هوش مصنوعی در خدمت برنامه‌ریزی و بهره‌برداری بهینه در صنعت برق

به گزارش گروه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا، مصطفی رجبی مشهدی مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران با اشاره به‌ضرورت استفاده از هوش مصنوعی در صنعت برق گفت: با توجه به افزایش حجم اطلاعات تولیدی در صنعت برق کشور، تحویل این داده‌ها توسط افراد تقریباً غیرممکن است و توسط ابزار‌های موجود هم‌زمان بر است، از این رو برای تحلیل این حجم از اطلاعات بایستی از هوش مصنوعی استفاده کنیم.

وی افزود: هوش مصنوعی یک فن‌آوری نوظهور است که پتانسیل ایجاد یک انقلاب عظیم در مدیریت و عملکرد سیستم‌های قدرت را دارد به‌گونه‌ای که قادر است حجم زیادی از داده‌ها را تجزیه‌وتحلیل نماید و به تصمیم‌گیری آگاهانه، هوشمندانه و سریع کمک نماید.

سخنگوی صنعت برق با اشاره به توانایی هوش مصنوعی در پیش‌بینی نتایج پیامد‌ها یا اتفاقاتی که ممکن است رخ دهد گفت: به نظر می‌رسد در آینده نزدیک هوش مصنوعی نقش حیاتی در انرژی به‌خصوص در سیستم‌های قدرت را خواهد داشت و ما هم در تلاشیم که از این فناوری نوظهور در جهت افزایش بهره‌وری، افزایش پایداری و ایمنی سیستم قدرت کمک بگیریم.

سخنگوی صنعت برق با بیان اینکه سیستم‌های قدرت مجموعه‌ای از فرآیند‌ها و شبکه‌های فیزیکی پیچیده است که ما باید بر اساس آن فرآیندها، برق را برای مصرف‌کنندگان بدون تأخیر و با کیفیت مناسب تأمین کنیم گفت: هوش مصنوعی این توانایی را دارد که در فرآیند‌های پیچیده نقش انسان و سیستم‌های سنتی را بر عهده بگیرد و در تصمیم‌گیری با سرعت و دقت بالا عمل کند.

مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران به کاربرد هوش مصنوعی در حوزه مدیریت و کنترل شبکه برق اشاره کرد و افزود: هوش مصنوعی می‌تواند با نظارت برزمان و داده‌های واقعی که از شبکه دریافت می‌کند اختلالات و حوادثی را که در شبکه اتفاق می‌افتد را به صورت زمان واقعی شناسایی نماید و شرایط را تحلیل و اعلام هشدار نماید و در نهایت با یک تصمیم آگاهانه در فرایند کنترل شبکه برق کمک کند.

رجبی مشهدی با اشاره به وعده وزارت نیرو در دولت سیزدهم برای افزایش ۴۵۰۰ مگاوات انرژی تجدید پذیر در شبکه برق کشور گفت: هوش مصنوعی می‌تواند در زمینه برنامه‌ریزی، مدیریت و تولید انرژی‌های تجدید پذیر به ما کمک کند که در آینده ذخیره‌سازی انرژی و دیگر منابع تولید سنتی هم به شبکه افزوده شود.

سخنگوی صنعت برق به قابلیت‌های هوش مصنوعی در برنامه‌ریزی، افزایش قابلیت اطمینان، افزایش بهره‌وری و پایداری شبکه اشاره کرد و گفت: از چالش‌هایی که در حال حاضر در حوزه برنامه‌ریزی شبکه داریم می‌توانم به تقاضای رو به رشد زیرساخت‌های قدیمی، محدودیت نقدینگی، نگرانی‌های زیست‌محیطی و موضوع پایداری شبکه اشاره کنم که هوش مصنوعی با توجه به توانایی تحلیل داده‌ها در حجم بالا می‌تواند در تصمیم‌گیری آگاهانه در حوزه برنامه‌ریزی، تحلیل و پیش‌بینی صحیح در حوزه تقاضای انرژی و تحلیل و پیش‌بینی در خصوص خرابی‌های تجهیزات و یا مشکلاتی که برای شبکه ممکن است به وجود بیاید کمک نماید.

رجبی مشهدی با بیان اینکه هوش مصنوعی در حوزه بازار برق هم می‌تواند مفید باشد گفت: در تحلیل داده‌های بازار برق و ارائه پیش‌بینی از روند خریدوفروش و قیمت برق در بازار علاوه بر بحث نظارت بر بازار و اطمینان از انطباق شرایط بازار با قوانین موجود، هوش مصنوعی، می‌تواند تمامی این فرآیند‌ها را به‌درستی بهبود بخشد.

