طرح ارتش اسرائیل برای «تخلیه رفح»/ از پشت پرده چه می‌دانیم؟
گروه سیاست و جهان خبرگزاری علم و فناوری آنا- مریم خرمائی: دفتر «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، روز دوشنبه، با انتشار بیانیه‌ای مدعی شد که ارتش این رژیم طرحی را برای تخلیه غیرنظامیان از مناطق جنگی رفح واقع در جنوبی ترین نقطه نوار غزه، ارائه داده است.
دست‌کم بخشی از طرح تخلیه اجباری می‌تواند به‌گونه‌ای نامحسوس، با طرح بازگشت اختیاری به مناطق شمالی غزه منطبق باشد
ظاهراً طرح تخلیه غیرنظامیان ضمیمه یک «طرح عملیاتی» اصلی است.
در بیانیه دفتر نتانیاهو که به زبان عبری منتشر شد، می‌خوانیم: «همراه با طرح عملیات (فشرده چندهفته‌ای در رفح)، ارتش اسرائیل طرحی را به کابینه جنگ باهدف تخلیه غیرنظامیان از مناطق جنگی ارائه داده است».
در این بیانیه به اینکه غیرنظامیان چگونه جابجا و به کجا منتقل می‌شوند اشاره‌ای نشده است.
چرا این بیانیه مهم است؟
این بیانیه ازآن‌جهت اهمیت دارد که دولت واشینگتن به‌رغم مخالفت‌های شفاهی با حمله زمینی اسرائیل به رفح، به‌طور ضمنی، انجام چنین عملیاتی را به ارائه طرحی از جانب تل‌آویو مشروط کرده است که تضمین‌کننده امنیت انسانی غیرنظامیان باشد.
به‌طور مثال، روز گذشته، «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید، مدعی شد: «هنوز از جانب تل‌آویو در مورد عملیات اسرائیل در رفح به جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا، توضیحی داده نشده است و ما معتقد نیستیم که عملیات رفح باید ادامه یابد.»
سالیوان بلافاصله در ادامه این اظهارات می‌افزاید: مگر اینکه برنامه‌ای برای محافظت از غیرنظامیان وجود داشته باشد.
جالب آنکه ادعای نتانیاهو درباره «طرح ارتش اسرائیل» و تأکید چندباره آمریکا مبنی بر اینکه «تل‌آویو باید طرحی قابل‌قبول برای تخلیه غیرنظامیان داشته باشد»، بلافاصله بعد از انتشار خبرهای رسمی‌ای مطرح می‌شود که روی «توافق» مصر، قطر، اسرائیل و آمریکا درباره «ابعاد اصلی» طرح آزادی اسرای صهیونیست و آتش‌بس موقت در غزه متمرکز است.
ساعاتی قبل از انتشار بیانیه دفتر نخست‌وزیری اسرائیل، مصاحبه‌ای از نتانیاهو با شبکه «سی‌بی‌اس» منتشر شد که در آن چند نکته خودنمایی می‌کرد:
* امکان تحقق توافق تبادل اسرا در جریان مذاکرات جاری همچنان مشخص نیست.
*توافق احتمالی بین اسرائیل و حماس، عملیات ارتش اسرائیل را در رفح به تأخیر می‌اندازد، اما آن را منتفی نمی‌کند.
آیا می‌توان از برآیند این اظهارات این‌گونه نتیجه گرفت که «حمله به رفح» از «پلن B» به «پلن A» تغییر کرده است؟
* تأکید بر اینکه به‌رغم آتش‌بس، «طرح حمله به رفح» همچنان به قوت خود باقی است و رژیم صهیونیستی این عملیات را بعداً انجام خواهد داد.
*اذعان به اینکه اسرائیل و ایالات متحده درباره لزوم تخلیه غیرنظامیان از رفح پیش از هرگونه عملیات نظامی، «هم خط» اند.
*طرح این ادعا که هیچ برنامه‌ای برای مجبور کردن فلسطینیان برای رفتن به سینا مطرح نیست.
*مشروط کردن توافق به اینکه حماس از مواضع خود کوتاه یا به‌زعم نتانیاهو سر عقل بیاید.
آیا می‌توان از برآیند این اظهارات این‌گونه نتیجه گرفت که «حمله به رفح» از «پلن B» به «پلن A» تغییر کرده است و دیگر نه یک «احتمال» بلکه یک «امر قطعی» است؟
نتانیاهو قبل از مصاحبه با سی‌بی‌اس یک نطق دیگر هم ایراد کرده و این پیش‌آگهی را داده بود که «برنامه ارتش برای رفح هفته آینده در کابینه بررسی و تصویب می‌شود.»
با این حساب، باید منتظر ماند و دید که آیا جزئیات نحوه جابجایی غیرنظامیان و مکان آن اعلام می‌شود؟ اگر قرار نیست آنها به آن‌سوی مرز با مصر و صحرای سینا بروند، مقصد احتمالی‌شان مناطق شمالی غزه است و این با یکی از مفاد توافق آتش‌بس پیشنهادی آمریکا مبنی بر اینکه در وقفه ۶ هفته‌ای احتمالی، جمعیت ۱.۴ میلیون نفری که در رفح پناه گرفته‌اند، آزادانه به شمال تردد کنند، هماهنگی دارد. با این اوصاف «دست‌کم بخشی از طرح تخلیه اجباری می‌تواند به‌گونه‌ای نامحسوس، با طرح بازگشت اختیاری به خانه منطبق باشد».
