عاملی: باید در تحول علوم انسانی به «شرقی سازی از درون» توجه شود

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، نشست شورای تحول در علوم انسانی دانشگاه علامه طباطبائی با حضور سعیدرضا عاملی، رئیس شورای تحول علوم انسانی، عبدالله معتمدی، رئیس دانشگاه، ابوالقاسم فاتحی دهاقانی، رئیس شورای تحول دانشگاه، داود حسین‌پور، معاون پژوهشی، محمدعلی اسلامی، معاون فرهنگی و اجتماعی، محمدباقر خرمشاد، عضو شورای تحول علوم انسانی و جمعی از اعضای این شورا در سالن شورای حوزه ریاست دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد. 

معتمدی در این نشست گفت: در دانشگاه علامه طباطبائی تحول در علوم انسانی جدی گرفته شده است و تلاش می‌کنیم برای آن راهکار و سیاست‌گذاری داشته باشیم. اقداماتی از قبل انجام شده و نشست‌های بسیاری با عبدالحسین خسروپناه برگزار شده است و حاصل این نشست‌ها کتابی شد که توسط انتشارات دانشگاه به چاپ رسید.

وی با اشاره به اقدامات انجام شده در خصوص تحول در علوم انسانی در دانشگاه گفت: این اقدامات سبب شد وقتی تحول در علوم انسانی به عنوان هسته محوری برنامه راهبردی دانشگاه انتخاب شد بدون هیچ چالشی از طرف اعضای هیئت پذیرفته شد.

رئیس دانشگاه علامه طباطبائی تصریح کرد: تلاش کردیم تحول در علوم انسانی را به گفتمانی در سطح دانشگاه تبدیل کنیم و همه برنامه‌های راهبردی دانشگاه به موضوع تحول در علوم انسانی گره زده شد. برای این کار سیاست‌گذاری‌های متعددی انجام و برنامه‌های مختلف با شاخص‌های تحول در علوم انسانی تطبیق‌سازی شد.

وی با شاره به کارهای انجام شده، افزود: یکی از کارهایی که ما در دانشگاه به شکل عملیاتی به آن رسیدیم، موضوع اسلامی شدن علوم انسانی بود که وجه سخت و سنگینی است. همچنین بومی‌سازی را مد نظر قرار دادیم و با وجود همه سختی‌ها تلاش کردیم به این سمت حرکت کنیم. 

معتمدی گفت: ما در دانشگاه یک کلان پروژه تحت عنوان «اثربخشی علوم انسانی» تعریف کردیم که این اثربخشی به عنوان یک موضوع کلی مورد حمایت معاونت علمی ریاست جمهوری قرار گرفت. پژوهشکده تحول در علوم انسانی به عنوان یکی از محوری‌ترین مراکز، همیشه پای کار بود. این پژوهشکده نقش دوگانه دارد. هم وظیفه پژوهشی را بر عهده دارد و هم تحقق تحولات در علوم انسانی دانشگاه را رصد می‌کند.

وی با اشاره به چگونگی تدوین برنامه راهبردی دانشگاه،‌ افزود: برنامه ما یک برنامه راهبردی عملیاتی است که هم اعضای هیئت‌علمی، هم‌گروه‌ها و هم دانشکده‌ها در راستای محورهای هشتگانه آن و در جهت ارتقا دانشگاه و تحول علوم انسانی برنامه ارائه می‌دهند.

رئیس دانشگاه علامه طباطبائی تأکید کرد: ظرفیت دانشگاه یک ظرفیت ویژه‌ای است که می‌تواند پای کار تحول در علوم انسانی بیاید. موضوع تحول در علوم انسانی یک موضوع جدی است که حیات سیاسی و اجتماعی ما به آن گره‌خورده است؛ بنابراین از هیچ کار تأثیرگذاری روی‌گردان نیستیم و امیدوارم بتوانیم همه برنامه‌ها و کارها را عملیاتی کنیم.

در این نشست عاملی نیز با تأکید بر اینکه پیشران تحول در علوم انسانی، دانشگاه علامه طباطبائی بوده است، افزود: این دانشگاه تنها دانشگاه جامع علوم انسانی است که کارهای بسیاری خوبی در آن درباره تحول علوم انسانی انجام شده است.

وی گفت: بر اساس آخرین آمار موسسه برنامه‌ریزی آموزشی در حال حاضر 48 درصد دانشجویان ما در حوزه علوم انسانی، اجتماعی و هنر تحصیل می‌کنند درصورتی‌که بر اساس گزارش isc، ‌فقط 7 درصد تولیدات علمی کشور در حوزه علوم انسانی و اجتماعی است.

