حضوری از جنس نانو/ از شرکت‌های اپتیک و کوانتوم تا دانش‌بنیان‌های دارای نوآوری جهانی

خبرگزاری علم و فناوری آنا_ گروه علم و فناوری؛ چهاردهمین نمایشگاه فناوری نانو 1402 درحالی به کار خود پایان داد که این نمایشگاه مانند سال‌های گذشته با استقبال فراوان مخاطبان، دانشجویان و دانش‌آموزان همراه بود. نقطه تمایز این نمایشگاه با سال‌های گذشته حضور ستاد توسعه فناوری‌های اپتیک و کوانتوم در نمایشگاه نانو فناوری 1402 بود.

به نظر می‌رسید نمایشگاه این دوره، در حوزه شرکت‌های دانش‌بنیان و کیفیت آنها با یک افت نسبی به نسبت سال‌های گذشته مواجه بود؛ اما درهر صورت نمایشگاه با استقبال گسترده مردم، فناوران و اهالی اکوسیستم فناوری و نوآوری مواجه شد.

 نشست خبری چهاردهمین نمایشگاه فناوری نانو ۵ روز قبل از ایستگاه چهاردهم نمایشگاه با حضور احمدوند دبیر ستاد فناوری نانو برگزار شد. یکی از حاشیه‌های جالب این نشست خبری، دقایق پایانی بود که اعلام شد؛ معاون علمی رئیس‌جمهور بدون اعلام قبلی در مسیر نشست خبری است! 

با این حال، نمایشگاه نانو شنبه 13 آبان 1402 با حضور شرکت‌ها و فعالان حوزه فناوری‌نانو کار خود را آغاز کرد. چهاردهمین نمایشگاه بین‌المللی فناوری‌نانو از 13 تا 16 آبان‌ 1402 در سالن‌های ملل و خلیج‌فارس نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار شد. ۹۰ شرکت نانویی در نمایشگاه نانو امسال در حوزه‌های مختلفی نظیر نفت و انرژی، بهداشت و سلامت، آب و محیط زیست، کشاورزی و بسته‌بندی، خودرو، رنگ و پوشش، ساختمان، منسوجات و مواد پیشرفته محصولات خود را عرضه کردند.

ایستگاه چهاردهم نمایشگاه نانو با حضور عماد احمدوند، دبیر ستاد توسعه فناوری‌های نانو، شقایق حق‌جوی، رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس جمهور و سیدمحسن دهنوی رئیس فراکسیون اقتصاد دانش‌بنیان مجلس شورای اسلامی و مبدع قانون جهش تولید دانش‌بنیان برگزار شد.

نمایشگاه نانو عصاره فعالیت‌ شرکت‌هاست 

احمدوند در افتتاحیه نمایشگاه و درجمع خبرنگاران این نمایشگاه را عصاره فعالیت‌های شرکت‌های فعال در حوزه نانو توصیف کرد و گفت: بخشی از حوزه‌هایی که در سند 10 ساله نانو که برای دستیابی به اهداف مشخص شده است، در این نمایشگاه حضور دارند از این رو هدف از برگزاری نمایشگاه صرفاً اهداف تجاری نیست؛ بلکه موضوعات آموزشی، توسعه فناوری تا کمک به تجاری سازی محصولات از اهداف این نمایشگاه به شمار می‌رود.

محسن دهنوی رئیس فراکسیون اقتصاد دانش بنیان مجلس شورای اسلامی که در افتتاحیه حضور یافت نیز با بیان اینکه ایران در حوزه تولید علم نانو در دنیا تا پایان 2022 دارای رتبه چهارم است، گفت: در حال حاضر این رتبه حفظ شده و در میان رتبه های چهارم و پنجم‌ قرار داریم که جای تبریک و افتخار دارد.

وی تأکید کرد: درست است که هنوز برای کاربردی کردن این دانش باید مسیر طولانی را طی کنیم؛ اما همین که در تولید علم جزو 5 کشور اول دنیا هستیم جای افتخار دارد.

ترکیب نانو و میکرو در چهاردهمین دوره نمایشگاه

نمایشگاه در دو سالن ملل و خلیج فارس نمایشگاه بین المللی تهران برگزار شد. در طبقه اول سالن ملل به هنگام ورود با غرفه ستاد توسعه فناوری‌های نانو و میکرو روبه‌رو می شدیم که نزدیک به 11 کارگروه در این غرفه مستقر بودند.

