چین در مبارزه با آلودگی هوا از هند پیشی گرفت/ هندی‌ها کجای راه را اشتباه رفتند؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا از ژاپن تایمز، چین موفق شده است در پاکسازی هوای کثیف که هر ساله در شهر‌های بزرگی مانند پکن و شهرک‌های صنعتی در سراسر این کشور به یک امر بدیهی تبدیل شده، گام‌های مهمی بردارد.

این در حالی است که بخش‌های عظیمی از شمال هند همچنان در ابر‌های هوای آلوده خفه می‌شوند؛ آلودگی‌ای که در طول زمستان با کاهش دما، ناپدید شدن باد‌ها و آتش زدن مزارع کشاورزان در سراسر منطقه به اوج خود می‌رسد.

بر اساس آمار ردیاب کیفیت هوا (IQAir) در ۳۰ روز منتهی به نهم نوامبر (۱۸ آذرماه) سطوح ریزذرات خطرناک موسوم به PM۲.۵ در دهلی نو به طور متوسط ۱۴ برابر بیشتر از پکن بوده است.

تصویر در خارج از دو پایتخت حتی واضح‌تر است. بر اساس گزارش IQAir، در فهرست ۱۰۰ شهر آلوده دنیا در سال گذشته، ۶۵ شهر در هند بود، در حالی که چین تنها ۱۶ شهر در این فهرست داشت.

پیش از این، چین بیشترین شهر‌های آلوده دنیا را داشت؛ در سال ۲۰۱۷، حدود سه‌چهارم از آلوده‌ترین شهر‌های جهان معرفی شده توسط IQAir در چین و ۱۷ شهر در هند بود.

بحران آلودگی هند به طور آشکاری در جاه‌طلبی‌های آب و هوایی و زیست محیطی آن چه در صحنه جهانی و چه در داخل کشور دیده نمی‌شود. این موضوعات همچنین از دستور کار انتخابات ملی آتی این کشور نیز دور است. ناظران به طور گسترده انتظار دارند «مودی» در این انتخابات به دور سوم وارد شود.

اپیدمی آلودگی هوا نه تنها برای سلامت یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون هندی (پرجمعیت‌ترین کشور دنیا) بلکه برای اقتصاد آن که در حال حاضر سریع‌ترین رشد را بین کشور‌های بزرگ دارد، مشکل جدی تلقی می‌شود.

بانک جهانی در گزارش ماه ژوئن خود تخمین زد افزایش سالانه آلودگی ذرات ریز در هند به دلیل کاهش بهره وری کارگران و تشکیل سرمایه، هرساله ۰.۵۶ درصد از رشد تولید ناخالص داخلی سالانه آن را کاهش می‌دهد.

همچنین بر اساس گزارشی صندوق هوای پاک در سال ۲۰۲۱، آلودگی هوا در هند، بهره وری طیف وسیعی از دارایی‌های تجاری را نیز کاهش می‌دهد مانند مسدود کردن نور خورشید از صفحات خورشیدی، تخریب مدار‌های الکترونیکی و کاهش محصولات کشاورزی.

«کارتیک گانسان» (Karthik Ganesan) مدیر هماهنگی تحقیقات در اندیشکده شورای انرژی، محیط زیست و آب در دهلی، گفت: این بزرگ‌ترین چالشی است که امروز شهر‌های هند با آن مواجه اند. در واقع، این امر «سود جمعیتی» را به یک بلای بزرگ تبدیل می‌کند؛ چراکه مجبوریم از همه افراد بی پول و بیچاره‌ای که در دهه ۵۰ یا ۶۰ زندگی خود هستند مراقبت کنیم.

یک دهه پیش، چین به دلیل رشد سرسام آور و انتشار گاز‌های گلخانه‌ای ناشی از وسایل نقلیه، صنایع سنگین و نیروگاه‌های برقی که زغال سنگ می‌سوزاندند با آلودگی هوا در سطح بحرانی در شهر‌های بزرگ خود مواجه شد. 

این موضوع توجه بین‌المللی را به خود جلب کرد؛ زیرا سفارت آمریکا در پکن (یکی از معدود منابع معتبر داده‌های آلودگی هوا در پایتخت این کشور) به طور منظم خوانش‌های سطح بحران را منتشر می‌کرد. انتشار این آمار و ارقام به بروز اعتراضاتی تبدیل شد که به سراسر چین گسترش یافت.

در ابتدا، چین در برابر این اعتراض‌ها عقب نشینی کرد و از سفارت‌های خارجی خواست تا انتشار داده‌های آلودگی هوا را متوقف کنند.

اما دولت در نهایت به دلیل افزایش سطح آلودگی به رکورد‌های جدید، تسلیم شد. در سال ۲۰۱۴، «شی جین پینگ» رئیس جمهور چین، اعتراف کرد آلودگی هوا «مهم‌ترین مشکل» پیش روی پکن است و این کشور با یک طرح ملی برای کاهش آن با بودجه صندوق جنگ به رقم ۲۷۰ میلیارد دلار، به حل این چالش پرداخت.

بر اساس اعلام مؤسسه سیاست انرژی در دانشگاه شیکاگو (EPIC)، چین در سال‌های پس از آن، تعداد خودرو‌ها را در جاده‌های شهر‌هایی مانند پکن، شانگ‌های و گوانگژو محدود کرد، ظرفیت صنایع آهن و فولاد سنگین این کشور را کاهش داد و راه اندازی نیروگاه‌های جدید زغال سنگ در برخی مناطق را ممنوع کرد. 

