سردرگمی کشور در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر/ فناوری‌های موجود نیاز به سرمایه‌گذاری دارند

خبرگزاری علم و فناوری آنا- گروه علم و فناوری؛ حانیه محبی‌زاده؛ قصه از زنگ خطر «ظرفیت‌های روبه‌اتمام انرژی‌های تجدیدناپذیر» شروع شد. زنگ خطری که نه فقط در ایران بلکه در هر کشور دارای منابع عظیم نفت، گاز و پتروشیمی به صدا در آمد.

اقتصاد نفتی و درکنار آن تبعات گوناگونی که وابستگی اقتصادی کشور به نفت و گاز دارد، دغدغه‌ای غیرقابل انکار است، اما در کنار آن، فعالان عرصه انرژی و محیط زیست کشور، نگرانی کلان‌تری دارند و آن، تاثیر منفی و ماندگارآلودگی‌های ناشی از سوخت‌های فسیلی یا همان منابع انرژی تجدیدناپذیر بر تمام ابعاد زندگی بشر و تقریبا همه موجودات کره زمین است.

امروزه، بنابر گفته آینده‌پژوهان و دانشمندان دغدغه‌مند حوزه محیط زیست با واقعیتی تلخ روبه‌رو هستیم، واقعیتی که مدت زمان تمام‌شدن این منبع برگشت‌ناپذیر انرژی را یادآوری می‌کند؛ برای همه کشور‌های حاصل‌خیز نفت و گاز بهتر است، جایگزین‌های پاک، سالم و البته تجدیدپذیری به‌نام «انرژی‌های پاک یا تجدیدپذیر» یا همان Clean and Renewable Energy داشته باشند تا رفاه برای مردمان یک کشور فراهم شود.

با همین دغدغه و برای روشن‌تر شدن این سوال که چرا با وجود این نیاز گسترده در جهان و ایران، فناوران نتوانسته اند به خوبی  در حوزه توسعه انرژی های پاک ورود کنند؟ چرا علی‌رغم وجود ظرفیت‌های گسترده از جمله نیروگاه‌های بادی، برق‌آبی و خورشیدی در کشور شاهد بهره‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر یا پاک نیستیم؟

همانطور که این سوالات در اذهان عمومی وجود دارد خبرگزاری آنا بر خود لازم دانست تا با طرح مسئله به بیان چالش‌های حوزه انرژی های تجدید پذیر بپردازد. لذا درصدد بر آمدیم با رضا سیاوشی، رئیس مرکز رشد و مرکز کارآفرینی و نوآوری دانشگاه خلیج فارس گفت‌وگویی داشته باشیم.

رضا سیاوشی، رئیس مرکز رشد و مرکز کارآفرینی و نوآوری دانشگاه خلیج فارس در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، ابتدا به ظرفیت‌های موجود در فضای استارت‌آپی و کسب و کاری کشور اشاره کرد و توضیح داد: یک ایده برای اینکه به کسب و کار تبدیل شود نیاز به سه ویژگی اساسی دارد؛ اول موردنیاز بودن دوم پایدار بودن و سوم امکان‌پذیری. حوزه انرژی‌های پاک هر سه این ویژگی‌ها را دارد.

وی ادامه داد: همه ما می‌دانیم که نهایتا تا ۱۵ سال آینده سوخت‌های فسیلی دیگر خریداری نخواهند داشت. به‌لحاظ امکان‌پذیری و نیروی متخصص انسانی هم در کشور مشکلی وجود ندارد، چراکه دانش فنی و تخصص مورد نیاز برای بهره‌داری از این منابع انرژی توسط تیم‌های جوان کشور خودمان وجود دارد و همان‌طور که شاهد هستیم، متاسفانه اکثر این متخصصان توسط کشور‌های همسایه از جمله عربستان با پیشنهادات خوب مالی، جذب می‌شوند.

سیاوشی، به ضرورت حمایت‌های مالی گسترده و وجود منابع مالی عظیم برای ایجاد زیرساخت‌های لازم جهت بهره‌برداری از انرژی‌های پاک اشاره کرد و افزود: حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر حوزه هزینه‌بر و گرانی است. اکثر افرادی که در این حوزه کار می‌کنند به دلار دستمزد دریافت می‌کنند.

وی در این خصوص تصریح کرد: پس علاوه‌بر دانش، سرمایه نیز مهم است. از آنجایی که هنوز مسئولان و نهاد‌های مربوطه و به‌طورکلی کشور احساس نیازی و البته احساس خطری برای انرژی‌های تجدیدپذیر نکرده‌اند، بنابراین نباید انتظار سرمایه‌گذاری‌های گسترده در این حوزه را داشته باشیم.

مدیر مرکز رشد دانشگاه خلیج فارس به ارائه راه‌حل‌هایی برای رفع مشکل سرمایه‌گذاری در میدان انرژی‌های تجدیدپذیر پرداخت و گفت: برای افزایش سرمایه در این حوزه، نیاز است بانک‌هایی با عنوان «بانک‌های تخصصی انرژی‌های تجدیدپذیر» مثل بانک‌های دیگری که در کشور در حوزه صنعت کشاورزی و ... وجود دارند، ایجاد شود.