در این سالن کریدور توسعه صادرات و تبادل فناوری، گروه ارزیابی و نظارت، گروه توسعه فناوری و نانو، توانمندسازی و تجاری سازی، گروه رینکست، گروه صنعت و بازار، گروه استاندارد و ایمنی سازی، گروه توسعه سرمایه های انسانی، گروه ترویج و فرهنگ‌سازی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری حضور فعال داشتند.

 در کنار آن غرفه‌‌ای متعلق به صدا و سیما به چشم میخورد که پخش زنده مصاحبه با شخصیت‌های مختلف در آن صورت می‌گرفت.

مرکز تعاملات بین‌المللی معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری از دیگر غرفه‌های مربوط به معاونت علمی است که در نمایشگاه حضور پیدا کرد؛ البته فقط بخش خانه‌های نوآوری و فناوری ایران ذیل مرکز تعاملات در این نمایشگاه حضور داشت که شامل خانه‌های نوآوری و فناوری ایران در کشورهای کنیا، روسیه، ترکیه، ازبکستان و چین می شد.

در کنار غرفه خانه‌های نوآوری و فناوری ایران، معاونت توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان قرار داشت که میز خدمت‌های مختلفی را در غرفه جایابی کرده بود که شامل میز خدمت تسهیلات سربازی، میز خدمت خدمات گمرکی، میز خدمت ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان، میز خدمت تولید بار اول و میز خدمت حمایت‌های بیمه‌ای است و پاسخگوی سوالات مخاطبان و بازدیدکنندگان می شد.

غرفه پارک فناوری پردیس نیز طبق روال بسیاری از نمایشگاه‌های مرتبط با موضوعات علم و فناوری با غرفه نسبتاً بزرگی در میانه سالن خودنمایی می‌کرد که شاید مهم‌ترین نکته حضور آن، کارخانه نوآوری آزادی بود.

مرکز شتابدهی نوآوری، کارخانه نوآوری آزادی و مرکز رشد فناوری نخبگان از جمله بخش‌هایی بود که در این نمایشگاه حضور پیدا کرد. 

در کنار غرفه پارک فناوری پردیس، غرفه مربوط به مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی بود که ستاد توسعه زیست فناوری، ستاد توسعه فناوری‌های اتصال‌پذیری و ارتباطات،‌ شبکه ملی ساخت سریع فناوری‌های راهبردی، ستاد توسعه فناوری‌های مواد و ساخت پیشرفته، ستاد توسعه فناوری‌های پزشکی، ستاد توسعه فناوری‌های پزشکی بازساختی و سلول‌های بنیادی و کانون مدیریت دارائی‌های فکری معاونت علمی ریاست جمهوری از جمله بخش‌هایی است که در نمایشگاه حضور داشتند.

بخش بالایی نمایشگاه تقریباً به صورت کامل به ستاد توسعه فناوری‌های اپتیک و کوانتوم اختصاص داشت.

سالن خلیج فارس نمایشگاه بین‌المللی؛ محلی برای عرضه محصولات دارای نوآوری جهانی 

هنگام ورود به سالن خلیج فارس با یک شرکت بزرگ نانویی در حوزه نوشت‌افزار روبه‌رو می شدیم که تقریباً در اکثر نمایشگا‌ه‌های فناوری نانو نیز حضور دارد. در کنار این شرکت، خدمات و حمایت‌های بلاعوض از شرکت‌هایی نانویی و دانش‌بنیان را شاهد بودیم که زیرمجموعه ستاد توسعه فناوری‌های نانو و میکرو هستند. 

در ادامه، غرفه صندوق نوآوری و شکوفایی بود که شاید یکی از نکات برجسته صندوق نوآوری و شکوفایی در این نمایشگاه،‌ عدم حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در کنار صندوق بود!.

حضور پررنگ دانشگاه آزاد با ۱۰۰ محصول نانویی

در طبقه دوم سالن خلیج فارس، شاهد حضور غرفه بزرگ دانشگاه آزاد با ۱۰۰ محصول نانویی بودیم که یکی از ویژگی‌های این غرفه، حضور خلاصه و مفید فناوران و ارائه باکیفیت محصولات نانویی بود. به دلیل حضور پرتعداد شرکت‌ها در غرفه دانشگاه آزاد، معمولاً با فشردگی بسیار زیادی فناوران نانویی محصولات خود را ارائه می‌کنند.

شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی نیز از دیگر غرفه‌هایی بود که در طبقه دوم سالن خلیج فارس حضور داشت. شتابدهنده‌ها و مراکز نوآوری ذیل ستاد توسعه فناوری‌های نانو و میکرو نیز در نمایشگاه حضور یافتند که تعداد این شتاب‌دهنده‌ها نیز کم نیست.