طبق گزارش این موسسه، آلودگی هوا بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۱ به میزان ۴۲.۳ درصد کاهش یافته و تلاش‌های چین تنها دلیل کاهش متوسط سطح آلودگی جهانی در آن دوره بوده است.

در همین حال، در دهلی پایتخت هند، آلودگی شدید هوا همچنان یک واقعیت زندگی است به ویژه برای بسیاری از افرادی که در فضای باز کار می‌کنند و به راه حل‌های لوکس مانند تصفیه کننده هوا و ماسک‌های موثر دسترسی ندارند.

«سوباش شارما» (Subash Sharma) راننده ۵۰ ساله ریکشا در حالی که در یک بعد از ظهر مه‌آلود اخیر در مرکز دهلی نو منتظر مسافران بود، گفت: این آلودگی دائمی است. وقتی به خانه می‌روم، لایه‌ای از آلودگی روی صورتم وجود دارد.

شارما که بیش از یک دهه است اغلب هفت روز در هفته با یک ریکشا (وسیله نقلیه سه چرخ و در باز که در سراسر هند وجود دارد) رانندگی می‌کند، گفت: دُز ثابت آلودگی هوا او را به مشکلات تنفسی و تغییر رنگ سیاه سرسخت در صورتش مبتلا کرده است.

وی افزود: اما زیاد به اثرات طولانی مدت قرار گرفتن مداوم در معرض هوای سمی فکر نمی‌کنم. ما ممکن است پنج سال، ۱۰ سال زندگی کنیم، چه کسی می‌داند؟ تو از فردا چیزی نمی‌دانی، پس چرا به آن فکر کنی.

چنین پذیرشی که در میان اهالی دهلی نو غیر معمول نیست، ممکن است یکی از دلایلی باشد که چرا بحران آلودگی به شدت در سیاست ملی کشور به چشم نمی‌خورد. در حالی که کیفیت هوای دهلی نو در ماه گذشته به سطوح بحرانی رسید، بریجش گویال، رئیس اتاق بازرگانی و صنعت در دهلی، از «مودی» خواست تا یک نشست اضطراری با مقامات ایالت‌های شمالی این کشور برگزار کند تا در مورد بحران آلودگی هوا گفت‌وگو کنند.

گویال گفت: تا به امروز، بدنه صنعت پاسخی دریافت نکرده است. در عوض، مسائلی مانند بیکاری، فساد، و برنامه ملی هندو‌های مودی و حزبش بر گفتمان سیاسی در آستانه انتخابات سال آینده مسلط هستند.

«پارثا بوسو» «Parthaa Bosu» مدیر اجرایی «EPIC India» گفت: ارقامی که از اسناد انتخاباتی بیرون بیاد آن چیزی است که مردم خواهان آن هستند. اگر مردم درخواست هوای پاک داشته باشند، در آنجا مشخص می‌شود. با این حال به نظر می‌رسد ما به عنوان شهروندان کاملا به این امر متعهد نیستیم.

مطمئناً مقامات هندی در سال‌های اخیر پیشرفت‌هایی در مقابله با آلودگی هوا داشته اند. در سال ۲۰۱۹، دولت برنامه ملی هوای پاک را با پرداخت بودجه به شهر‌های سراسر کشور برای کمک به پاکسازی هوای کشور راه اندازی کرد.

در سایر زمینه‌ها پیشرفت در سطح محلی بوده که شامل گزینه‌های حمل و نقل عمومی گسترده در دهلی نو، مقرراتی که اتوبوس‌های شهری را ملزم به استفاده از گاز طبیعی می‌کند و محدودیت‌هایی در آتش سوزی مزارع که منجر به کاهش تعداد آن‌ها در سال‌های اخیر شده، هستند.

بر اساس داده‌های جمع‌آوری شده توسط گروه تحقیقاتی «مرکز علم و محیط زیست» (CSE) در دهلی نو، سطح آلاینده‌های ریز PM ۲.۵ (آلاینده‌های میکروسکوپی سرطان زا که به اعماق ریه‌ها می‌روند) در طول سه سال تا سال ۲۰۲۳ به طور متوسط ۹۸ بوده که ۲۸ درصد از دوره سه ساله منتهی به سال ۲۰۱۷ کاهش یافته است.

با این حال، سرعت بهبود در سال‌های اخیر کند شده و برخی اقدامات جدید، مانند «برج‌های دود» در فضای باز، کمک چندانی به تمیز کردن هوای کثیف نمی‌کنند. پیشرفت‌های بیشتر در مبارزه با آلودگی هوا مستلزم تغییرات گسترده تری مانند خروج تعداد زیادی از خودرو‌ها از خیابان‌های پرترافیک دهلی است. به گفته کارشناسان، تغییر الگوی کشاورزی به طوریکه کشاورزان هندی دیگر مجبور نباشند مزارع خود را به آتش بکشند نیز می‌تواند به کاهش آلودگی هوا در این کشور کمک کند.

«آویکال سوموانشی» «Avikal Somvanshi»، مدیر ارشد CSE، گفت: تراژدی اینجاست که همه کار‌هایی که تا کنون صورت گرفته آسان بوده و اکنون ضروری است که کار‌های دشوارتری برای مبارزه با آلودگی هوا انجام شود.