طهرانچی: «نظام تربیتی» باید تربیت پزشکان حکیم را با خود داشته باشد تا نظام سلامت را به نیکی پیش ببرد

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، همایش سلامت حکمت و حکمرانی صبح امروز با حضور دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در بیمارستان فرهیختگان برگزار شد. 

دکتر علی‌اکبر ولایتی رئیس هیأت موسس و هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی پیام‌های جداگانه‌ای به همایش «سلامت، حکمت و حکمرانی» صادر کردند که در این همایش قرائت شد.

دکتر طهرانچی در این همایش گفت: موضوع این همایش، موضوعی بسیار مهم است و برای درک آن باید به قرآن رجوع کرد. برای درک خلقت و انسانی که توسط خداوند متعال خلق شده و در کتاب خداوند به صورت مبین و محکم به آن پرداخته شده، نمی‌شود به مقالات رجوع کرد و تنها با رجوع به قرآن، می‌توان به درک آن رسید و سپس با تعقل و تفکر پیش رفت.

وی با اشاره به مبحث حکمرانی، حکمت و علم گفت: در این زمینه سوره‌ یوسف که درواقع احسن القصص است را داریم. در زندگی و سرگذشت این پیامبر نشانه‌هایی برای کسانی که طی طریقت می‌کنند، وجود دارد.

دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: جریان حکمرانی و حکمفرمایی در داستان حضرت یوسف کاملاً بیان شده است. خداوند به حضرت یوسف قدرت آینده‌نگری داده بود و او می‌توانست از نشان‌هایی که برای دیگران مبهم بود، آینده را پیش‌بینی کند. خداوند بعد از آینده‌نگری، قدرت دیگری نیز به حضرت یوسف داده بود و آن، علم و حکمت بود (1). یوسف پیامبر در واقعه عزیز مصر، آینده‌نگری کرد و پس از آن، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی انجام داد. حضرت یوسف «أَيُّهَا الصِّدِّيقُ» (2) یعنی کسی که آزموده شده و آنچه می‌گوید، برمبنای صدق است و نه برمبنای منافع خود، خطاب قرار گرفت.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: خداوند در مرحله نهایی حکمرانی، به حضرت یوسف قدرت اجرا داد. در آیه 52 سوره یوسف آمده است که حضرت یوسف در این جایگاه خود را اینگونه معرفی کرد که در غیبت حاکم، خیانتکار نخواهم بود و از سلامت نفس برخوردارم و نگهدار مال شما خواهم بود. (3) درواقع حضرت یوسف سه صفت را برای خود در مرحله اجرا ذکر کرد و گفت که من آینده را اینگونه می‌بینم، برمبنای آن اینگونه سیاست‌گذاری کنید و پس از آن، اینگونه برنامه‌ریزی کنید.

وی افزود: هر چهار وجه حکمرانی شامل آینده‌نگری، سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی به زیبایی توسط خداوند در داستان حضرت یوسف بنا شده است. البته موضوع علم و حکمت در داستان‌های حضرت داود و حضرت سلیمان که مبحث حکمرانی مطرح است نیز آمده است.

دکتر طهرانچی با تأکید بر اینکه حکمرانی بر دو اساس علم و حکمت مطرح است، گفت: در این زمینه خداوند در آیه 113 سوره نسا به پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید می‌خواهند تو را منحرف کنند اما نمی توانند چرا که ما به تو کتاب، حکمت و علم دادیم. این سه‌گانه تو را مسلح کرده تا آنها نتوانند تو را گمراه کرده و به تو زیان برسانند (4). حکمت فقط به پیامبران داده نشده است. براساس آیه 269 سوره مبارکه بقره (5) خداوند به هرکس که بخواهد، حکمت عطا می‌کند و حکمت منحصر به پیامبران نیست.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه حکمت یک تعریف برمبنای نگاه افلاطونی و یک تعریف قرآنی دارد، تصریح کرد: ما به دنبال حکت قرآنی هستیم. آیات 24 تا 39 سوره اسراء به مواردی در این خصوص اشاره دارد. خداوند در این آیات می‌فرماید شرک نورز، به پدر و مادر احسان کند، نسبت به آنها بال رحمتت را بگشا، به نزدیکانت مسکین و صغیر رسیدگی کند، دستانت را دستان بسته ای قرار نده، در هنگام انفاق دستانت را زیاده گشاده نکن، از ترس تنگدستی بچه‌هایت را نکش، در اقتصاد میزان را کنترل کند، تا علمت کامل نشده حرف نزن و... همه اینها حکمت است و وقتی توجه می‌کنیم، می‌بینیم که درواقع حکمت خلق‌کننده سبک زندگی مؤمنانه است.

