چگونه از کودکان در جهان هوش مصنوعی محافظت کنیم؟

خبرگزاری علم و فناوری آنا، نزدیک به یک سال است که چت جی‌پی‌تی وارد عرصه فناوری شده و حالا کنجکاوی‌ها را برانگیخته است که نقش آن در آموزش چگونه خواهد بود. دیگر در جهانی به سر می‌بریم که هوش مصنوعیِ مولد، با قابلیت تولید محتوای جدید مانند متن و تصویر، در دسترس همه، از جمله نوجوانان قرار گرفته است.

همه ما امروز گویی پژوهشگرانی هستیم که در زمینه فناوری دیجیتال سابقه داریم و از پتانسیل هوش مصنوعی حسابی خوشمان آمده است! با این حال، این پتانسیل، ضمن مزیت، خطرهایی هم دارد. در این مقاله به نکته‌های مهمی پرداخته شده که والدین هنگام هدایت فناوری هوش مصنوعی باید به  فرزندان خود آموزش دهند.

هوش مصنوعی آمده است که بماند

بهتر است بدانیم هوش مصنوعی به خودی خود چیز جدیدی نیست چرا که چت‌بات‌ها و هوش مصنوعی مولد از دهه 1960 میلادی وجود داشته‌اند. اما در یک سال گذشته هوش مصنوعی از نظر اندازه پایگاه‌های اطلاعاتی، سرمایه‌گذاری‌های هنگفت مالی در این فناوری‌ها، نوآوری در کدگذاری‌ها و دسترسی و قابلیت استفاده گسترش سریعی داشته است.

والدین ممکن است به طور طبیعی به استفاده از هوش مصنوعی تمایلی نداشته باشند. ضمن آنکه بسیاری از مدارس و دانشگاه‌ها به دلیل ادعاهایی مبنی بر تقلب و تضعیف تحصیلات دانشگاهی استفاده از هوش مصنوعی را ممنوع کرده‌اند.  اما هوش مصنوعی از بین نمی‌رود و کاربرد آن در زندگی روزمره ما بیشتر و بیشتر خواهد شد. هر چه جوانان زودتر کار کردن با از این فناوری را بیاموزند، می‌توانند به شیوه آگاهانه‌تر و سازنده‌تری از آن استفاده کنند.

اگر پدر یا مادر هستید، مهم است که در مورد این فناوری‌ها بیاموزید و با آن‌ها کار کنید تا بتوانید به فرزندتان کمک کنید که با هوش مصنوعی در جهان پیش بروند. با ورود به یکی از ابزارهای هوش مصنوعی مولد و رایگان شروع کنید و با پرسیدن چند سوال از ربات و تأمل در پاسخ‌ها، قدم اول را بردارید.

هوش مصنوعی فکر نمی‌کند

هوش مصنوعی مولد می‌تواند کارهای شگفت‌انگیزی مانند خلق عکس یا نوشتن رمان و داستان انجام دهد، ‌اما نمی‌تواند تفکر و تأملی درباره آن داشته باشد و فقط می‌تواند متنی بنویسد که قابل فهم باشد و معانی ضمنی و فرامتنی را منتقل نمی‌کند.

هوش مصنوعی مولد نمی‌تواند منابع را راستی‌آزمایی کند و یا اطلاعات موثقی را برای تأیید آن‌ها پیدا کند. ضمن آنکه نرم‌افزار هوش مصنوعی برای بررسی داده‌ها در یک دوره زمانی معین آموزش دیده و نمی‌تواند موارد اخیر را در پردازش خود بگنجاند.

بنابراین لازم است کودکان یاد بگیرند که گرچه متن تولیدشده توسط هوش مصنوعی شبیه  نوشته‌های داخل کتاب یا مقاله‌هاست ولی با کدهای کامپیوتری کنار هم قرار داده شده است. این یعنی هر کلمه،‌ جمله یا ادعایی توسط هوش مصنوعی باید با تردید پذیرفته شود.

هوش مصنوعی را به چالش بکشید

هوش مصنوعی را می‌توان فرصتی برای پرورش مهارت‌های تفکر انتقادی در کودکان دانست. همراه با فرزندتان به سراغ یکی از هوش‌ مصنوعی‌های مولد بروید و پرسش‌هایی چالش‌برانگیز بپرسید. برای مثال یک عکس به آن بدهید و سوال کنید: «چه نوع آدم‌هایی می‌بینی؟ آیا اسطوره‌ای میانشان هست؟ آیا در این عکس‌ها جانبداری شده؟» آن وقت خواهید دید که پاسخ‌ها با آنچه که از یک انسان دریافت می‌کنید چقدر تفاوت دارد.

مراقب چت‌بات‌ها باشید

چت‌بات‌ها برنامه‌هایی کامپیوتری هستند که برای شبیه‌سازی گفتگوی انسانی طراحی شده‌اند. برای مثال،‌ تعداد کاربران چت‌بات رِپلیکا (Replika) که برای مراقبت و توجه عاطفی طراحی شده تا سال 2022 به بیش از 10 میلیون نفر رسیده است. در بسیاری از این چت‌بات‌ها مانند رپلیکا هیچ نظارت انسانی بر درستی محتوا وجود ندارد. پس اگر فرزندتان زمانی طولانی با هوش مصنوعی سرگرم است بیشتر حواستان باشد.

این چت‌بات‌ها با برانگیختن کنجکاوی، به‌خصوص در زمینه موضوعات غیراخلاقی و موقعیت‌های آسیب‌رسان، با کودکان وارد گفتگو می‌شوند و ممکن است از آن‌ها سواستفاده کنند. 

برای فرزندتان روشن کنید که هوش مصنوعی مولد فقط یک ماشین است و نه یک انسان و از علاقه‌مندی‌ها،‌ باورها،‌ فرهنگ یا اعتقادات دینی انسان‌ها چیزی سر در نمی‌آورد. هوش مصنوعی متن و زبان را بر اساس مدل‌ها و الگوریتم‌ها تولید می‌کند، نمی‌توان با آن وارد بحث شد،‌ عبرت گرفت یا برای ارتقای ارزش‌های وجودی از آن استفاده کرد.

کدهای تعریف‌شده برای هوش مصنوعی را می‌توان به‌طور دستی ویرایش کرد تا در خصوص برخی موضوعات، موضع بگیرد یا دیدگاه‌هایی خاص ارائه دهد.

صدا، عکس و ویدیو مهم است

به کودکان یاد بدهید با وجود تمرکزی که هوش مصنوعی بر متن دارد،‌ اما تصاویر و ویدیوها نیز بخشی از چشم‌انداز هوش مصنوعی مولد هستند. کودکان شاید درباره آنچه که به صورت آنلاین می‌نویسند کمی احتیاط کنند،‌ ولی فکر می‌کنند بارگذاری تصاویر چندان مهم نیست.

تصاویری که کودکان از چهره خودشان در هوش مصنوعی بارگذاری می‌کنند ممکن است تهدیدی برای هویت‌شان باشد. درباره حفظ این حریم خصوصی با کودک خود صحبت کنید تا متوجه شود هر داده‌ای که وارد اینترنت می‌کند می‌تواند با هوش مصنوعی ذخیره،‌ اسکن و پردازش شود.

هوش مصنوعی می‌تواند یک ابزار قدرتمند برای یادگیری و‌ مدیریت باشد و پیشرفت‌ها در این زمینه بسیار هیجان‌انگیز هستند. با گفتگوهای صریح و کمی بینش، راه بهره‌برداری عالی از این فناوری را برای کودکان هموار کنید.