«ستاد مسئولیت اجتماعی دانشگاه تهران» و «مؤسسه حکمت‌پژوهی علوم» افتتاح شد

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، «ستاد مسئولیت اجتماعی دانشگاه تهران» و «مؤسسه حکمت‌پژوهی علوم» صبح سه‌شنبه ۲۸ آذر با حضور محمدعلی زلفی‌گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، سید محمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران و جمعی از اساتید پیشکسوت از جمله غلامعلی حداد عادل، مهدی گلشنی، موسوی موحدی و پارسانیا به بهره‌برداری رسید.

سید محمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران صبح امروز سه‌شنبه در مراسم بهره‌برداری از ستاد مسئولیت‌پذیری اجتماعی دانشگاه تهران (سمات)، گفت: ستاد مسئولیت اجتماعی دانشگاه تهران (سمات) در راستای شعار کلیدی دانشگاه تهران مبنی بر جهاد علمی برای تحقق دانشگاه کارآفرین با رویکرد مسئولیت‌پذیری اجتماعی تعریف شده است.

رئیس دانشگاه تهران افزود: مجموعه‌ای که ستاد مسئولیت اجتماعی دانشگاه تهران در آن مستقر شده است، قبل‌تر به عنوان «کافه» استفاده می‌شده و از نظر فرهنگی نیز یک سری مشکلاتی داشته است. فضای فیزیکی این مجموعه را بازسازی کرده و ساختار منعطفی برای ستاد مسئولیت اجتماعی دانشگاه متشکل از هفت میز «خانه گفت‌وگو»، «اردوهای جهادی»، «مسئولیت‌پذیری اجتماعی اساتید»، «محیط زیست و امور زیست محیطی»، «نیکوکاری و سمن‌ها»، «نوآوری اجتماعی» و «فرهنگ ایثار و شهادت» تعریف کردیم.

وی با بیان اینکه مسئولیت میز فرهنگ ایثار و شهادت به همسر شهید فرهاد صابر از شهدای دانشجوی دانشگاه تهران واگذار شده است، درباره میز اردوهای جهادی نیز گفت: با توجه به فعالیت‌های جهادی که دانشجویان در بسیج دانشجویی و سایر تشکل‌ها انجام می‌دهند، هر ساله اردوهای جهادی در بخش‌های مختلف کشور برگزار می‌شود. با شکل‌گیری میز اردوهای جهادی امیدواریم فعالیت‌هایمان در این حوزه گسترده‌تر و متشکل‌تر شود.

مقیمی درباره میز خانه گفت‌وگو در ستاد مسئولیت اجتماعی دانشگاه تهران (سمات) نیز گفت: با گسترش برگزاری نشست‌های خانه گفت‌وگو که از پاییز سال ۱۴۰۱ شروع شده و تاکنون در زمینه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و ورزشی در دانشگاه با حضور اساتید، خبرگان و پیشکسوتان و مسئولان حوزه‌های مربوطه برگزار شده است، در صدد توسعه گفتمان علمی در سطح جامعه هستیم.

استاد دانشگاه تهران، مسئولیت اجتماعی نهاد دانشگاه برای حل مشکلات محیط زیستی را زمینه‌ساز ایجاد میز محیط زیست و امور زیست محیطی در ستاد مسئولیت اجتماعی دانشگاه دانست و درباره میز نیکوکاری و سمن‌ها در ستاد مسئولیت اجتماعی دانشگاه تهران نیز به مأموریت کمک به محرومان و محرومیت‌زدایی توسط فعالان این حوزه اشاره کرد. میز مسئولیت‌پذیری اجتماعی اساتید از دیگر میزهایی است که رئیس دانشگاه تهران از آن نام برد.

مقیمی با معرفی دکتر عطاءاله هرندی استادیار دانشکدگان مدیریت دانشگاه تهران به عنوان مسئول ستاد مسئولیت اجتماعی دانشگاه تهران، گفت: از مدیریت این ستاد انتظار می‌رود با فراهم آوردن منابع لازم از سازمان‌ها و شرکت‌ها، در یک قالب علمی و متناسب با شرایط جامعه، محیطی فراهم شود که به ارتقای سطح آگاهی و حس مسئولیت‌پذیری اجتماعی دانشجویان در یک محیط صمیمی و دوستانه کمک کند.

