آیا یخ باعث رشد حیات در اقمار منظومه شمسی می‌شود؟
به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا به نقل از اسپیس، مطالعه جدیدی نشان می‌دهد ضخامت پوسته‌های یخی که اقمار اقیانوس‌دار منظومه شمسی را می‌پوشاند، می‌تواند نکاتی در مورد اینکه آیا این اجرام دور ممکن است میزبان حیات باشند یا نه ارائه کند.
این مطالعه که توسط پژوهشگران دانشگاه کرنل انجام شد، از شیوه اندازه‌گیری قفسه‌های یخی در قطب جنوب الهام گرفته شده است. این اندازه‌گیری‌ها با استفاده از ربات‌های زیرآبی انجام شده و به تحلیل ارتباط بین تغییرات ضخامت یخ و دمای آب زیر سطح یخ منجر شد؛ بنابراین پژوهشگران نتیجه گرفتند ممکن است این روش بتواند در سایر اقمار منظومه شمسی مورد استفاده قرار گیرد.
اگر چنین اندازه‌گیری‌هایی از مدار زمین امکان‌پذیر باشد، شاید بتوان نکاتی را درباره رابطه بین پوسته‌های یخی جهان‌های اقیانوسی دورتر از زمین و اقیانوس‌های زیرین آن‌ها ارائه داد. در نتیجه ممکن است اطلاعاتی درباره قابلیت شکل‌گیری حیات و حمایت از آن در این اقمار به دست آورد.
بریتنی اشمیت، استاد همکار علوم ستاره‌شناسی و علوم زمین و جوی دانشگاه کورنل و نویسنده مقاله گفت: اگر بتوانیم تغییرات ضخامت این پوسته‌های یخی را اندازه‌گیری کنیم، می‌توانیم بدون حفاری در اعماق اقیانوس، محدوده‌های دمایی در آن‌ها را بدست آوریم. بنابراین می‌توانیم نحوه عملکرد اقیانوس‌ها را درک کنیم؛ اما سؤال بزرگ این است که آیا موجوداتی در آنجا زندگی می‌کنند یا می‌توانند زندگی کنند؟
اعتقاد بر این است که اقمار پوشیده از یخ، مانند انسلادوس زحل یا اروپا و گانیمد مشتری، اقیانوس‌های عظیمی در زیر سطوح یخ زده خود جای داده‌اند. ممکن است در برخی از این اقیانوس‌ها شرایط مساعدی برای پیدایش موجودات زنده وجود داشته باشد. این دنیاها از مناسب‌ترین اجرام منظومه شمسی برای میزبانی از حیات در نظر گرفته می‌شوند. با این حال، این اقمار حتی اگر میزبان حیات هم باشند، تشخیص این میکروارگانیسم‌ها در زیر پوسته‌های یخی که هر کدام تقریبا تا بیش از 16 کیلومترضخامت دارند، یک چالش پیچیده است. چگونه دانشمندان می‌توانند زیر چنین پوسته ضخیمی که اینقدر دور از سیاره ما قرار دارد را جستجو کنند؟
کاوشگرهایی که به سمت این دنیاهای یخی حرکت می‌کنند، مانند «اروپا کلییر» ناسا که قرار است اواخر سال آینده میلادی پرتاب شود، شاید بتوانند با ابزارهای پیچیده خود پاسخ‌هایی برای این سوالات پیدا کنند. اما این کاوشگرها چه چیزی را به طور ویژه باید جست‌وجو کنند؟
مشاهدات این گروه در قطب جنوب نشان داد که پوسته یخی بالای اقیانوس و توده زیرین آب از طریق فرآیندی که پمپاژ یخ نامیده می‌شود با یکدیگر در تعاملند. به گفته پژوهشگران، تفاوت در ضخامت یخ به این معنی است که آب مایع تحت فشارهای مختلفی قرار می‌گیرد که بر نقطه ذوب و انجماد آب تأثیرگزار است. با وجود لایه ضخیم از یخ در بالا، فشار افزایش یافته و نقطه انجماد کاهش می یابد، پس یخ غوطه‌ور گاهی اوقات می‌تواند ذوب شود. آب آزاد شده از یخ، گرمتر از محیط اطراف خود است، پس به سمت بالا جریان یافته و دوباره به سطح پوسته یخ نزدیک تر می شود. پمپاژ یخ در واقع فرآیند ذوب، بالاآمدن و انجماد مجدد است.
به گفته پژوهشگران، این مکانیسم منجر به ایجاد ترکیبات و بافت‌های منحصر به فرد یخ شده و بر توزیع زیستگاه‌ها در زیر یخ‌های کره زمین تاثیر می‌گذارد.
پژوهشگران بر این باورند که فرآیند پمپاژ یخ می‌تواند در اقمار اروپا، انسلادوس و گانیمد و حتی در تیتان قمر زحل نیز شکل گیرد.
اندازه‌گیری پوسته یخی انسلادوس که توسط کاوشگر کاسینی ناسا انجام شد، نشان می‌دهد که دمای اقیانوس زیرسطحی این قمر ممکن است بین منفی 1.095 تا منفی 1.272 درجه سانتیگراد باشد. به گفته پژوهشگران، درک چگونگی تغییرات دما در این قمر به ترسیم نقشه جریان‌های اقیانوسی آن کمک می کند که در نهایت می‌تواند در مورد میزبانی انسلادوس از حیات اطلاعاتی ارائه کند.
پژوهشگران بر این باورند که انسلادوس احتمالاً دارای مکانسیم پمپاژ یخ ضعیف‌تری نسبت به اروپا است، چون از آن کوچکتر است.
این پژوهش در شماره فوریه مجله تحقیقات ژئوفیزیک منتشر شد.
انتهای پیام/