۲۵ درصد احتمال انتقال ژن معیوب در ازدواج‌های فامیلی/ اختلال ژنتیک را جدی بگیرید

حسن رودگری عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا اظهار کرد: ازدواج‌های فامیلی در ایران بسیار شایع است و قسمتی از این ازدواج‌ها به تولد فرزندان با اختلالات ژنتیکی منجر می‌شود. مشکلاتی مادرزادی که می‌توان با بررسی ژنتیکی از بروز آن جلوگیری کرد.

وی تصریح کرد: این درست نیست که همه ازدواج‌های فامیلی خطرناک است. ما زوج‌های بسیاری داریم که فامیل هستند، اما فرزندان سالم دارند. اختلالات ژنتیکی وقتی رخ می‌دهد که ژن غیرعادی در یک فامیل وجود داشته باشد و زن و مرد این ژن را به‌صورت نهفته داشته باشند. 

رودگری توضیح داد که زن و مرد هر دو ژن‌های خود را در فرزند به ارث می‌گذارند. در توضیح کامل‌تر باید بگویم که هر فرد برای ویژگی ارثی که دارد دو ژن دخیل است که یک ژن را از مادر و یک ژن را از پدر به ارث می‌گیرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی افزود: در حالت کلی در پدر و مادر این بیماری‌ها نمود پیدا نمی‌کند چراکه ژن دیگر آن‌ها در حالت کلی به‌صورت طبیعی کار خود را انجام می‌دهد، در واقع آن‌ها تنها ناقل ژن‌های غیرعادی هستند. 

وی گفت: در هر بارداری کودک از پدر و مادر ژن‌هایی را به ارث می‌گیرد، حالا می‌تواند یا ژن سالم به کودک انتقال پیدا کند یا ژن معیوب. گاهی هم می‌تواند ژن را دریافت کند، اما بروز پیدا نکند این در صورتی است که از یکی از والدین یک ژن سالم و از یکی دیگر یک ژن معیوب گرفته باشد. اما اگر کودک ژن معیوب را از پدر یا مادر به ارث ببرد به بیماری ژنتیکی مبتلا می‌شود که احتمال این موضوع ۲۵ درصد است. 

رودگری توضیح داد که این اتفاق می‌تواند در فرزندان دوم و یا سوم نیز اتفاق بیفتد.

این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی بر این باور است که بیماری‌های ژنتیکی آمار بالایی دارند و حتی این اتفاق می‌تواند در افرادی که فامیل نیستند هم دیده شود، اما نرخ بروز بیماری‌های مغلوب در ازدواج‌های فامیلی بیشتر از سایر موارد است.

وی خاطرنشان کرد: فامیل بودن تنها دلیل انتقال بیماری‌های ژنتیکی به فرزندان نیست و باید گفت اگر بیماری ژنتیکی دارای الگوی توارث مغلوب باشد در یک خانواده می‌تواند نسل به نسل منتقل شود و وقتی پدر و مادر هر دو این ژن را داشته باشند احتمال آنکه آن را به فرزند منتقل کنند زیاد می‌شود.

به اعتقاد وی از هر ۱۰۰ نوزادی که از ازدواج‌های غیر فامیلی به دنیا می‌آیند سه نوزاد دچار اختلالات ژنتیکی است، اما این آمار در فامیل‌ها دو برابر می‌شود یعنی ۶ نوزاد می‌شود.

رودگری توضیح داد که مشاوره ژنتیک در قبل از ازدواج می‌تواند شما را از داشتن فرزندان سالم مطمئن کند البته این مشاوره‌ها علاوه بر زوج‌هایی که فامیلی ازدواج می‌کنند به کسانی که بیماری‌های قلبی، سرطان، بیماری خودایمنی، تأخیر رشد و سایر اختلالات را دارند نیز توصیه می‌شود.