سیاوشی، خطر «منابع روبه‌اتمام انرژی‌های تجدیدناپذیر یا سوخت‌های فسیلی» را یادآورد شد و تاکید کرد: زمانی که انرژی‌های تجدیدناپذیر نفت و گاز روبه‌اتمام هستند، بهترین راهکار تمرکز روی سطوح دیگر انرژی و ایجاد زنجیره‌های ارزش مثل سوخت‌های پاک است.

برون رفت از بحران اتمام سوختهای فسیلی همکاری ارگان ها را می طلبد

وی همکاری ارگان‌های مربوط به حوزه «انرژی» را از جمله نکات ضروری برای برون‌رفت کشور از بحران اتمام سوخت‌های فسیلی و یافتن جایگزینی برای این منابع دانست و افزود: مهم‌ترین ارگان‌هایی که می‌توانند با یکدیگر هم‌افزایی داشته باشند «وزارت نفت، سازمان محیط زیست و البته وزارت نیرو» است. وزارت نفت را در توسعه سرمایه‌گذاری‌ها، دریافت سود حاصل از پروژه‌ها تا حدودی دخیل کنیم تا شاهد سرمایه‌گذاری‌های عظیم‌تری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر باشیم.

وی تاکید کرد: متاسفانه تاکنون چنین تغییر رویکرد‌هایی از سمت ارگان‌های مربوطه در کشور اتفاق نیافتاده است. پس لازم است وزارت نفت ورود کند تا ارزش افزوده‌هایی در فضای انرژی‌های پاک، ایجاد شود.

مدیر مراکز کارآفرینی و نوآوری دانشگاه خلیج فارس درخصوص کشور‌های همسایه و خاورمیانه که درحال حاضر در حوزه انرژی‌های پاک پیشرو بوده‌اند، تصریح کرد: کشور‌هایی مانند عربستان با سرمایه‌گذاری‌های گسترده مالی در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر تا حدودی در منطقه پیشرو هستند. در ایران، ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های لازم برای بهره‌برداری از انرژی‌های پاک وجود دارد، اما نکته قابل توجه این است که اکثر نیروگاه‌های ما به‌خصوص در حوزه سوخت‌های فسیلی و نفت و گاز به دلیل دریافت «سوبسید یا یارانه دولتی» اجازه صادرات محصولات خود را ندارند.

سیاوشی بر ضرورت وجود مدیریت و سیاست‌گذاری‌های کلان در حوزه انرژی‌های پاک تاکید کرد و گفت: از آنجایی که نهاد‌های مرتبط در ایران هنوز به حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، آن‌طور که باید و شاید ورود نکرده‌اند، پس در سیاست‌گذاری‌های کلان برای این حوزه سردرگم هستیم. درواقع ما نمی‌دانیم با این همه ظرفیت موجود برای تامین انرژی از منابع سوخت‌های پاک چه‌کار کنیم؟

مدیر مرکز رشد دانشگاه خلیج فارس، با بیان اینکه برای بهره‌برداری هرچه بیشتر از حوزه‌های تجدیدپذیر انرژی لازم است بخش خصوصی، ورود کند، گفت: برای بهره‌برداری گسترده از انرژی‌های پاک نیاز به وجود یک بازار رقابتی بخش خصوصی است. ازآنجایی که در کشور اولویت‌های دیگری هم برای دولت و حاکمیت به‌خصوص برای سرمایه‌گذاری وجود دارد، نیاز است تا بخش‌های غیر دولتی وارد میدان شوند.

وی ادامه داد: یکی از دیگر از معضلات مهم که سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های پاک را با مشکل مواجه کرده است، تحریم‌ها و کم‌ارزش بودن پول رایج کشوراست. همین موانع باعث می‌شود تا ورود تکنولوژی‌های موردنیاز و یا دانش فنی برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به داخل کشور سخت شود.

سیاوشی به اهمیت نقش تسهیل‌گری دولت در تولید انرژی‌های پاک اشاره کرد و افزود: دربسیاری از کشور‌های دنیا از جمله هُنگ کُنگ و هلند، بانک‌ها به کسب و کار‌هایی وام بلاعوض و تسهیلات اختصاص می‌دهند که به انرژی‌های پاک و سوخت‌های تجدیدپذیر، کمک کنند. پس دولت می‌تواند نقش اساسی در افزایش تولیدات  از محل سوخت‌های پاک و تجدیدپذیر داشته باشد.

مدیر مرکز کارآفرینی و نوآوری دانشگاه خلیج فارس درخصوص اهمیت ترویج آگاهی برای آشنایی جامعه و صنعت با انرژی‌های تجدیدپذیر در سطح خرد و کلان تصریح کرد: شکل‌گیری کارگروه‌ها، انجمن‌ها و البته حضور مروجانی برای ترویج تخصصی مفهوم انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور ضروری است. تا زمان  این حوزه به رسمیت شناخته نشود، بودجه اختصاص برای آن همین‌قدر محدود، منابع پژوهشی و نیروی انسانی متخصص برای آن همین‌تعداد کم خواهد بود. پس نیاز است تا حوزه «انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر» بیش از پیش، جدی گرفته شوند.