و هوش مصنوعی است. کوانتوم پارادایم و هوش مصنوعی فرانظریه است که پیوستگی این دو، انقلاب سوم را رخ خواهد داد که بر حکمرانی و سبک زندگی اثرگذار است.

وی بیان کرد: اولویت‌ها و اولیّت‌های حکمرانی اقتضا می‌کند که سند جامعی در فناوری کوانتومی داشته باشیم. یکسال است که میز کوانتوم را راه انداختیم و اساتید حاضر در این میز به تدوین سند کوانتوم کمک می‌کنند سند باید زاییده عقل جمعی باشد. این کار بدون عقل جمع و دانشمندان اثرگذار نیست چراکه گسستگی سند و مصرف‌کنندگان و دانشگاه‌ها اشتباه است. توجه به مبانی حکمی، فلسفی، فقهی و اخلاقی باید در تدوین سند مدنظر باشد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: تحقیقات در حوزه کوانتوم باید کاربردی باشد. مشارکت دستگاه‌های ذی‌ربط نظیر وزارت علوم، بهداشت، دانشگاه آزاد اسلامی و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در سند باید بر رشد زیرساخت‌ها و آزمایشگاه‌های پیشرفته تأکید شود. بدون رشد آزمایشگاه نمی‌توانیم رشد کنیم.

وی افزود: باید وضعیت کوانتوم در کشور‌های منطقه و جهان بررسی شود اطلاعات وضع موجود را داشته باشیم. جذب، حفظ و حرمت نهادن به دانشمندان این رشته نیز مهم است. برای همه اعضای هیئت علمی و رشته‌ها یکسان رفتار می‌کنیم. برخی از دانشمندان ویژه دیده شوند. همچنین باید امکانی فراهم شود که اتحادیه کشور‌های اسلامی‌ در حوزه کوانتوم شکل گیرد چراکه فعالیت در حوزه کوانتوم بسیار هزینه‌بر است.