آموزشگاه‌های سینمایی و ضرورت حمایت و نظارت همزمان مدیران فرهنگی
گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، سید مرتضی حسینی ـ آموزش علوم و فنون سینمایی در سنین کودکی و نوجوانی، هم فرایندی جذاب برای اغلب خانواده‌هاست و هم می‌تواند دریچه‌ای برای کشف استعداد‌های تازه در این عرصه باشد. حدود دو هفته پیش بود که دومین جشنواره آموزشگاه‌های آزاد سینمایی در موزه سینما برگزار شد.
در این رویداد سه روزه، آثار هنرجویان منتخب آموزشگاه‌های سینمایی در رشته‌های بازیگری، فیلمنامه‌نویسی، عکاسی و تولید فیلم کوتاه توسط هیئت داوران بخش‌های مختلف به داوری گذاشته شد و در نهایت برگزیدگان در شامگاه سوم آذر جوایز خود را دریافت کردند. ۵۵ هنرجوی بازیگری، ۳۰ ثر در رشته عکس، ۲۹ فیلم کوتاه در کنار ۳۰ فیلمنامه در مرحله نهایی و رقابتی این دوره از جشنواره حضور داشتند.
دوره نخست این جشنواره سال ۱۳۹۱ برگزار شده بود و با وجود استقبال هنرجویان و آموزشگاه‌های سینمایی، برگزاری آن در سال‌های بعدی به محاق رفت. با این حال مدیریت سازمان سینمایی تصمیم گرفت تا این جشنواره را دوباره احیا کند.
اما آموزش فنی و تخصصی از یک سو و و پرورش رفتار حرفه‌ای و اخلاقی نسل جدید بازیگران از سوی دیگر تا چه اندازه می‌تواند در ارتقای سطح کیفی سینما و تلویزیون در سال‌های بعد موثر باشد؟ این موضوعی است که در این گزارش و از زبان فعالان این عرصه به آن خواهیم پرداخت.
پرورش خلاقیت؛ حلقه مفقوده در آموزش بازیگری
داریوش ارجمند بازیگر شناخته‌شده سینما و تلویزیون و یکی از داوران بخش بازیگری این جشنواره در پاسخ به این پرسش با تأکید بر تداوم برگزاری چنین رویداد‌هایی که منجر به کشف استعداد‌های نو در عرصه بازیگری می‌شود، اظهار کرد: توجه به مراکز آموزش بازیگری و فراهم آوردن فضای رقابت برای هنرجویان کار بسیار خوبی است، اما فکر می‌کنم باید روش‌های محک خوردن این هنرجویان را اصلاح کنیم.
وی افزود: آنچه در بازیگری به ویژه برای بازیگران تازه‌کار باید مورد توجه قرار بگیرد، عنصر «خلاقیت» است. این که بخواهیم در بازی‌های خودمان ادای کس دیگری را دربیاوریم و مثل او دیالوگ بگوییم فایده‌ای ندارد. این شکل کار کردن، از هنرجوی ما بازیگر نمی‌سازد.
بازیگر فیلم «ناخدا خورشید» عنوان کرد: استاد و مربی این هنرجویان باید بازیگری را از وجود هر انسانی بیرون بکشد. یعنی اگر گوهر و استعدادی وجود دارد، این کار آن استاد است که این گوهر را کشف کرده و صیقل بدهد؛ اما در هر صورت خود آن هنرجو باید دارای این گوهر خلاقیت باشد. اگر قرار بود همه مثل هم باشند و مثل هم بازی کنند که دیگر بازیگری معنا نداشت؛ همانطور که در ادبیات داستانی هم شخصیت‌های متفاوت با خصلت‌های گوناگون داریم وهمین امر باعث ماندگاری شاهکار‌های ادبی شده است.
این بازیگر پیشکسوت افزود: از سوی دیگر، وجوه تربیتی یک بازیگر هم تا حد زیادی به ذات آن فرد بستگی دارد و نمی‌توان به راحتی این ویژگی‌ها را تغییر داد. بله، می‌توان روش‌ها و سبک‌های بازیگری را آموزش داد؛ اما نمی‌شود آن خلاقیت و استعداد را از بیرون تزریق کرد.
