به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، آیین اختتامیه هفدهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران «سینما حقیقت» شامگاه شنبه دوم دی ماه ۱۴۰۲ در تالار وحدت برگزار شد.
در ابتدای این مرسام که با اجرای محمدرضا شهیدیفر همراه بود محمد حمیدی مقدم دبیر هفدهمین جشنواره سینما حقیقت با تشکر از یادبود شهدای غزه تصریح کرد: امسال گروه مشاوران ساعتها وقت گذاشتند و فیلمهای متفاوت را در جمعی ۳۰ نفره انتخاب کردند. همچنین هیئت داوران بخش بین الملل و ملی یاری گر ما بودند. جیمز لانگلی، مهرداد اسکویی و هانا پولاک، لیلا حسینی و رضا میرکریمی بخشی از داوران ما بودند.
سپس هانا پولاک داور این بخش در صحبتهای کوتاه خود گفت: امیدوارم همه مردمان دنیا در صلح زندگی کنند. فیلم مستند تصویر دقیقتری برای چگونگی مواجه با مشکلات جهانی ارائه میدهد. فیلمهای حاضر در جشنواره به ما آگاهی بسیاری درباره خیلی از مسائل داد و از این بابت از همه دوستان تشکر میکنم.
در ادامه جیمز لانگلی دیگر داور این بخش بیان کرد: خیلی خوشحال هستم که شانس بودن در کنار مردم ایران را دارم. در وضعیتی که تمامی مردم دنیا در رنج هستند، خوب است که به تماشای فیلمهای مستند که ارائه دهنده راهکار هستند، بنشینیم.
او ادامه داد: این اولین باری نیست که من به ایران میآیم. پیشتر حدود یک سال و نیم در ایران زندگی کرده بودم و باید بگویم جشنواره «سینماحقیقت» همانند مردم ایران بسیار مهماننواز است. دوست دارم به هموطنان آمریکاییام بگویم، به ایران سفر کنند.
سپس مهرداد اسکویی یکی دیگر از داوران بخش بینالملل گفت: خیلی خوشحال هستم که در کنار بزرگترین مستندسازان جهان توانستم به تماشای فیلمهای مستند بنشینم. تاریخ در این نقطه جغرافیا به تماشای فیلم مستندسازان و ترسیم دغدغهها و جنگها و مصیبتها برای ارائه راهحلی نیاز دارد. این فیلمها میتوانند پیامرسان کسانی باشند که درد دارند اما صدایشان به گوش جهان نمیرسد. خوشحال هستم که بخشی از این جشنواره بودم.
او گفت: در این دوره فیلمسازهای زن ایرانی در دورترین نقاط ایران فیلمهای مستند ساختند که واقعا شگفتیآفرین بود.
در ادامه این مراسم هیات داوران در بخش مستند بلند بینالملل معرفی شدند و رضا میرکریمی و میلیوشا آیتوگانووا روی صحنه آمدند و سلیمان سیسه عضو دیگر این گروه که حضور نداشت، ویدئویی برای این مراسم ارسال کرد.
سلیمان سیسه در ویدئوی ارسالی خود گفت: من سینماگر اهل مالی هستم ایران کشور بزرگی است و حضور در قامت داور در چنین جشنوارهای برای من افتخاری بهغایت بزرگ است. از این موقعیت استفاده میکنم و برای مردم ایران درود میفرستم.
دیپلم افتخار مستند بلند بخش بینالملل به مستند «زندان مرکزی ولادیمیر» به کارگردانی جولیا بابکووا اهدا شد.
جایزه ویژه هیات داوران مستند بلند بخش بینالملل به مستند «ستار الکلاسیکو» به کارگردانی هادی شریعتی رسید.
هادی شریعتی سازنده فیلم «ستار الکلاسیکو» بعد از دریافت جایزه گفت: بسیاری از همکاران من در مشاغل دیگری هستند و امیدوارم بتوانند دوباره فیلم بسازند.وی خواستار بازنگری اساسی در وضعیت سینمای مستند کشور شد و بیان داشت: سینماگران شریفی داریم که متاسفانه قادر به تولید نیستند و این جای تاسف دارد.
