۲۸ اسفند در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۲۸ اسفند برابر با ۱۸ مارس را ورق می‌زنیم.

***

ویروس نیپا

۱۸ مارس ۱۹۹۹ میلادی برابر با ۲۸ اسفند ۱۳۷۷ خورشیدی،  دکتر چوآ کاو پینگ، از دانشگاه مالایا در مالزی ویروس نیپا را جداسازی کرد زیرا از چندماه پیش‌از آن، شیوع بیماری ویروسی جدیدی بین کارگران مزارع پرورش خوک در روستای سونگای نیپا گزارش شده بود که به ابتلای ۲۶۵ نفر و مرگ ۱۰۸ نفر منجر شده بود. این بیماری در بسیاری از موارد با عفونت‌های تب‌دار همراه با التهاب‌های مغزی و مشکلات تنفسی همراه بود. این ویروس که از خفاش و خوک به انسان قابل انتقال است، در ۱۰ آوریل ۱۹۹۹، رسما ویروس نیپا نامگذاری شد. نرخ مرگ ناشی‌از ابتلا به این ویروس بسیار بالا است و پس از مالزی و سنگاپور گسترش یافت و تا بنگلادش و هند هم رسید. مقامات بهداشتی برای مهار این ویروس، بیش‌از ۹۰۰هزار خوک را در مناطق آسیب‌دیده نابود کردند.

اولین راهپیمایی فضایی

۱۸ مارس ۱۹۶۵ میلادی برابر با ۲۸ اسفند ۱۳۴۳ خورشیدی، وسخود 2، هشتمین ماموریت فضایی سرنشین‌دار سازمان فضایی شوروی، با دو کیهان‌نورد به نام‌های الکسی لئونوف و پاول بلیایف به فضا پرتاب شد. به دلیل لزوم استفاده از لباس فضانوردی و کمبود فضای داخل کابین وسخود، تعداد سرنشینان این ماموریت از ۳ به ۲ فضانورد کاهش یافت. در مدار دوم، لئونوف فضاپیما را درحالی‌که هنوز با کابل به فضاپیما متصل بود، ترک کرد. او اولین انسانی بود که از یک فضاپیما در فضا بالا رفت و همان‌طورکه بیرون از فضاپیما بود، تصاویر متحرک گرفت و به مدت ۱۰ دقیقه حرکت در خارج از فضاپیما را انجام داد. وقتی لئونوف راهپیمایی فضایی‌اش را آغاز کرد فضاپیما بالای بخش‌های جنوبی مصر حرکت می‌کرد و وقتی راهپیمایی او به پایان رسید فضاپیما از بالای شرق سیبری می‌گذشت. درمجموع، وسخود ۲ در ارتفاع ۱۷۷ کیلومتری حدود ۱۷ بار دور زمین چرخید.

نوربرت وینر

۱۸ مارس ۱۹۶۴ میلادی برابر با ۲۸ اسفند ۱۳۴۲ خورشیدی، نوربرت وینر، ریاضی‌دان آمریکایی که علم سایبرنتیک را پایه‌گذاری کرد، درگذشت. خود وینر اصلاح سایبرنتیک را ابداع کرد که درباره عوامل مشترک کنترل و ارتباط در موجودات زنده، ماشین‌های خودکار و سازمان‌ها توضیح می‌دهد. درواقع، سایبرنتیک مناسبات انسان با ماشین و ماشین‌ها بایکدیگر را تبیین می‌کند. وینر با فرمول‌بندی بعضی از مهم‌ترین کمک‌ها به ریاضیات در قرن بیستم به شهرت بین‌المللی رسید. کار او روی تجزیه و تحلیل هارمونیک تعمیم‌یافته و قضایای توبری در سال ۱۹۳۳ برنده جایزه بوچر شد. وینر در منطق ریاضی و فیزیک نظری کار می‌کرد و بین سال‌های ۱۹۳۹ تا ۱۹۴۵ در طول جنگ جهانی دوم در شبکه‌های الکتریکی و ماشین‌های محاسبه به‌خصوص در ارتباط با ماشین‌های بالستیکی، فعالیت می‌کرد می‌کرد. بین سال‌های ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۷ که در مکزیک مشغول کار بود به فکر یگانه‌کردن دانش‌هایی افتاد که کارشان مطالعه روند حفظ و به‌کارگیری آگاهی‌ها و جهت‌دادن به آنها و مدیریت و کنترل است و به‌این‌ترتیب، دانش سایبرنتیک شکل گرفت.

هیدئو شیما

۱۸ مارس ۱۹۹۸ میلادی برابر با ۲۸ اسفند ۱۳۷۶ خورشیدی، هیدئو شیما، مهندس ژاپنی که بر ساخت اولین قطار گلوله‌ای سریع‌السیر جهان که توکیو و اوزاکا را به هم متصل می‌کند، طراحی و نظارت کرد، درگذشت. این خط آهن که شینکانسِن نام دارد با سرعت ۲۰۰ کیلومتر در ساعت از اکتبر ۱۹۶۴ شروع به کار کرد. این خط ریلی پرسرعت، عصر جدیدی را در حمل‌و‌نقل زمینی آغاز کرد. به‌تدریج در نسل‌های بعدی، سرعت این قطارها بالاتر رفت و اکنون به ۳۲۰ کیلومتر بر ساعت می‌رسد. شیما همچنین برنامه توسعه فضایی ژاپن را تا سال ۱۹۷۷ در آژانس ملی توسعه فضایی ژاپن رهبری کرد. او در ابتدای کارش، سخت کار کرد تا لوکوموتیوهای بخار قدرتمند را توسعه دهد و سپس نیروی محرکه‌ای الکتریکی را توسعه داد که در تمام طول قطار توزیع می‌شود و توان خروجی بالاتری را در یک قطار چند واگنی بدون آسیب‌رساندن به مسیرها و سازه‌ها ایجاد می‌کند.