وجود خط تولید به معنی ساخت داخل نیست/ بومیسازی در حوزه فاوا یعنی داشتن دانش فنی
خبرگزاری علم و فناوری آنا- مهدیه چوپانی؛ بومیسازی محصولات حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات مستلزم حمایت‌های مختلف دولتی و خصوصی و تغییر در تعریف و رویکرد نهادهای مختلف از محصول بومی است؛ چراکه از یک سو ساخت سخت افزار و تراشه‌ها صرفاً در اختیار تعداد اندکی از کشورهای جهان است و از طرف دیگر وجود خط تولید محصول در کشور به معنی ساخت داخل نیست و باید پذیرفت که دانش فنی، اولویت بیشتری نسبت به ساخت اجزا دارد. پس با تغییر تعریف بومیسازی تجهیزات فاوا می‌توانیم حمایت بیشتری در توسعه این صنعت داشته باشیم.
پیش ازاین، در بخش نخست گفتوگو با مهدی سمیع مدیر گروه ارتباطات ثابت و شبکه پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات به تفصیل به بررسی موضوع بومیسازی تجهیزات فاوا و چالش‌های آن پرداختیم؛ در ادامه بخش دوم و پایانی این گفتوگو را می‌خوانید:
آنا: آیا تعریف پژوهشگاه از بومیسازی با تعریف وزارت صمت یکی است؟
سمیع: تعریف و حمایت وزارت صمت از محصول بومی به این صورت است که با بررسی محصول و اینکه چند درصد آن داخلی و چند درصد خارجی است، تسهیلات در اختیار شرکت‌ها قرار می گیرد؛ اما محصول با محصول متفاوت است، مثلا تولید یک خودکار با تولید محصولات فاوا متفاوت است؛ چراکه در تولید اولی فقط تولید و عرضه مهم است؛ اما در حوزه فاوا با ارائه محصول، تازه دغدغه‌ها و نگرانی‌های تولیدکننده آغاز می‌شود؛ زیرا این محصولات استراتژیک هستند و در مکان‌های خاص کارکرد دارند به همین دلیل خیال تولیدکننده از کارکرد آن راحت نیست و فروش محصول تازه اول ماجراست؛ زیرا این محصول به مرور خود را تغییر می‌دهد واز آنجا که داده‌های کشور از آن عبور می‌کند باید ایمن و سالم باشد.
وجود خط تولید محصول در کشور به معنی ساخت داخل نیست
آنا: وزارت صمت چگونه محصولات بومی را ارزیابی می کند؟
سمیع: وزارت صمت برای ارزیابی یک محصول از خط تولید آن بازدید می‌کند؛ اما در حوزه فاوا شرکت‌هایی وجود دارد که اصلا خط تولید ندارند و تنها در یک محیط آزمایشگاهی طراحی و سخت افزار تولید می‌شود؛ اما این دانش فنی است که پشت محصول است و منجر به تولید آن شده و دانش فنی که پشت محصول است باید پذیرفته شود نه صرفا متریال ساخته شده است؛ زیرا وجود خط تولید به معنی ساخت داخل بودن نیست و باید پذیرفت که دانش فنی اولویت بیشتری نسبت به ساخت اجزا دارد؛ اما از نظر ما بومی بودن یک محصول به معنی رسوب کردن دانش تولید آن محصول در کشور است. مثلا شرکتی که روتر یا آنتن تولید می‌کند و خط تولید آن را هم دارد صرفا به معنای وجود دانش فنی آن نیست. همانطور که بسیاری از کشورهایی که قطعات را تولید می‌کنند، کارخانه آن در خود کشور نیست و از هند و چین برای ساخت قطعات استفاده می‌کند و لزومی ندارد داخل مرز جغرافیایی کشور اتفاق بیفتد.
در تولید محصولات حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات دانش فنی طراحی، تغییر، تجاری سازی و زایش در کشور بسیار مهم است
در کشور ما کشتی ورزشی بومی حساب می‌شود؛ زیرا در آن توانایی ابداع فن جدید داریم؛ اما در ورزشی مانند فوتبال این طور نیست و دنباله رو هستیم. اکنون در حوزه فاوا کشورهای جهان اول این شرایط را دارند و کشور ما در حال توسعه است و هر میزان اثر گذار باشیم و آن را نهادینه کنیم به همان اندازه ازعمق بومی برخورداریم.
شاخص‌های بومی بودن محصولات فاوا در وزارت صمت باید تغییر کند
آنا: شاخص‌های بومی بودن محصولات فاوا چگونه باید تعریف شود؟
سمیع: در حوزه فاوا بین دیدگاه وزارت ارتباطات و وزارت صمت تفاوت قائل می‌شویم و تلاش می‌کنیم که آن‌ها را مجاب کنیم که به سمت ما بیایند و بپذیرند که به جای عمق ساخت داخل محصولات و تعیین میزان درصد داخلی و خارجی یک محصول، بپذیرند که شاخص‌های بومی بودن مثل طراحی سیستم و آیا اینکه توصیف کاملی از سیستم وجود دارد یا خیر تغییر دهیم. به طور مثال مشخص شود که آیا شرکت سازنده نیازمندی‌های شرکت درخواست کننده را می‌شناسد؟ طراحی سطح بالا یا سطح پایین دارد؟ انتخاب ساختار دارد یا خیر؟ وزارت صمت باید بپذیرد که عدم وابستگی به محصول شامل این شاخص‌هاست.