جایزه بهترین مستند بلند بخش بینالملل به مستند «نخ طلایی» اثر نیشتا جین اهدا شد.
نیشتا جین در پیام ویدئویی خود گفت: دوست دارم از هیات برگزاری جشنواره تشکر کنم. بهخصوص آقای محمد حمیدی مقدم و شیرین نادری زحمات بسیاری کشیدند و از آنها سپاسگزاری میکنم. متاسفم که امکان حضور در ایران را نداشتم اما روحم با شما در ایران است.
سپس رضا میرکریمی یکی از داوران این بخش گفت: فیلم مستندی که جایزه اصلی را گرفت، بهنظرم اثر خوبی بود که مستندساز برای خودش وظیفهای مادامالعمر را درنظر گرفته بود. وقتی فیلم به پایان میرسید میشد گذر یک عمر زمان را حس کرد.
در ادامه این مراسم محمد حمیدیمقدم با حضور روی صحنه گفت: جشنواره فیلم «کازان» جشنوارهای مهم است که برای اولین بار از واژه اسلام استفاده کرده است و هر ساله به سینمای ایران توجهی ویژه دارد و اغلب جایزه میگیرند. این جشنواره با هدف همگرایی دینی در کازان برگزار میشود. ما در جشنواره سینماحقیقت باتوجه به روابط بسیار خوب تاتارستان و ایران و رد و بدل فرهنگی و علاقه و عشق آنها به حوزه فرهنگی ایران حس کردیم این روابط نیازمند گسترش است. ما برای سپاس و قدردانی این جایزه را برای اهدا به میلیوشا آیتوگانووا انتخاب کردیم.
همچنین رضا میرکریمی در صحبت کوتاه خود درباره این جشنواره گفت: بلندنظری همراه با مدارای این جشنواره باعث میشود گردهمایی خوبی از همه استعدادهای کشورهای اسلامی را در آن ببینید.
آیتوگانووا نیز بیان کرد: قبل از هر چیزی از محمد خزاعی تشکر میکنم. باعث خوشوقتی من بود که در کازان در خدمت شما بودیم. هرسال کیفیت فیلمهای ایرانی بیش از قبل میشود. دوستی ایران و جشنواره کازان تبدیل به سمبل و نمادی شده که در آینده میتواند پیامآور اهداف مشترک بسیاری باشد.
در بخش دیگری از این مراسم اختتامیه، آرلین کلمشا استاد دانشگاه و پژوهشگر به صحنه آمد و بیان کرد: قبل از هر چیز از مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تشکر میکنم که شرایط ایران آمدن من را فراهم کردند. لحظههای ملاقات ما بسیار تراژیک است و کودکان بسیاری در غزه کشته میشوند. ما به عنوان فیلمساز نباید اجازه بدهیم که فلسطین دوباره فراموش شود تا حقوق بشر دوباره به فلسطین تاریخی بازگردد.
او ادامه داد: یکی از دغدغههای روشنفکر فلسطینی ادوارد سعید بخشیدن صدا به فلسطینیانی بود که صدا از آنها سلب شده است. نویسنده لبنانی هم میگفت سکوت را باید به کلمات تبدیل کرد. امروز صدای فلسطین، فریادی برای پایان ظلم و جنگ است.
با پخش تصاویری از سردار حاج قاسم سلیمانی، بخش اهدای جایزه سرباز وطن آغاز شد.
محمد مهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی و زینب سلیمانی برای اهدای جایزه روی سن رفتند.
جایزه«سرباز وطن» به مستند «عیدک» به کارگردانی امیر عسکری اهدا شد.
همچنین «عاید نبا» فیلمساز فلسطینی برای تقدیر از «وائل الدوحدوح» به روی سن رفت.