انتهای طبقه دوم سالن خلیج فارس باشگاه دانش‌آموزی نانو بود که تقریباً سرو صدای دانش‌آموزان لحظه‌ای در سالن قطع نمی‌شد! هرچقدر در بعضی از ستادها بی‌حالی و کسلی موج می‌زند در باشگاه دانش‌آموزی شادابی و نشاط و انگیزه بسیار بالای آینده‌داران این سرزمین را شاهد هستیم. 

حضور تورهای فناوری در نمایشگاه و بازدید شخصیت‌های سیاسی از نمایشگاه فناوری نانو 1402

حضور تورهای فناورانه دانشجویی، به ویژه دانش‌آموزی از جمله مهم‌ترین موضوعاتی بود که در نمایشگاه فناوری نانو خودنمایی می‌کرد. شاید یکی از دلایل موفقیت ستاد نانو نیز در ایجاد زیرساخت‌های پایه‌ای حوزه نانو از دانش‌آموزی است. 

حضور شخصیت‌های مختلف سیاسی و سفرای کشورهای خارجی نیز در نمایشگاه امسال پررنگ بود. نشست سفیران هفت کشور و بازدید آنها از جمله عبدالله بن سعود العنزی سفیر عربستان، بازدید سرزده غلامحسین محسنی اژه‌ای رئیس قوه قضاییه و حضور بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از جمله مهم‌ترینِ این بازدیدها بوده است.

رونمایی از 10 محصول جدید نانویی در نمایشگاه نانو 1402 و عقد سه قرارداد صنعتی فناوری نانو

اما اولین حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس‌جمهور در نمایشگاه امسال در روز سوم نمایشگاه انجام گرفت که با افتتاح و رونمایی از 10 محصول دانش‌بنیان برتر حوزه نانویی آغاز شد. در کنار این 10 محصول برتر،‌ سه قرارداد صنعتی فناوری نانو نیز به امضا رسید.

این سه قرارداد شامل فروش محصول پوشان و اپوکسی نانو برای ماهیچه‌های ریخته‌گری به‌روش کلدباکس، فروش محصول ورقه‌های فومیزه نانویی برپایه PVC برای کاربرد در دکوراسیون ساختمان و ساخت 450 واحد با بتن سبک و مستحکم نانویی بود.

حضور محصولات دارای نوآوری جهانی در نمایشگاه نانو فناوری 1402

محصول نانوامولسیون دارویی با منشأ گیاهی

محمود ابراهیمی فوق تخصص قلب از دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا درباره محصول ساخت این شرکت اظهار کرد: این محصول، یک نانوامولسیون دارویی است که از ماده‌ای خاص با منشأ گیاهی تشکیل شده که نمونه مشابه خارجی آن منشأ حیوانی داشته و از کبد کوسه است. این محصول اثرات ضدالتهابی بسیار قوی دارد و سیستم ایمنی بدن را بالانس می‌کند.

تولید پانسمان‌های نوین زخم نانویی

فرناز محسنی از کارشناسان یک شرکت دانش‌بنیان در گفت‌وگو با خبرنگار آنا عنوان کرد: این شرکت در زمینه تولید پانسمان‌های نوین زخم فعالیت می کند. 

وی ادامه داد: در ساخت این پانسمان‌ها از تکنولوژی نانو بهره بردیم. این پانسمان در مقایسه با پانسمان‌های مشابه اروپایی  دو هفته طول درمان را سریع‌تر می کند.

بروفین یا ماده دوبُعدی 

علیرضا اسکندری دانشجوی ارشد دانشگاه تهران در گفت‌وگویی با خبرنگار آنا نیز در حاشیه این نمایشگاه گفت: محصول این شرکت یک ماده بروفین یا دوبعدی است که رقیب جدی برای گرافن محسوب می شود.

اسکندری با بیان اینکه بروفین مهم‌ترین رقیب گرافن است می‌گوید: بروفین دو ویژگی مهم دارد نخست رسانایی بسیار بالایی دارد و دوم اینکه استحکام بسیار بالایی دارد. 

شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه اپتیک و کوانتوم در نمایشگاه نانو 1402

دستگاه تولید اعداد تصادفی کوانتومی

در حاشیه نمایشگاه نیز حسین الله‌وردی مدیر یک شرکت دانش‌بنیان در حوزه اپتیک و کوانتوم در گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا گفت: دستگاه تولید اعداد تصادفی کوانتومی از دستگاه‌هایی محسوب می شود که سرعت تولید اعداد تصادفی آن 500 مگابیت بر ثانیه است. 