سید محمد مقیمی، رئیس دانشگاه تهران همچنین در مراسم بهره‌برداری از فضای فیزیکی مؤسسه تازه تأسیس حکمت‌پژوهی علوم که به مدیریت حجت‌الاسلام والمسلمین پارسانیا آغاز به کار کرده است، گفت: یک سوال کلیدی که همیشه درباره نظام آموزش عالی مطرح می‌شود، این است که چگونه چالش‌هایی است که آموزش عالی و دانشگاه‌ها با آن مواجه هستند را می‌توان مدیریت کرد؛ چالش‌هایی که درباره کیفیت، عمق تحلیل و کلی‌نگری دانشجویان رشته‌های مختلف و بحث‌های مربوط به موضوعات اخلاقی در نظام آموزشی مطرح است که این چالش‌ها روز به روز نیز در حال گسترش در فضای آموزش عالی هستند.

رئیس دانشگاه تهران، یکی از راهکارها برای سر و سامان بخشیدن به این موضوعات چالشی را بهره‌گیری از ظرفیت بحث‌های حکمی و موضوعات حکمتی دانست و تاکید کرد: تلاش‌مان این است تا با بهره‌گیری از بسترهای فکری در نظام حکمی، رشته‌های مختلف را از حالت فقری که گرفتار شده‌اند و آموزش عالی را از فضای مبتنی بر کمی‌گرایی و عینیت‌گرایی و نگرش‌های پوزیتیویستی نجات دهیم؛ به این ترتیب که مباحث فلسفی و حکمی را در تمام رشته‌های مختلف از جمله علوم پایه، فنی مهندسی، علوم انسانی و اجتماعی و رفتاری گسترش دهیم.

صاحبنظران برجسته حوزه آموزش، نظامات آموزش عالی جهان را از منظر علوم شناختی مورد نقد و بررسی قرار داده و با عنایت به کارکردهای نیمکره چپ و راست مغز، برای کارآمدی دانشگاه‌ها در تربیت دانشجویان، راهکارهایی را ارائه کرده‌اند.

مطالعات نشان می‌دهد که اکثر آموزش‌های نظام دانشگاهی بر اساس دیدگاه سنتی و بر مبنای توانایی‌های کلامی، خطی و ریاضی استوار است که مبتنی بر نیمکره چپ مغز است؛ در حالی که در بسیاری از رشته‌ها، یادگیری علاوه بر توانایی‌های کلامی و ریاضی، بر توانایی حل مسئله از طریق ایجاد تصاویر ذهنی و اندیشیدن خلاقانه و روابط غیر خطی بهتر محقق می‌شود.

به عبارت دیگر، نیمکره راست بیشتر عملکرد شهودی و تصویری و خلاق دارد در حالی که نیمکره چپ مسئولیت اصلی پردازش و تحلیل اطلاعات دریافتی، زبان‌آموزی و درک ریاضی دارد. متأسفانه در نظام آموزشی دانشگاهی، نیمکره راست فراگیران مورد کم توجهی قرار گرفته و کمتر به فکر تقویت نیمکره راست بوده‌ایم. بر همین اساس اندیشمندان حوزه آموزش بر این باورند که بایستی با بهره گیری از روش‌هایی همچون پرداختن به جنبه‌های فلسفی و حکمی علوم، نیمکره راست دانشجویان را فعال سازیم. لذا از این منظر نیز توجه به حکمت پژوهی و موضوعات مرتبط با حکمت و فلسفه نیز مورد عنایت قرار گرفته است.

مقیمی از حجت‌الاسلام والمسلمین پارسانیا به عنوان یکی از دغدغه‌مندان ورود مباحث فلسفی و حکمی در رشته‌های مختلف دانست و گفت: از دکتر پارسانیا خواسته شد تا این دغدغه به صورت عملیاتی در قالب تحول نظام آموزشی دانشگاه تهران به جریان بیندازد و در قالب آن، زمینه برای حضور اساتید دغدغه‌مند در حوزه حکمی که قدرت تحلیلی بالایی دارند فراهم شود تا فلسفه وجودی رشته‌ها را تبیین کنیم.