امسال سینما حقیقت راه رشد را طی کرد
در این بخش محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی روی صحنه رفت و در ابتدای سخنان خود گفت: خدای متعال را شاکر هستم که در آغاز فصل زمستان، به بهار حوزه فرهنگ و هنر ورود کرده و فصل جشنوارههای فرهنگی و هنری کشور را گرامی میداریم. آغاز جشنوارهها همراه با هفدهمین جشنواره سینماحقیقت شد.
او ادامه داد: جشنواره امسال به لحاظ کمی و کیفی، طبق گزارشهای خوبی که سازمان سینمایی و آقای محمد حمیدی مقدم عنوان کردهاند، به نظر میرسد که راه رشد خود را طی کرده است. اینجا دوستانی که موفق به کسب جایزه شدند نیز گلایههای درستی را مطرح کردند. در فضای مدیریتی سینمایی کشور باید به راهحلهای روشنی برای حمایتهای دقیق و نقطهای از فعالان این حوزه برسیم.
اسماعیلی بیان کرد: در سال جاری برای فیلم کوتاه، با همکاری انجمن سینمای جوانان ایران، بیش از ۱۸۰ میلیارد تومان در اختیار سازمان سینمایی قرار گرفت. در حوزه حمایت از تولیدات شهرستانها عدد حمایت قابل توجه است. شاید یک سوم کارها از شهرستانها به دبیرخانه میرسد و شاید ما از ۷۰ فیلم مستند حمایت کردیم و این حوزه همچون سایر حوزهها کار ساخت پرهزینهای دارد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از صحبتهای خود گفت: تا همین دو سال پیش با بودجهای کم میشد از فیلمی حمایت کرد اما امروز کار حمایت گرانتر و به تبع آن سختتر شده است. برای مثال ما شبکه نمایش خانگی را داریم. هدف ما حمایت جدی از این حوزه است. بخش عمدهای از حمایتهای ما خارج از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده و نیازمند توسعه است. ما آمادگی این حمایت را داریم و دوستان من در سازمان سینمایی باید طرحهایشان را ارائه دهند. این نکته را همینجا عرض میکنم که اگر امسال از ۷۰ اثر مستند حمایت شده است، ما این آمادگی را داریم که سال بعد با دو برابر بودجه، تعداد دو برابری اثر را حمایت کنیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از صحبتهای خود گفت: تا همین دو سال پیش با بودجهای کم میشد از فیلمی حمایت کرد اما امروز کار حمایت گرانتر و به تبع آن سختتر شده است. برای مثال ما شبکه نمایش خانگی را داریم. هدف ما حمایت جدی از این حوزه است. بخش عمدهای از حمایتهای ما خارج از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده و نیازمند توسعه است. ما آمادگی این حمایت را داریم و دوستان من در سازمان سینمایی باید طرحهایشان را ارائه دهند. این نکته را همینجا عرض میکنم که اگر امسال از ۷۰ اثر مستند حمایت شده است، ما این آمادگی را داریم که سال بعد با دو برابر بودجه، تعداد دو برابری اثر را حمایت کنیم.
او در ادامه گفت: مساله مهم امروز کشور موضوع آب است. ما از وزارت نیرو برای ساخت سریالی در حوزه آب درخواست حمایت کردیم. سینمای مستند بهترین دریچه برای آشنایی مردم با واقعیتها است. این را باید بگویم که سینماحقیقت، جشنوارهای است که به نام و عنوان خود وفادار است. امسال بسیاری از مستندها در حمایت غزه بود که بیش از بیست هزار نفر جلوی چشم همه مردم دنیا در آنجا به قتل رسیدند. آیا خون مردم فلسطین کمرنگتر از انسانهای شریف دیگر نقاط دنیا است؟ چرا هیچ واکنشی نمیبینیم؟ قطعنامهها هم با حدف موضوع آتش بس راضی به حرف شده است.