وی عنوان کرد: برای اغلب کسانی که به بازیگری روی می‌آورند، در ابتدای کار تصورغلطی شکل می‌گیرد. این تصور غلط این است که می‌خواهند مثلاً وجوهی از هنر بزرگان این حوزه را دنبل کنند. هنر راه میان‌بر ندارد و نمی‌شود یکشبه، ره صدساله را پیمود. با این حال من به نسل آینده خوشبین و امیدوار هستم و فکرمی‌کنم اتفاقات خوبی را در این عرصه شاهد خواهیم بود.
جشنواره‌ای که ضروری بود
مهدی شفیعی دبیر دومین جشنواره سراسری آموزشگاه‌های آزاد سینمایی هم در ابتدا به ضرورت برگزاری چنین رویدادی اشاره کرد و گفت: امروز در سراسر کشور بیش از ۳۵۰ آموزشگاه سینمایی داریم که فعالانه در زمینه تربیت هنرجو در رشته‌های مختلف مرتبط با سینما فعالیت می‌کنند. با توجه به ضرورت آموزش‌های کوتاه مدت در این حوزه از یک سو و دامنه گسترده مخاطبان این مراکز که معمولاً از بین کودکان، نوجوانان و جوانان علاقه‌مند به سینما شکل گرفته است باید نگاه ویژه‌تری به آموزشگاه‌های سینمایی داشته باشیم.
این مدیر حوزه فرهنگ اظهار کرد: فکر نمی‌کردم که بعد از یک وقفه دوازده ساله، وقتی فراخوان جشنواره را منتشر کردیم بیش از ۱۳۰۰ هنرجو از آن استقبال کنند و اثر بفرستند. تازه امسال ما در رشته‌هایی مثل فیلمبرداری، چهره‌پردازی، تدوین، گویندگی و... بخش مجزایی نداشتیم، در حالی که متقاضیان زیادی در این حوزه‌ها داشتیم. امسال این بخش‌ها در رشته فیلم کوتاه درنظر گرفته شدند، اما برای ادوار قبلی احتمال افزایش رشته‌های بخش مسابقه وجود دارد.
شفیعی افزود: نباید فراموش کرد که پارادایم غالب در تولید فیلم در حال تغییر است و عرصه‌های جدیدی مثل هوش مصنوعی در این حوزه اثرگذار شده‌اند. بدیهی است که برای ارتقای سطح دانش بازیگران و عوامل فنی در کنار آموزش‌های دانشگاهی به آموزش‌های کوتاه‌مدت و پودمانی هم نیاز داریم. اینجاست که فعالیت آموزشگاه‌های سینمایی جایگاه ویژه‌ای پیدا می‌کند.
مدیرکل دفتر مطالعات، توسعه دانش و مهارت‌های سینمایی عنوان کرد: فضا، ساختار و نیروی انسانی زبده‌ای را در آموزشگاه‌های سینمایی داریم که باید از ظرفیت آن‌ها در ارتقای تولیدات آینده سینمای ایران بهره ببریم. خوشبختانه همه موسسان، مدیران و مدرسان این آموزشگاه‌ها از اشخاص موجه، تحصیلکرده و حرفه‌ای سینما هستند. سال‌های اخیر شاهد بوده‌ایم که خروجی آموزشگاه‌های سینمایی حضور پررنگی در تولیدات سینمایی داشته‌اند و نسل جدید هنرمندان رشته‌های مختلف از دل این آموزشگاه‌ها وارد حوزه تولید شده‌اند.
لزوم حمایت سازمان سینمایی از آموزشگاه‌ها
رکسانا خلوتی مدیر مسئول آموزشگاه سینمایی پانیذ هم برگزاری چنین رویداد‌های را عامل انگیزه‌بخش برای هنرجویان دانسته و می‌گوید: آموزش‌هایی که اساتید در کلاس‌ها به هنرجویان عرضه می‌کنند باید در جایی ارائه شود و نمی‌توانیم منتظر بمانیم تا مثلاً یک پروژه سینمایی یا تلویزیونی پیش بیاید تا هنرجویان هنرشان را در آنجا به نمایش بگذارند. بچه‌ها در چنین رویداد‌هایی است که هم انگیزه رقابت پیدا می‌کنند و هم نقاط ضعف و قدرت خودشان را می‌شناسند.