رئیس شورای تحول علوم انسانی بیان کرد: مقام معظم رهبری بر روی علوم انسانی و اجتماعی و به طور کامل علوم در کشور حساسیت ویژه‌ای دارند و با توجه به اهتمام و پیگیری ایشان، وضعیت علمی کشور با 20 سال پیش قابل مقایسه نیست. رشد ما در نشر مقالات علمی 50 برابر شد. همچنین مقام معظم رهبری درباره اهمیت علوم انسانی می‌فرمایند: علوم انسانی مانند هوا است و اگر هوا آلوده شود، علم آلوده شده و حالش خوب نیست و کشور نیز حالش خوب نیست.

وی ادامه داد: وقتی علوم انسانی و اجتماعی پویا نیستند یا معطوف به مسئله ملی نیستند و یا نمی‌توانند حل مسئله انجام دهند یک ناآرامی ایجاد می‌کند. این ظرفیت بزرگ که در علوم انسانی و اجتماعی ایجاد شده است باید بتواند با ایجاد نگرش مفید، در ارتقا، پیشرفت و تعالی جامعه تأثیرگذار باشد.

عاملی با اشاره به تشکیل شورای عالی تحول علوم انسانی، افزود: من از روش مقام معظم رهبری در گام دوم الهام می‌گیرم، ایشان در بخش نخست سند دستاوردهای انقلاب را جمع‌بندی کردند ما نیز همین رویکرد را در نظر می‌گیریم.

رئیس شورای تحول علوم انسانی با بیان اینکه یکی از رازهای موفقیت غربی‌ها در حوزه علم و حوزه اجتماعی این است که آن‌ها تأکید زیادی بر علم دارند، عنوان کرد: ما در ارائه تئوری ضعیف عمل می‌کنیم. باید چشممان باز شود و تناقض‌ها را ببینیم.

وی تأکید کرد: دانشگاه علامه طباطبائی می‌تواند مرکز اصلی تحول در علوم انسانی باشد و این دانشگاه می‌تواند به این عرصه کمک کند. ما با جامعه متفاوتی مواجه هستیم، در این جامعه متفاوت، زمانی در تحول موفق می‌شویم که خود این جمع وارد میدان شود و عمل کند. ما نیاز به علوم انسانی و علوم اجتماعی فسادزدا داریم. ما باید تحول را با فهم تغییر، انجام دهیم؛ اگر تغییر را نفهمیم، تحولات ما کتابخانه‌ای می‌شود و ما نمی‌توانیم با آن کاری انجام دهیم. 

عاملی با اشاره به سخن پیامبر اکرم (ص) گفت:‌ پیغمبر می‌فرمایند: «دو نیکی وجود دارد که برتر از آن وجود ندارد، توحید و رفع آزار از مردم و دو پلیدی وجود دارد که بدتر از آن وجود ندارد، شرک و آزار مردم». الهام از این بیان پیامبر (ص) می‌تواند یک ین علوم اجتماعی برای رفع آزار و تسهیلگری ایجاد کند.

وی با بیان اینکه بر اساس مطالعات، چهار رویکرد درباره علوم انسانی در دنیا وجود دارد، افزود: «بومی سازی»، «توجه به مسائل و منافع ملی»، «شرقی سازی از درون» و «اسلامی شدن» رویکردهایی است که در تحول علوم انسانی باید به آن‌ها توجه شود.

رئیس شورای تحول علوم انسانی با بیان اینکه در سند تحول و ارتقای علوم انسانی، به مسئله ارتقا توجه زیادی نشده است، تصریح کرد: باید ارتقا را همان ابتدا و قبل از تحول علوم انسانی قرار دهیم. 
وی گفت: مسئله‌ای که در تحول علوم انسانی وجود دارد این است که ورودی ما به علوم انسانی ضعیف شده است و با این ورودی ضعیف می‌خواهیم تحول ایجاد کنیم. با این پیکره ضعیف نمی‌شود؛ باید بتوانیم پیکره را قوی کنیم. الان در غرب بالاترین حقوق را افرادی می‌گیرند که در حوزه علوم انسانی و اجتماعی فعالیت می‌کنند. ما باید کاری کنیم که دولت روی علوم انسانی و اجتماعی سرمایه‌گذاری کند.

عاملی با بیان اینکه در موضوع تحول، جایگاه خیلی مهم است،‌ افزود: سرمایه اجتماعی علوم انسانی و علوم اجتماعی باید احیا شود. باید با همکاری و همیاری یکدیگر این مسیر را طی کنیم.
در بخشی از این نشست نیز اعضای شورای تحول دانشگاه علامه طباطبائی به ارائه نظرات و پیشنهادات خود در خصوص ارتقا و تحول در علوم انسانی پرداختند و راهکارهای خود را ارائه کردند.