تحصیل در دوره دکتری چه ارتباطی با پیشینه خانوادگی دارد؟

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا به نقل از اسپرینگر لینک (Springer Link) مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که پیشینه خانوادگی در روند انتخاب تحصیلات دوره دکتری و مشاغل دانشگاهی دخیل است. این مطالعه که بر مبنای تحلیل داده‌های پایگاه جمعیتی فنلاند انجام شد، نشان می‌دهد که ویژگی‌های خانوادگی مانند سطح تحصیلات والدین و پیشرفت‌های تحصیلی خواهر و برادران بزرگ‌تر نقش چشمگیری در بروز برخی نابرابری‌های آموزشی دارد.

بر این اساس، احتمال تحصیل در دوره دکتری یا ورود به یک‌رشته دانشگاهی خاص در یک‌سوم موارد متأثر از سوابق خانوادگی دانشجو است.

به گفته «ماریا اندرسون» (Maria Andersson) از پژوهشگران دخیل در این تحقیق، این مطالعه نشان می‌دهد که پیشینه خانوادگی نقشی حیاتی در شکل دادن به دستاورد‌های آموزشی و حرفه‌ای دارد و احتمال اینکه افرادی از خانواده‌های مرفه‌تر با سوابق تحصیلی درخشان‌تر تمایل بیشتری برای ادامه تحصیل در دوره دکتری داشته باشند یا بخواهند حرفه‌ای دانشگاهی را انتخاب کنند، افزایش می‌دهد.

آن‌گونه که از این پژوهش برمی‌آید، اینکه فرزند بزرگ‌تر در مقطع دکتری تحصیل کرده باشد، احتمال اینکه سایر فرزندان هم به ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر تحصیلی علاقه‌مند شوند را افزایش می‌دهد؛ چراکه او برای سایرین حکم الگوی تحصیلی را دارد.

ناگفته نماند اگرچه جامعه هدف در این پژوهش فنلاند بوده است، نقش والدین و خواهران و برادران در پیشرفت تحصیلی خانواده موضوعی جهانی است.

یافته‌های این پژوهش حاکی از نابرابری و عدم توازن در فرایند تصمیم‌گیری برای ورود به مقاطع تحصیلی بالاتر است. این مطالعه بر اهمیت در نظر گرفتن انصاف و رفاه اجتماعی هنگام بررسی این نابرابری‌ها تأکید می‌کند. با در نظر گرفتن نقشی که پیشینه خانوادگی در شکل‌دهی به مسیر شغلی و تحصیلی دانشجو ایفا می‌کند، سیاست‌گذاران و مؤسسه‌ها می‌توانند در جهت ایجاد یک نظام آموزش عالی عادلانه‌تر گام بردارند تا برای همه افراد علاقه‌مند به تحصیل در مقطع دکترا، فرصت‌های برابر فراهم شود.

«سوفیا لیندگرن» (Sofia Lindgren) دیگر پژوهشگر دخیل در این تحقیق می‌گوید: تمرکز بر رفع نابرابری‌ها و ایجاد یک محیط آموزشی یکدست، امری حیاتی است و به دانشجویان مشتاق برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر انگیزه می‌دهد.

وی می‌افزاید: با فهم تأثیر پیشینه خانوادگی بر آموزش عالی، می‌توانیم با ارائه راهکار‌های هدفمند، تضمین کنیم که افراد مستعد فارغ از سطح اجتماعی و تحصیلی والدین یا خواهر‌ها و برادرانشان، از فرصتی برابر برای حضور در مقاطع بالاتر تحصیلی برخوردار خواهند بود.