«آخرین کوسه نهنگ» و زهر کشنده نفت

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، مستند کوسه نهنگ فیلمی عاشقانه از تلاش این جاندار برای یافتن جفت خود در دریا‌های آلوده و خطرناک به سمومی ساخته انسان است.

مستند «کوسه نهنگ» به کارگردانی رامتین بالف در هفدهمین دوره جشنواره سینما حقیقت با استقبال قابل توجه مخاطبان مواجه شد. تا جایی که نه تها صندلی‌های سالن در اکران این فیلم پر شده بود بلکه جمعیت علاقه‌مند حتی بر روی پله‌ها نیز نشستند تا زحمات شش ساله کارگردان در خصوص سرنوشت یک کوسه نهنگ عاشق را ببینند.
سختی کار بالف از آن رو است که تمام تصاویر خود را از سرچشمه رودها، رودخانه‌ها، دریا‌ها و اقیانوس‌ها برگزیده است.

هر چند کوسه نهنگ با هدف جلب احساسات بشری و درگیر کردن روان او با معضلات محیط زیستی انتخاب شده است، اما در طول سفر نمادینی که در این فیلم برای این موجود پیش‌بینی شده است، بسیاری از معضلات محیط زیستی مطرح می‌شود. از خشک شدن رودخانه‌ها تا کاهش باران و تبدیل شدن اراضی آباد و مملو از درختان به زمین‌های بایر و بیابانی.

از آلوده شدن دریا‌ها با زباله‌های صنعتی و نابود شدن بستر دریا‌ها و موجودات ساکن با آن به واسطه استخراج نفت. از شکار‌های آسیب زننده به محیط زیست و قتل عام میلیارد‌ها ماهی برای به دست آوردن چند تکه میگو. از سختی کار در دریا‌ها و تمام عزلت و تنهایی آدمی. از صدمه زدن به چرخه‌های محیط زیست و زندگی جانداران با مداخله کردن در آن و شکار و تخریب بی‌رویه.

در مجموع بالف بی‌مهری و در واقعیت جنایت بشریت را نشان می‌دهد. آرزوی کوسه نهنگ این است که بتواند جفتی برای خود بیابد چرا که بی‌جفت زنده نخواهد ماند و به همین دلیل راهی سفری پر فراز و نشیب می‌شود. مانند ماهی سیاه کوچولو به جنگ ناشناخته‌ها می‌رود تا بتواند در میان دریا‌ها و اقیانوس‌ها همدم خود را بیابد.

فیلم در هیچ صحنه‌ای تکراری نیست

یکی از جذابیت‌های کار بالف، ایجاد تنوع در طول فیلم است. موضوع مشخص است. آلوده شدن منابع آبی و خاکی، اما چگونه می‌توان یک ساعت تمام در این خصوص صحبت کرد و تا ثانیه آخر نیز مخاطب را همراه خود داشت و شور و شعف را هنگام ترک سالن در چهره او مشاهده کرد.

فیلمبرداری متحیره کننده رشاد بالف در این فیلم چنین شرایطی را محیا می‌کند. ما با یک درد جانکاه مواجه‌ایم، اما باید بدانیم چه قیمتی پرداخته‌ایم و چه زیبایی‌هایی را نابود کرده‌ایم. باید بدانیم که به جای مرجان‌ها که تنفس دریا و مأمن ماهیان هستند، لوله‌های بدشکل نفتی را در کف دریا قرار داده‌ایم و باید بدانیم به جای آب، رودی از نفت را در روی زمین و در بستر دریا‌ها جاری ساخته‌ایم تا مانند  زهر سیاه کشنده‌ای جان هر موجودی اعم از انسان، گیاه یا حیوان را بگیرد.

باید بدانیم که توانسته‌ایم با توجیهی به نام غذا و خوراک، جان ماهیان کمیاب دریا را بگیریم و به عنوان افتخاری در شکار خود به ثبت برسانیم. باید بدانیم که به بهانه کار و شغل، مشاغل بی‌زیان کنار رود‌ها و دریا‌ها را نابود کرده‌ایم؛ و مهمتر از همه باید بدانیم که بالاخره طبیعت خشمگین انتقام خود را از ما خواهد گرفت. بالف در فیلم خود در نهایت جفت کوسه نهنگ را به ما نشان می‌دهد. این سفر پایان خوشی دارد، اما نام فیلم آخرین کوسه نهنگ است. او تاکید دارد که صدمات انسان به محیط زیست خود بی‌بازگشت است.

ساخته بالف هر چند در جغرافیای ایران است، اما جهانی است و برای هیچ جغرافیایی بیگانه نیست. چرا که این موجود دوپا هرکجا پا گذاشته است جز نابودی به همراه نداشته است.

لازم به یادآوری است، هفدهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران «سینما حقیقت» به دبیری محمد حمیدی مقدم ۲۷ آذر تا ۲ دی ۱۴۰۲ در پردیس چارسو برگزار شد.