سخنگوی صنعت برق ادامه داد: در حوزه بهره‌برداری شبکه هم موضوع مدیریت دارایی و مدیریت چرخه عمر بسیار با اهمیت خواهد بود و خروج هر تجهیز در شرایط بحرانی علاوه بر تحمیل هزینه اضافی تعمیرات ممکن است، محدودیت‌هایی را هم در شبکه ایجاد کند و قابلیت اطمینان شبکه را هم کاهش دهد. به همین دلیل ما باید از تجهیزاتی که هم اکنون در شبکه برق داریم به نحو احسن استفاده کنیم و هوش مصنوعی می‌تواند با تحلیل داده‌های گذشته و دریافت داده‌های نظارتی که ما بر یک تجهیز داریم و استفاده از مدل‌های پیش‌بینی کننده، روند تجهیز و نگهداری را برای ما بهینه نماید علاوه بر این هوش مصنوعی قادر است روش‌های تعمیر و نگهداری پیش‌دستانه‌ای را پیشنهاد دهد تا قبل از اینکه تجهیز به آستانه بحرانی برسد و یا از مدار خارج شود با استفاده از روش پیش‌دستانه هم هزینه کمتری را متحمل شویم و هم‌زمان تعمیرات برای ما کوتاه‌تر شود و از این طریق علاوه بر این‌که عمر تجهیز را افزایش می‌دهیم قابلیت اطمینان شبکه هم افزایش می‌یابد.

رجبی مشهدی با بیان اینکه در حوزه امنیت شبکه، هوش مصنوعی می‌تواند در محافظت از شبکه و تجهیزات آن نقش مهمی داشته باشد گفت: محافظت از داده‌های شبکه و مشتریان نیز موضوع مهم دیگر است علاوه بر این هوش مصنوعی توانایی شناسایی ترافیک‌های غیرعادی که ممکن است در اثر حوزه سایبری صورت گرفته باشد را شناسایی کند این قابلیت را دارد که نفوذ و ناهنجاری‌هایی را که ممکن است در شبکه به وجود بیاید را به صورت زمان واقعی شناسایی نماید و امکان پاسخگویی سریع را فراهم کند.

رجبی مشهدی در ادامه با اشاره به شرایط ناترازی موجود در صنعت برق اشاره کرد و تصریح کرد با کمک هوش مصنوعی می‌توانیم پیش‌بینی دقیق‌تری از تقاضا و بار شبکه داشته باشیم و با برنامه‌ریزی بهتر، در نظارت زمان واقعی قادر خواهیم بود نظارت دقیق‌تری بر روی شبکه داشته باشیم و احتمالاً کمبود‌هایی که ممکن است ایجاد شود را سریع‌تر تشخیص دهیم و متناسب با آن مکانیزم‌های پاسخگویی بار را فراخوانی کنیم.

وی گفت: در حوزه مکانیزم‌های پاسخگویی بار یکی از قابلیت‌های هوش مصنوعی این است که بتوانیم تعامل بهتری را با مصرف‌کنندگان داشته باشیم و یا برنامه‌های تشویقی بهتری را بتوانیم پیشنهاد دهیم، در واقع با کمک هوش مصنوعی می‌توانیم تصمیم بگیریم که مدیریت بار را در کدام نقطه و به چه صورت، بهینه‌تر انجام دهیم.

وی در ادامه به چالش‌ها ونگرانی‌هایی که در حوزه ورود هوش مصنوعی به صنعت برق وجود دارد اشاره کرد و گفت: زمانی که قرار است در یک شبکه یکپارچه، بحث تحلیل زمان واقعی را با هوش مصنوعی انجام دهیم ریسک حملات سایبری هم ممکن است، به وجود بیاید که باید پیش‌بینی‌های لازم را برای این موضوع داشته باشیم. چالش بعدی حریم خصوصی واگذاری اطلاعات است که زمانی که داده‌های زیادی را برای تجزیه تحلیل در اختیار هوش مصنوعی قرار می‌دهیم در استفاده از حجم زیاد داده‌ها بحث نقض حریم خصوصی مصرف‌کنندگان مطرح می‌شود.

رجبی مشهدی چالش مهم دیگر را در اختیار داشتن نیروی انسانی متخصص دانست و گفت: در دنیا و صنعت برق این سؤال مطرح می‌شود که آیا می‌توانیم نیروی انسانی متخصص را در این حوزه را تربیت کنیم و یا در اختیار داشته باشیم؟ یا این فناوری چه تغییراتی ممکن است در فرآیند‌های صنعت برق ایجاد کند.

سخنگوی صنعت برق به توسعه شبکه‌های محلی و مدیریت شبکه‌های کوچک‌تر اشاره کرد و گفت: ممکن است در آینده نحوه کنترل شبکه به صورت موجود را نداشته باشیم و با توجه به اینکه دستگاه‌های اندازه‌گیری هوشمند و فرآیند‌های هوشمند را در محل داریم پاسخگویی شبکه به اختلالات شبکه بیشتر به صورت محلی و سریع خواهد بود.

وی در پایان با اشاره به آینده هوش مصنوعی گفت: بحث تغییر در نحوه حکمرانی و اخلاقیات موضوعاتی است که با استقرار هوش مصنوعی ممکن است چالش‌هایی با آن‌ها داشته باشیم هر چند نیازمند زمان بیشتری برای ورود به چالش‌های این حوزه داریم.