اسماعیلی ادامه داد: اقلیت نژادپرست ظالم، خشن و خونخوار که مدیریت این فضا را در سازمانهای جهانی جلو میبرند، آنها دوست ندارند صدا و تصویری از ظلمشان پخش شود اما مستندسازان این مهم را انجام میدهند. از محمد خزاعی درخواست حمایت بیشتر از مستندسازان را دارم تا امکان فعالیت بیشتر فیلمسازان جوانان فراهم شود. در پایان نیز از هیات داوران، فیلمسازان، اهالی رسانه و علاقهمندان به حوزه فرهنگ و رسانه تشکر میکنم.
در ادامه اختتامیه جشنواره هفدهم، بهزاد عبدی و ارکسترش دوباره روی صحنه آمدند و قطعهای اجرا کردند.
سپس دکتر مصطفی زمانیان، رئیس مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری به روی صحنه آمد.
جایزه ویژه مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری به مستند «بحران خاموش» ساخته محمدحسین حقیقی اهدا شد.
محمدحسین حقیقی پس از دریافت جایزه خود گفت: من دوست دارم این جایزه را زمانی بدهند که فیلم را رئیس جمهور و هیات دولت دیده باشند. با احترام تا آن زمان جایزه را به ایشان برمیگردانم.
در نهایت، با اصرار مجری، حقیقی جایزه را با خود برد.
سپس نوبت به بنیاد پانزده خرداد رسید که حمید رضا ولیان زادگان و یاسر اشراقی روی صحنه آمدند.
جایزه ویژه بنیاد پانزده خرداد به مستند «نفس» ساخته علیرضا باغشنی اهدا شد.
باغشنی پس از دریافت جایزه خود گفت: امیدوارم که فیلم من بتواند کمی از مشکل جمعیتی کشور را حل کند. ما مستندسازان کمر همت به خدمت به انقلاب و نظام بستهایم. امیدوارم بقیه مستندسازان نیز درباره این موضوع مهم شروع به ساخت اثر کنند.
یاسر اشراقی گفت: بنیاد پانزده خرداد امیدوار است در آینده ایرانی جوان و قوی داشته باشد. به عنوان اولین جشنواره، از جشنواره فیلم کوتاه تهران از سه فیلم تقدیر کردیم و حالا نوبت به جشنواره سینماحقیقت رسید. در کنار همه بخشهایی که به دنبال اعتلای ایران عزیز هستند از دکتر سیمین رودی برای مستندی که به نجات جنینهای سقط جنین کمک میکند، تقدیر و تشکر میکنم.
دکتر سیمین رودی نیز در سخنان کوتاه خود گفت: در ایران هفتاد و پنج هزار جنین عزیز ما سقط شدند که امیدوارم جلوی این اتفاق گرفته شود و بیشتر به چنین مسائلی پرداخته شود.
جایزه شهید آوینی
با پخش تیزری به کارگردانی علیرضا دهقان، مراسم به اهدای جوایز شهید آوینی رسید.
مصطفی دالایی، مهدی نقویان و محمد حمیدی مقدم برای اعطای جایزه «شهید آوینی» روی صحنه آمدند.
جایزه و تندیس نقرهای شهید آوینی به مستند «احمد» به کارگردانی مصطفی رزاقکریمی اهدا شد.
مصطفی رزاق کریمی پس از دریافت جایزه خود گفت: چندسالی ساخت مستند «احمد» طول کشید. من اعتقاد دارم موضوع تحقیق در سینمای مستند از اهمیت بسیاری برخوردار است. تحقیق درباره دوران معاصر انقلاب مهم است تا بدون تحریف و دروغ بتوانیم درباره آن کار کنیم.
جایزه و تندیس طلایی شهید آوینی به مستند «قوی دل» به کارگردانی علی فراهانی صدر اهدا شد.
جوایز بخش ملی
با معرفی تصویری داوران ملی، بخش دیگری از مراسم کلید خورد.