ما مطمئنیم که نمی‌توانیم آی‌سی تولید کنیم ولی می‌توانیم طراحی را به سمتی ببریم که وابسته به آی‌سی خاصی نباشد و در صورت نداشتن آن با حداقل تغییرات سراغ آی‌سی دیگر برویم.
آنا: آیا وزارت ارتباطات و وزارت صمت به تعریف نهایی در بومیسازی تجهیزات فاوا رسیده‌اند؟
سمیع: با توجه به اینکه این دغدغه از سمت وزارت صمت مطرح شده است، تعاملاتی با آن‌ها به خصوص در بحث شبکه ملی اطلاعات صورت گرفته که لازم است با زیرساخت‌های بومی تجهیز شود. مرکز ملی فضای مجازی هم روی این حوزه تاکید داشت، از این رو کارگروهایی در وزارت ارتباطات با حضور وزارت صمت صورت گرفت تا به یک جمع‌بندی نهایی برسند؛ در حال حاضر به نقطه‌‌ای رسیده‌اند که تعریف بومیسازی محصولات حوزه فاوا و تجهیزات پزشکی با دیگر حوزه‌ها متفاوت است.
نمی‌توان سرویس‌دهی را لنگ تولید محصول بومی گذاشت
آنا: آیا نیاز کشور با محصولات و تجهیزات بومی برطرف می‌شود؟
سمیع: وزارت ارتباطات سالانه نیازمندی‌هایی را از دستگاه‌ها و به تولید کننده ارائه می‌دهد تا تولیدکنندگان بدانند در آینده به چه محصولاتی نیاز است؛ اما تضمینی برای تأمین آن‌ها نیست؛ چراکه به یک سال زمان برای تولید و بهره برداری نیاز دارد و از طرف دیگر بهره بردار دغدغه سرویس دهی دارد و نمی‌تواند مدت‌ها منتظر محصول بومی بماند؛ با این شرایط هم برخی از بهره برداران داخلی سرمایه گذاری‌هایی در محصولات داخلی انجام دادند.
آنا: از طرف پژوهشگاه فاوا چه حمایت‌هایی صورت می گیرد؟
سمیع: پژوهشگاه فاوا با در نظر داشتن آینده سعی دارد، به سمت بومیسازی محصولاتی برود که نیاز به سرمایه گذاری زیاد و ریسک بالایی دارند و با وارد شدن به حوزه دانش فنی، آن‌ها را تقویت کند به‌طوری‌که در پژوهشگاه نمونه آزمایشگاهی تولید شود و بعدا به نمونه صنعتی تبدیل شوند.
پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات مأموریت خود را در زمینه بومیسازی فناوریهای پیشرفته و فناوریهای بومی متمرکز کرده است و محورهای کلان از لحاظ دانشی به این موضوع می‌پردازد و وزارت ارتباطات هم دغدغه‌هایی مثل تولید مشارکتی و تضمین قرار نگرفتن دانش آن دراختیار فرد دیگر را دارد.
پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات مأموریت خود را در زمینه بومیسازی فناوریهای پیشرفته و فناوریهای بومی متمرکز کرده است
پژوهشگاه و وزارت ارتباطات آینده را شناخته و منتظر است که فضای فناوری عمومی به سمت حمایت از محصولات داخلی برود. محور کلان پژوهشگاه حوزه بومیسازی است و آمادگی لازم را دارد تا از محصولات در جهت توسعه حمایت کند و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با حمایت مالی که از پژوهشگاه و بهره بردارها می کند حامی مالی این موضوع است.
انعطاف بیشتر برای پذیرش محصولات داخلی
ما باید فضا را به سمتی ببریم که انعطاف بیشتری برای پذیرش محصولات داخلی وجود داشته باشد. و بهره‌بردار داخلی بپذیرد که محصول داخلی شاید کیفیت مناسبی نداشته باشد اما لازم است حمایت و رشد آن‌ها صورت بگیرد تا محصول داخلی بتواند به این صورت در کنار محصول خارجی توسعه پیدا کند؛ اما اگر سیاست‌مدار و بهره‌بردار این دغدغه را نداشته باشد و با این رویکرد که محصول خارجی بهتر از محصول داخلی است و تبعیض مثبت ایجاد نکند شکست می‌خوریم. سیاست‌گذار باید حداقل‌ها را بشناسد و تعادل بین واردات محصول خارجی و محصولات داخلی برقرار کند و اگر سیاست‌گذار و بهره‌بردار همسو نباشد به نتیجه نخواهند.
انتهای پیام/