در اظهارات نتانیاهو چند نکته دیگر هم هست:
شایعه‌ای درباره تشکیل «دولت تکنوکرات» در مناطق فلسطینی سر زبان‌ها است که در آن حماس و فتح با هم تجمیع می‌شوند
*نابودی واحد‌های حماس در رفح چارچوب دیگری برای آزادی گروگان‌ها ایجاد می‌کند و موافقت با اعزام هیئتی برای حضور در مذاکرات پاریس برای همین بود.
*فقط ترکیبی از فشار نظامی و مذاکرات قدرتمند به آزادی گروگان‌ها، نابودی حماس و دست‌یابی به همه اهداف جنگ منجر خواهد شد.
این نکات وقتی پررنگ می‌شود که بخواهیم به شایعات درباره تشکیل «دولت تکنوکرات» در مناطق فلسطینی بها بدهیم.
آن‌گونه که از ادعای شبکه صهیونیستی «کان» برمی‌آید، این دولت به‌اصطلاح تکنوکرات ابتکار عمل چند کشور عربی برای دوره پساجنگ غزه است که بر «ادغام جنبش حماس در سازمان آزادی‌بخش فلسطین (فتح)» متمرکز است.
«العربیه» می‌گوید که قرار است تشکیلات خودگردان فلسطینی در کرانه باختری به نخست‌وزیری «محمد اشتیه»، بعد از یک هفته استعفای خود را اعلام کند تا دولتی فراگیر با مشارکت حماس تشکیل شود. (این استعفا در لحظه نگارش این متن اتفاق افتاد.)
«عبدالفتاح دوله» سخنگوی جنبش فتح به العربیه گفته که این جنبش مخالفتی با تشکیل دولت تکنوکرات ندارد.
در مقابل، حماس می‌گوید که برای تغییر در تشکیلات خودگردان اهمیتی قائل نیست، اما به‌نوبه خود از تشکیل دولت ملی با اجماع همه جناح‌های فلسطینی حمایت می‌کند.
منبعی از حماس به العربیه گفته است که هیئتی از آنها در مسکو درباره تشکیل دولت ملی برای یک دوره مشخص و با وظایف مشخص بحث خواهد کرد. اشاره او به دعوت وزارت خارجه روسیه از نمایندگان حماس و فتح برای رایزنی در مسکو است- دعوتی که از سوی حماس پذیرفته شد.
فرض بر این است که مصالحه حماس با فتح هزینه ورود ارتش صهیونیستی به رفح و غیرنظامی سازی منطقه را پایین می‌آورد
اگر فرض را بر این بگیریم که «حمله به رفح» همچنان یک «تهدید» است و نه «گزینه اصلی»، پس این تهدید در دو سطح متفاوت انجام می‌شود:
سطح نخست: برای اینکه مذاکره تبادل اسرا را به ازای تسهیل کمک‌های بشردوستانه و بازگشت غیرنظامیان به شمال غزه تسریع کند.
سطح دوم: برای اینکه حماس را در اجبار مصالحه با فتح قرار دهد.
اگر تهدید در سطح دوم به نتیجه برسد و حماس با فتح ادغام شود، ورود ارتش اسرائیل به رفح با کمترین هزینه برای همه طرفین همراه خواهد بود و روند غیرنظامی سازی غزه آن‌گونه که مطلوب آمریکا، اسرائیل و اعراب است، کلید می‌خورد.
فعلاً آن‌گونه که از شواهد برمی‌آید، واشینگتن، تل‌آویو و اعراب «تصویر واضحی از دورنمای آینده غزه دارند»؛ اما حماس برای اینکه این تصویر را با ماهیت وجودی خود تطبیق دهد، همچنان نیازمند چانه‌زنی‌های فشرده است.
برای همین است که آن طوری که از روایت‌های «پی‌بی‌اس» و «نشنال» برمی‌آید، حماس موافقت با «آتش‌بس موقت» را به «تداوم مذاکره تا رسیدن به آتش‌بس دائم» مشروط کرده است.
واشینگتن، تل‌آویو و اعراب «تصویر واضحی از دورنمای آینده غزه دارند»؛ اما حماس برای اینکه این تصویر را با ماهیت وجودی خود تطبیق دهد، همچنان نیازمند چانه‌زنی‌های فشرده است
فعلاً رژیم صهیونیستی، بعد از مذاکرات جمعه گذشته در پاریس که به حصول «طرح کلی توافق» منجر شد، هیئت مذاکره‌کننده خود را به قطر فرستاده که میانجی اصلی در گفتگو با حماس است.
مذاکره پشت سه میز در جریان است:
میز پاریس برای به تفاهم رسیدن اسرائیل با آمریکا، قطر و مصر درباره چارچوب کلی توافق آتش‌بس موقت
میز دوحه برای به تفاهم رسیدن حماس و اسرائیل درباره جزئیات توافق
میز مسکو درباره چارچوب دولت آتی با مشارکت حماس و فتح
تا این سیب چرخ بخورد و به زمین برسد، معلوم نیست چند میز مذاکره دیگر در چند نقطه دیگر، چیده خواهد شد و برای همین نسخه «توافق نهایی» که به توقف کامل درگیری منجر شود، همچنان محل گمانه‌زنی است.
انتهای پیام/