وی خاطرنشان کرد: خداوند زمانی که برای انسان تدبیر می‌کند، برای خود از دو ویژگی علیم و حکیم یاد می‌کند. پس علم و حکمت درهم آمیخته نیست و درواقع حکمت الهی و علم الهی از اسماء الهی است.

دکتر طهرانچی با اشاره به آیه 219 سوره بقره (6) گفت: در این آیه آمده است: خداوند به پیامبر اکرم (ص) دستور می‌دهد زمانی که از تو راجع به قمار و شراب پرسیدند، بگو نزدیک نشوید. درواقع خداوند در این زمینه با قیاس جواب می‌دهد چرا که هر فعل انسانی دو وجه دارد؛ یک وجه آن ناظر بر مردم و دیگری ناظر به خداوند است. حال این سؤال مطرح می‌شود که منطق کجاست؟ درواقع منطق جایی است که متوجه شویم کدامیک از این دو وجه بزرگتر است. خداوند در جایی دیگر صریح تر جواب این سؤال را می‌دهد و دیگر به صورت قیاسی آن را مطرح نمی کند و می‌فرماید این امر باعث دشمنی برای شما می‌شود. پس به آن نزدیک نشوید. این منطق، منطق تبیینی است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه مقام معظم رهبری در دیدار با دانشجویان به رسالت دانشگاه اشاره فرمودند، گفت: ایشان می‌فرمایند دانشگاه باید عالم تربیت کند، علم را توسعه دهد و به تربیت عالم و تولید علم جهت دهد. در این زمینه جهت دهی یک موضوع بسیار مهم است که باید به آن توجه شود. درواقع حکمت جهت‌دهی را انجام می‌دهد. غربی‌ها به جهت‌دهی علم و عالم، سیاست علم می‌گویند.

وی افزود: در کتابی به نام «آن سوی اسپوتنیک» که در دانشگاه میشیگان چاپ شده، به طور مفصل راجع به سیاست علم بحث می‌شود. در این کتاب، آمده است که سیاست علم مربوط به دانشمندان نیست بلکه توسط سیاست‌گذاران و حاکمان جامعه وضع می‌شود.

دکتر طهرانچی با بیان اینکه ما براساس یک مدل در دانشگاه چهار نظام تربیتی، علمی، فناوری و فرهنگی داریم، تصریح کرد: در حوزه پزشکی «نظام تربیتی» همان تربیت پزشک، «نظام علمی» شامل علم پزشکی، «نظام فناوری» تجهیزات پزشکی را خلق کرده و قدرت پزشکی را ارتقا می‌دهد و «نظام فرهنگی» نظامی است که به اینها جهت داده که نظام مبتنی بر حکمت، تعالی بخش، جهت‌ده و ارزش‌آفرین است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر اینکه نظام تربیتی که همان نظام پزشکی است، باید جامعه را کارآمد کند، گفت: این موضوع بسیار مهم است چرا که تمامی دست‌اندرکاران نظام سلامت کشور، از نظام تربیتی دانشگاه بیرون می‌آیند. آنچه نظام تربیتی در دوران کرونا انجام داد، لازم بود اما کافی نبود. در آن زمان همه چیز تعطیل شد و به فضای مجازی آورده شد؛ کاری که در هیچ جای دنیا صورت نگرفت. این نسخه ای بود که نظام پزشکی پیچید که لازم بود اما کافی نبود. در این مثال، یک سیاست علمی وجود دارد که حکمت همراه آن نبود چرا که فقط از منظر علم به این مسئله نگاه شد و پس از آن ضایعاتی در آموزش و پرورش در زمینه بیسوادی دانش‌آموزان و معدل پایین آنها اتفاق افتاد.

وی خاطرنشان کرد: «نظام علمی» جامعه خلاق و پزشک خلاق می‌آفریند و «نظام فناور» جامعه نوآور می‌آفریند. لازم است که «نظام تربیتی» تربیت پزشکان حکیم را با خود داشته باشد تا نظام سلامت را به نیکی پیش ببرد و جهت‌ده تمام اینها «نظام فرهنگی» است که یک جامعه فرهیخته می‌سازد. نظام فرهنگی باید براساس حکمت عمل کن و جامعه فرهیخته هم باید حکمت‌بنیان باشد.

دکتر طهرانچی در پایان تأکید کرد: جامعه خلاق و نوآور، علم بنیان و فناوری بنیان می‌شود ولی نظام تربیتی ترکیبی از علم و حکمت است لذا ما می‌خواهیم مسیری را پیش بگیریم که ارزش‌آفرینی آن ارزش‌آفرینی باشد که از حضرت حق می‌آید. دو بال علم و حکمت برای حکمرانی در کنار سلامت معنوی و غلبه بر هوای نفس به عنوان ابزار باید وجود داشته باشد. امیدوارم آنچه در این همایش رقم می‌خورد، بتواند برای جامعه پزشکی راهگشا باشد.