جایزه بهترین کارگردانی مستند کوتاه به فیلم «پورزال» به کارگردانی احسان فرخیفرد و ماریا ماوتی رسید.
جایزه بهترین کارگردانی فیلم مستند نیمه بلند در بخش ملی به فیلم «هفت سال اینجا» به کارگردانی سیدمصطفی سیدالحسینی رسید.
جایزه بهترین پژوهش بخش ملی به حامد کلجهای برای مستند «آذر آبادگان» رسید.
حامد کلجهای پس از دریافت جایزه خود گفت: در ابتدا از هیات انتخاب تشکر میکنم. مستند قبلی من که پنج سال برای آن کار کرده بودم، حتی به جشنواره راه پیدا نکرد. این اتفاق نشان میدهد انتخاب آثار و هیات مشاوران در جشنواره روند بهتری پیدا کرده است. از هیات داوران تشکر میکنم و درضمن تشکر ویژهای دارم از همسرم که در این وضعیت معیشتی با من همراهی میکند. وضعیت معیشتی مستندسازان بسیار سخت است. جشنواره هفدهم میتوانست برای من نقطه پایان مستندسازی باشد. فیلم «آذرآبادگان» فیلمی تاریخی درباره پاسداشت تمامیت ارضی ایران است. این جایزه را به همه کسانی که به ایران فکر میکنند و به مرزبانان، تقدیم میکنم.
جایزه بهترین نویسنده گفتار متن به محمدرضا ابوالحسنی برای مستند «دوئل بوکمال» رسید.
جایزه بهترین گوینده گفتار متن به ناصر طهماسب برای مستند «می ۱۹۶۷» رسید.
احسان امی کارگردان مستند با دریافت جایزه مرحوم ناصر طهماسب گفت: امروز که به من گفتند ایشان کاندیدا هستند، هرچه تلاش به برقراری ارتباط میکردیم، موفق نمیشدیم. نمیدانستیم چه اتفاق غمباری افتاده است. آقای طهماسب در برابر هیولای نطقکش شبه روشنفکری ایستاد و شخصیتی بزرگ بود.
جایزه بهترین صداگذاری به حسن مهدوی برای مستند «آب بندان» رسید.
جایزه بهترین موسیقی متن به اکبر ابراهیمی برای مستند «آخرین کوسه نهنگ» رسید.
جایزه بهترین تدوین به حسن وزیرزاده، ساسان فلاحفر و عباس وهاج برای مستند «دوئل بوکمال» رسید.
جایزه بهترین تصویربرداری بهصورت مشترک به رامتین بالف و رشاد بالف برای مستندها «آخرین کوسه نهنگ» و مهدی آزادی برای مستند «پورزال» رسید.
مهدی آزادی پس از دریافت جایزه خود گفت: به برگزارکنندگان جشنواره خسته نباشید میگویم. دوست دارم از همسرم که پشتوانه من در همه لحظههای زندگیام است، تشکر کنم که همواره فضای خانه را گرم نگه میدارد.
سپس همسرش روی صحنه آمد و آزادی جایزه را به او تقدیم کرد.
جایزه ویژه هیات داوران به علی فراهانی صدر برای مستند «قویدل» و جابر بادیاد برای مستند «دختر کوه نور» رسید.
هیات داوران با توجه به تمرکز ویژه جشنواره امسال به موضوع آب و مساله جمعیت، فیلمهای «آب بندان» در موضوع آب، «بحران خاموش» در موضوع جمعیت و «در پناه نیزار» در موضوع محیط زیست را شایسته توجه دانست.
در این بخش محمدحسین حقیقی پشت تریبون قرار گرفت و گفت: به فیلمسازان جوانی که در این دوره گوی سبقت را از پیشکسوتان ربودند تبریک میگویم. سینمای مستند در حال شکوفایی است و شاید آن چه که در سینمای آرمانی دهه شصت به دنبال آن میگشتیم ادامهاش را باید در سینمای مستند جستجو کنیم. این جایزه را به فرد خیری در اصفهان که بانی ساخت این مستند شد، تقدیم میکنم. الان دیگر بحث آب منتفی است و به فرمایش رهبری خطرناکترین بحران ما بحران جمعیت است.