خلوتی با اشاره به این که آموزشگاه تحت مدیریت وی در این دوره از جشنواره با ۲۲ هنرجوی بازیگری و دو فیلم کوتاه حضور داشت اضافه کرد: اگر سازمان سینمایی در کنار نظارت‌هایی که لازمه کار در چنین فضا‌های است، حمایت مادی و معنوی بیشتری از آموزشگاه‌های سینمایی داشته باشد، خواهیم دید که نتایج مثبتی در سال‌های آینده برای هنر هفتم رقم خواهد خورد چراکه معتقدم آموزشگاه‌های سینمایی مهم‌ترین کارخانه تولید بازیگر و بستری برای ایده‌پردازی فلیمنامه‌نویسان و کارگردانان ینده این مرز وبوم است.
۲ نمونه موفق در آموزش بازیگری
اما محمدتقی فهیم منتقد نام آشنای سینما هم با اشاره به برخی مشکلات محیطی، موضوع شهریه‌های سنگین و کیفیت پایین آموزش در برخی آموزشگاه‌ها گفت: مدیران و مدرسان آموزشگاه‌های آزاد سینمایی باید از بین افرادی انتخاب شوند که علاوه بر سواد علمی از نزدیک با فرایند تولید اثر آشنا باشند. البته این به این معنی نیست که مدرس حتماً باید یک بازیگر یا مثلاً تدوینگر حرفه‌ای و پرکار باشد بلکه به این معناست که از مناسبات حرفه‌ای سینما درکشور و شرایط، ظرایف و پیچیدگی‌های تولید فیلم آشنا باشد.
این منتقد سینما فعالیت زنده‌یادان حمید سمندریان و امین تارخ را به عنوان نمونه ملموس و موفق در این عرصه معرفی کرده و می‌افزاید: بخش قابل‌ملاحظه‌ای از بازیگران تئاتر، سینما و تلویزیون ما از دهه هفتاد به این سو محصول فعالیت‌های آموزشی این دو استاد و آموزشگاه‌های تحت مدیریت آن‌ها است. محیط سالم و حرفه‌ای این دو آموزشگاه و مراقبتی که مدیران آن داشتند باعث شد تا خانواده‌ها، اهالی هنر و مدیران فرهنگی به آن‌ها اعتماد داشته باشند. از سوی دیگر، نگاه آن‌ها به آموزشگاه بازیگری نگاه یک تاجر نبود که بخواهد برای تجارتخانه‌اش آورده داشته باشد، بلکه به ارتقای سطح آموزش فکر می‌کردند.
فهیم به یک آسیب اجتماعی و فرهنگی دیگر هم اشاره می‌کند که همانا عطش بیش از اندازه برخی خانواده‌ها به دیده شدن فرزندانشان در قالب سینما است. اقبال فراوان برخی والدین به آموزشگاه‌های سینمایی بدون در نظر گرفتن علائق و استعد‌های فرزندان، می‌تواند نتایج نامطلوبی را به همراه داشته باشد. این کارشناس سینما در این باره می‌گوید: نباید این را هم فراموش کنیم که آموزشگاه‌ها در رشته‌های مختلف سینمایی زمانی می‌تواند مؤثر باشند و هنرمند تربیت کنند که هنرجو خودش هم استعداد هنری داشته باشد. این که برخی والدین با صرف هزینه سنگین بچه‌هایشان را به آموزشگاه می‌فرستند و به اجبار می‌خواهند که آن‌ها را وارد فضای سینما کنند هیچ نتیجه‌ای ندارد.
به نظر می‌رسد نظارت برکیفیت اساتید و محتوای آموزشی در آموزشگاه‌های سینمایی در کنار تعریف مکانیزم‌های علمی برای کشف استعداد کودکان و نوجوانان در رشته‌های مختلف از مهم‌ترین راهکار‌ها برای ارتقای سطح کیفی آموز‌های سینمایی غیردانشگاهی باشد.
این فرایند مستلزم بهره‌گیری از آخرین یافته‌های متخصصان در رشته‌های مختلف و به ویژه آموزش و پرورش و امرو تربیتی است. موضوعی که هم‌افزایی و همکاری نهاد‌هایی همچون سازمان سینمایی، وزارت آموزش و پرورش و نهاد‌های مرتبط با کودکان و نوجوانان را می‌طلبد.
انتهای پیام/