وی گفت: تمام سامانه‌های رمزنگاری برای تولید رمز از یک عدد تصادفی به عنوان هسته اولیه استفاده می‌کند که این باعث کدشدن اعداد می‌شود. دسترسی به یک عدد کوانتومی در بسیاری از جاها کاربرد دارد که از جمله مهم‌ترین کاربردهای آن مخابرات است.

دستگاه جوش فلزات در کاربردهای طلا، نقره و فلزات

محمد صابری از شرکت دانش‌بنیان نوین لیزر صبا در گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا گفت: دستگاهی که توسط این شرکت دانش‌بنیان ساخته شده دستگاه لیزر جوش و دستگاه حکاکی است. دستگاه حکاکی در توان‌های مختلف تولید شده اما دستگاه‌های جوش 250 ژول انرژی دارند و برای جوش‌های فلزات از جمله طلا، نقره و فلزات و به صورت کلی در طلاسازی‌ها استفاده می‌شوند.  

صابری تأکید کرد: این دستگاه نمونه خارجی ایتالیایی و آلمانی دارد اما این دستگاه بومی‌سازی شده و بر روی همین دستگاه‌، دانش‌بنیانی خود را دریافت کردیم. 

ابزارهای دقیق اندازه‌گیری اپتیکی

علی‌اصغر ثانی مدیرتولید یک شرکت دانش‌بنیان در گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا اظهار کرد: کاری که ما در حوزه اپتیک انجام داده‌ایم ساخت ابزار دقیق جابه‌جایی و اندازه‌گیری است. ما ابزارآلاتی را تولید می‌کنیم که با دقت میکرومتری و با ثبات حرکتی بسیار بالا کنترل موقعیت را انجام می‌دهد. 

وی ادامه داد: قطعات اپتومکانیکی عنوان دقیق دستگاهی است که توسط این شرکت تولید می‌شود یعنی جابه‌جایی مکانیکی نور با این ابزارآلات. کاربرد این دستگاه در رمزنگاری کوانتومی و کنترل نور است.

محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان غرفه دانشگاه آزاد اسلامی در نمایشگاه فناوری نانو 1402

تولید دستگاه تصفیه پساب آب به روش ECF

سعید پرهودی؛ رئیس یک مرکز دانش‌بنیان در گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا با بیان اینکه دستگاه تصفیه پساب آب این شرکت دانش‌بنیان برحسب نیاز یکی از صنایع طراحی و تولید شده است، گفت: برای تصفیه پساب عمدتاً از روش‌های سنتی و حوضچه‌های بایولوژیک استفاده می‌شود اما بعضی از پساب‌ها با این روش‌ها قابل تصفیه نیست! و سطح آلاینده‌های سمی و شیمیایی بالا است. دستگاه شرکت دانش‌بنیان از تکنولوژی جدید ECF استفاده می‌کند. 

وی ادامه داد: کارخانه‌ای که این دستگاه تصفیه پساب آب در آن مستقر شده است آلاینده‌ها را تصفیه کرده و در خود کارخانه Rcycle کرده و مجدداً استفاده می‌کند. 

محصول اسیدفولیک بارگذاری با نانوذرات برای جیره غذایی آبزیان

سحر فرحناک دکتری شیلات از اساتید دانشگاه ورامین در گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا با بیان اینکه محصول این شرکت تحت عنوان نانوفول است؛ ما صرفاً روی پرورش ماهی قزل آلا کار کردیم که حوزه گسترده‌ای دارد و در قسمت‌های مختلف شیلات قابل استفاده است.

وی تأکید کرد: محصول ما برای جیره غذایی آبزیان به کار می‌رود و کار ما روی قزل‌آلای رنگین‌کمان انجام شده است. 

زنگ پایان چهاردهمین نمایشگاه نانو و میکرو

این محصولات فقط گوشه‌ای از صدها محصول نانویی های‌تک در چهاردهمین نمایشگاه فناوری نانو 1402 بود که در این گزارش به آنها استناد شده است.

نمایشگاه فناوری نانو 1402 با همه فراز و نشیب‌ها پس از چهار روز به کار خود پایان داد. در نمایشگاه سال جاری، رونمایی از محصولات نانو، انعقاد قرادادهای فناورانه، بازدید مقامات کشوری و لشگری، تورهای فناورانه، برگزاری مسابقات، رویدادهای علمی و بازدیدهای دسته‌جمعی بخشی از برنامه‌هایی بود که توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب کرد.