او ادامه داد: سالمندی زلزله نیست که شاید بیاید شاید نیاید. ما در حال ورود به چاله سالمندی هستیم که باید جلوی آن گرفته شود.
جایزه بهترین فیلم مستند به مهدی ایمانی شهمیری برای مستند «تکثیر در اسارت» رسید.
جایزه ویژه دبیر جشنواره به مستند «رزیدنت» به کارگردانی امیرمحمد کوچکزاده و مستند پدگر به محمد دین دشتی اهدا شد.
جایزه ویژه دبیر به احمد قویدل شخصیت فیلم قوی دل اهدا شد.
جایزه استعداد نو به مستند «برار انسیه» به کارگردانی سید صادق کاظمی اهدا شد.
تندیس جشنواره و جایزه نقدی ۳۵ میلیونی جایزه این بخش به فیلم قوی دل به تهیهکنندگی سعید الهی اهدا شد.
خزاعی: دوست دارم گلایه های سینماگران را بشنوم
در بخش دیگری از این مراسم، محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی پشت تریبون قرار گرفت و گفت: من دوست دارم گلایههای سینماگران را بشنوم و برای آنها راهکار پیدا کنم. من با شما همدردی میکنم. دوست داشتم در شرایط بهتری سکاندار این مسئولیت میشدم. ای کاش بحثهای اقتصادی امروز به جای این مسائل جایش را به سوژههای نابتری میداد. من در بدترین شرایط اقتصادی یا شرایط سیاسی سکاندار شدم اما من از خانواده خود سینمای ایران و رنجکشیده هستم و درد شما را میفهمم.
او ادامه داد: من برای بهبود این شرایط تلاش خواهم کرد. جلسات مکرری هم برای بهبود وضعیت داشتم و علیرغم حرفهای بعضی از عزیزان من فکر میکنم افقهای آینده روشن است. دغدغه من تنها سینمای مستند نیست و تمامی اهالی خانواده سینما را در بر میگیرد. سال بعد، سال بهتری خواهد بود و سال ۱۴۰۳ سالی بهتر در زمینه اقتصاد سینما، معیشت و تولید خواهد بود.
خزاعی در پایان سخنانش گفت: در همینجا درگذشت ناصر طهماسب صدای ماندگار را تسلیت میگویم و همچنین برای کیانوش عیاری که ساعتی قبل به دلیل سکته بستری شدهاند آرزوی سلامتی میکنم.
جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران این دوره از جشنواره به سعید الهی تهیهکننده مستند «قویدل» اهدا شد.
سعید الهی گفت: این اولین بار است که یک فیلم هم برنده جایزه تماشاگران و هم برنده جایزه ویژه شهید آوینی میشود. این ماجرا پیامآور این است که میتوان فیلمی ساخت که هم نظر متخصصان و هم نظر مردم را جلب کند. فکر میکنم این اتفاق برای اولین بار افتاده است.
در پایان این مراسم نیز علی دهکردی مدیرعامل خانه سینما پشت تریبون قرار گرفت و گفت: در روزهای اولی که من برای مسئولیت مدیر عامل خانه سینما انتخاب شدم، اسنپ گرفتم و بعد راننده اسنپ به من گفت که من مستندسازم و عضوی از خانه سینما. همان لحظه من فکر کردم کلید خانهای را در دست گرفتم که یک مستندساز بهعنوان موتور دانش، خلاقیت و هنر راننده اسنپ شده است. اما حالا خوشحالم که این جوان در این سالن جایزه گرفت و جمعیت انبوهی برای او دست زدند. امیدوارم سینماحقیقت بتواند حقیقت سینمای فاخر ما را به گوش و چشم کسانی که چشم و گوششان را بر حقیقت سینما بستند، باز کنند.