۱۰ فروردین در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۱۰ فروردین برابر ۲۹ مارس را ورق می‌زنیم.

***

محمدهاشم پسران 

۱۰ فروردین ۱۳۲۵ خورشیدی، محمدهاشم پسران اقتصاددان ایرانی ساکن انگلستان به‌دنیا آمد. پسران استادتمام بازنشسته دانشگاه کمبریج، صاحب کرسی عالی اقتصاد جان الیوت در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و  عضو پژوهشی پیوسته کالج ترینیتی، استاد اسبق اقتصاد و مدیر برنامه اقتصادسنجی کاربردی در دانشگاه کالیفرنیا، لس‌آنجلس، استاد مدعو اسبق دانشگاه هاروارد، موسسه مطالعات پیشرفته وین، دانشگاه پنسیلوانیا، دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، دانشگاه ملی استرالیا و عضو پیوسته فرهنگستان بریتانیا است. موسسه تامسون رویترز در ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۳، محمدهاشم پسران را به‌عنوان یکی از برندگان احتمالی نوبل اقتصاد سال ۲۰۱۳ معرفی کرد. او بنیانگذار مجله اقتصادسنجی کاربردی است و همراه برادرش، بهرام پسران نرم‌افزار اقتصادسنجی مایکروفیت را طراحی و عرضه کرده است.

سیارک وستا ۴

۲۹ مارس ۱۸۰۷ میلادی برابر با ۱۰ فروردین ۱۱۶۸ خورشیدی، منجم آماتور هاینریش ویلهلم اولبرز اهل برمن آلمان، وستا 4، تنها سیارک قابل مشاهده با چشم غیرمسلح و درخشان‌ترین سیارک تاکنون ثبت‌شده را برای اولین‌بار رصد کرد. وستا سیارکی در کمربند اصلی سیارک‌ها با قطر ۵۲۵ کیلومتر و دوره چرخش ۵ ساعت و ۳۴ دقیقه است. سال ۱۹۹۵ تلسکوپ فضایی هابل تصاویری از این سیارک گرفت که سطح پیچیده وستا را با ژئولوژی مشابه دنیاهای زمین‌مانندی چون سیاره زمین و سیاره مریخ نشان می‌دهد. براساس این تصاویر، وستا دنیایی به‌طرز شگفت‌انگیز متنوع است که با جریان‌های گدازه‌های قدیمی و گودال‌های برخوردی پر شده است. زمانی درون این سیارک مذاب بوده است و این مسئله در تضاد با ایده‌های مرسومی است که سیارک‌ها را اساسا قطعات سنگی و سردی در نظر می‌گیرند که از روزهای اولیه شکل‌گیری سیاره‌ها باقی مانده‌اند.

کشف لشکر سفالین

۲۹ مارس ۱۹۷۴ میلادی برابر با ۱۰ فروردین ۱۳۵۳ خورشیدی، گروهی از کشاورزان محلی هنگام حفر چاه در نزدیکی لینتونگ در استان شاآنشی، لشکر سفالین امپراتور چین شی هوان (۲۱۰ تا ۲۵۹ پیش‌ازمیلاد) را کشف کردند. آنها ابتدا به‌طور تصادفی تکه‌هایی سفالی پیدا کردند، سپس یک سر سفالی پیدا شد که باعث حفاری گسترده کشف ۸هزار سرباز و ۵۲۰ اسب سفالی در ابعاد واقعی شد. اینها بخشی از گورستان اولین امپراتور چین بودند تا در زندگی پس‌از مرگ به او کمک کنند. هریک از سربازان، حالت‌های چهره منحصربه‌فردی دارند و براساس درجه نظامی قرار گرفته‌اند. حفاری‌ها همچنین شمشیرها، نوک پیکان‌ها و سایر سلاح‌ها را که بسیاری از آنها در وضعیت دست‌نخورده‌ای قرار داشتند، نشان داد. باستان‌شناسان چینی این کشف را در ۱۱ جولای ۱۹۷۵ رسما اعلام کردند.

اولین نگاه از نزدیک به عطارد

۲۹ مارس ۱۹۷۴ میلادی برابر با ۱۰ فروردین ۱۳۵۳ خورشیدی، فضاپیمای مارینر ۱۰ اولین عکس‌های نزدیک از عطارد را گرفت. این فضاپیمای رباتیک ۳ نوامبر ۱۹۷۳به فضا پرتاب شد و در مسیر رسیدن به عطارد اولین پرواز کنارگذر از سیاره زهره را در ۵ فوریه ۱۹۷۴ انجام داد و شواهدی از ابرهای در حال چرخش را در این سیاره کشف کرد. این ماموریت اولین فضاپیمایی بود که از کشش گرانشی یک سیاره برای رسیدن به سیاره دیگر استفاده کرد. مارینر ۱۰ طی سه پرواز از کنار عطارد، حدود نیمی از سطح سیاره را رصد و جوی نازک و یک میدان مغناطیسی پیدا کرد. مارینر ۱۰ همچنین اولین فضاپیمایی بود که از باد خورشیدی به‌عنوان وسیله‌ای برای حرکت استفاده کرد. وقتی سوخت رانشگر کاوشگر کم شد، دانشمندان از صفحات خورشیدی به‌عنوان بادبان برای اصلاح مسیر استفاده کردند. این فضاپیما آخرین ماموریت از سری ماموریت‌های فضاپیماهای مارینر بود.