وی در بخش دیگر سخنانش بیان کرد: اتفاقات پاییز ۱۴۰۱ به ما آموخت که نیاز داریم در کنار مباحث علمی و نظری، موضوع شاگردپروری را جدی بگیریم و آن را تقویت کنیم. اینکه خروجی‌هایی تحویل می‌دهیم که از نظر قدرت تحلیل و بصیرت کاستی‌هایی دارند، آموزش‌های فلسفی و حکمی را به منظور ارتقای قدرت تحلیل دانشجویان ضروری‌تر می‌کند. در واقع ما دانشجویانی را پرورش می‌دهیم که فقط در رشته تخصصی خود با رویکرد محدودی ورود پیدا می‌کنند و از محیط پیرامونی، مبناهای تاریخی و تحلیلی و فرآیند تکاملی رشته تخصصی خود اگاهی کافی ندارند. این در حالی است که این سطح از آموزش و تربیت برای افرادی که می‌خواهند به موضوعات پیچیده و چند لایه جامعه ورود پیدا کنند، کفایت نمی‌کند، بلکه به دانشجویان و دانش آموختگان جامع الاطرافی نیاز است که منطق رشته خود و تکامل تاریخی آن را فرا گیرند و قدرت تحلیل و ظرفیت عقلانی خود را در چارچوب مبانی فلسفی حوزه تخصصی ارتقا بخشند؛ مباحث معرفت‌شناختی دانش و غایت و کارکرد و پیامدهای فردی و اجتماعی دانش مورد نظر را دریابند.

هدف ما در موسسه حکمت پژوهی علوم این است که هرم دانش را تکمیل کنیم و حکمت را جاری و ساری کنیم. هرم دانش یک مدل قابل‌فهم برای نشان‌دادن فرآیند تکاملی دانش در قالب سلسله مراتب داده (Data)، اطلاعات (information)، دانش (knowledge) و حکمت (wisdom) است.

حکمت و پختگی آخرین لایه این هرم دانش است. لایه‌ای که انسان در آن به چراها فکر می‌کند. نسبت به دنیای اطراف بصیرت پیدا می‌کند و می‌کوشد تا برای دنیا ارزش ایجاد کند.

حکمت گم شده علوم است. با تخصصی شدن علوم، جنبه‌های حکمی علوم روبه کاستی گذاشت و معرفت شناسی پوزیتیویستی نیز به آن دامن زد و در چنین فضایی موضوعات مرتبط با حکمت از اهمیت زیادی برخوردار شده است. البته حکمت در بستر فرهنگ اسلامی با حکمت در دایره واژگانی غربی‌ها متکامل تر است که الگوی کامل آن را در حکمت متعالیه ملاصدرا می‌توان دید؛ به گونه‌ای که علاوه بر حکمت غربی، معارف وحیانی و عرفانی برای خیر و سعادت انسان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. منظور از حکمت متعالیه، آگاهی و دانشی است مشتمل بر اسرار و حقایق برگرفته از گنجینه‌های حکمت الهی که فهم آنها فراتر از عقل است. بنابراین حکمت محدود به شناخت عقلی حقایق نیست. بلکه معارف وحیانی که در ارتباط با شناخت و یا تعلیم مبداء، معاد و معارف مختلف مربوط به سعادت و کمال انسانی را نیز شامل می‌شود.

مقیمی از تشکیل شورای راهبردی مؤسسه حکمت‌پژوهی علوم به منظور برگزاری نشست‌های ماهانه هم‌اندیشی متناسب با رشته‌های مختلف خبر داد و گفت: در این شورای راهبردی تصمیم گرفته می‌شود که رویکردمان برای تحول آموزشی چگونه باشد.

رئیس دانشگاه تهران همچنین با تجلیل از مهدی گلشنی استاد پیشکسوت تجلیل کرد و گفت: گلشنی به پاس خدماتی که در عرصه مباحث دینی در دانشگاه و نگاه عمیقی که به مسائل جامعه دارند و همچنین بخاطر تلاشی که به منظور به جریان انداختن فرهنگ مباحث حکمتی در دانشگاه‌ها داشته و آثار ارزشمندی نیز در عرصه علم و دین دارند، همزمان با افتتاح موسسه حکمت‌پژوهشی علوم تجلیل می‌شوند.

مقیمی اعلام کرد که فضایی در دانشگاه تهران به منظور استقرار انجمن علم و دین به مدیریت دکتر مهدی گلشنی اختصاص پیدا می‌کند.

غلامعلی حداد عادل نیز در این مراسم گفت: دانشگاه تهران فضایی برای اندیشیدن و فلسفه و حکمت فراهم کرده است. امیدواریم این آرزو محقق شود و در دانشگاه تهران علاوه بر علم شاهد حکمت هم باشیم.

علی اکبر موسوی موحدی نیز بیان داشت: کشورهای پیشرو در حوزه علم دارند حکمت را با سایر بحث‌های کلامی و فلسفی پیوند می‌دهند. امیدواریم دانشگاه تهران به شکل گسترده‌تر و عمیق‌تر به مسائل حکمتی و پیوند آن با ساینس ورود کند.