از کلیدواژه «اسرائیل» در جنگ اوکراین چه می‌دانیم؟

گروه جهان خبرگزاری علم و فناوری آنا- مریم خرمائی: «جنگ اوکراین طولانی، سخت و خونین خواهد بود»؛ این جمله‌ای است که خبرگزاری «هیل» وابسته به کنگره آمریکا ۲۸ تیر از زبان «مارک میلی» رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا نقل کرد. 

بعد از انتشار این ادعا، بسیاری از ناظران کُندی و عدم پیشرفت عملیات ضدحمله اوکراین مطابق با سطح انتظار‌های قبلی را دلیل چنین اظهارنظر بدبینانه‌ای عنوان کردند. اینکه در پس ذهن سیاستمداران و فرماندهان نظامی آمریکا و ناتو چه می‌گذرد، بر ما معلوم نیست؛ اما با دنبال کردن برخی کلیدواژه‌ها و گرفتن رد خبر‌هایی که معمولاً با استناد به حرف منابع آگاه و البته همیشه ناشناس و به صورت قطره‌چکانی منتشر می‌شوند، می‌توان به الگویی نسبتاً واضح از آنچه در پشت پرده سیاست می‌گذرد، رسید.

اینجا فقط باید کمی حوصله به خرج داد و جورچین به‌هم‌ریخته روایت‌ها و گزارش‌های گاه و بیگاه خبری را مرتب کرد تا مثلاً آن کلیدواژه خاصی را که «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا در تاریخ ۱۷ تیر در مصاحبه با «سی‌ان‌ان» بر زبان آورد، با گزارشی که «پولیتیکو» به نقل از منابع آگاه در تاریخ ۲۸ اردیبهشت منتشر کرد، کنار هم گذاشت و بعد به جمله مشکوک مارک میلی در تاریخ ۲۸ تیر بازگشت و حالا هم این ادعای «ولودیمیر زلنسکی» رئیس جمهور اوکراین که ۵ شهریور مطرح کرد و گفت: برای یک جنگ طولانی‌مدت آماده‌ایم مثل اسرائیل.

بر اساس اظهارات رؤسای جمهور آمریکا و اوکراین، کلیدواژه اصلی اسرائیل و الگوی اصلی ادامه جنگ اوکراین، مدل اسرائیلی است

قبلاً هم هشدار داده بودیم که موضوع کمی پیچیده است؛ اما فقط کافی است که برای روشن شدن طرح غربی دورنمای جنگ اوکراین، روی این کلیدواژه متمرکز شویم: اسرائیل.

برگردیم به مصاحبه‌ای که بایدن دو روز قبل از نشست سالانه ناتو در «ویلینوس» با سی‌ان‌ان داشت و در آن گفت: فکر نمی‌کنم در میانه جنگ درباره پیوستن اوکراین به ناتو اتفاق نظر وجود داشته باشد و بهترین روشِ جایگزین، استناد به «مدل اسرائیل» است. 

بعد هم توضیح داد: آمریکا آماده خواهد بود تا در حالی که روند پیوستن اوکراین به ناتو ادامه دارد، امنیت آن کشور را تأمین کند. یعنی همان امنیتی که ما برای اسرائیل فراهم می‏ کنیم؛ به این شکل که تسلیحات مورد نیاز آن‌ها را تأمین می‌کنیم تا به ظرفیت دفاع از خودشان بیفزایند، این کار برای این است که آتش‌بس یا توافق صلح به وجود بیاید.

اکنون بیایید در تکمیل این جورچین، روی ادعایی تمرکز کنیم که زلنسکی دو روز پیش در مصاحبه با کانال تلویزیونی «رادا» مطرح کرد و طی آن گفت: آماده جنگ برای مدت‌زمانی طولانی بدون از دست دادن افراد زیاد هستیم و قادریم تلفات را به حداقل برسانیم؛ درست مثل اسرائیل. ما می‌توانیم مثل آن‌ها زندگی کنیم. اسرائیل هم در جنگ است. بستگی به نوع جنگ دارد. 

پس تا اینجا بر اساس اظهارات رؤسای جمهور آمریکا و اوکراین، کلیدواژه اصلی اسرائیل و الگوی اصلی ادامه جنگ اوکراین، مدل اسرائیلی است.

این مدل از چه الگویی پیروی می‌کند

در ادامه جور کردن قطعه‌های به‌هم‌ریخته این جورچین، به گزارش ۲۸ اردیبهشت «پولیتیکو» رجوع می‌کنیم. این وب‌گاه حدود ۵۴ روز قبل از انتشار مصاحبه بایدن با سی‌ان‌ان، به نقل از چند منبع وابسته به دولت واشینگتن نوشته بود: بایدن در حال برنامه‌ریزی برای این احتمال است که درگیری‌ها میان اوکراین و روسیه به یک «جنگ منجمد» تبدیل شود.

در این مدل،‌ درگیری میان روسیه و اوکراین وارد فاز جنگ منجمد و از سرعت ارسال تسلیحات غربی کاسته می‌شود

پولیتیکو این را هم توضیح داد که منظور از «جنگ منجمد» در اصطلاحات روابط بین‌الملل، وضعیتی است که در آن مبارزه‌ها متوقف می‌شوند، اما هیچ‌یک از دو طرف پیروز اعلام نمی‌شوند و پایان جنگ هم به‌صورت رسمی اعلام نمی‌شود بلکه تنش‌ها کماکان در وضعیت فعال قرار دارند و جنگ هر لحظه ممکن است مجدداً آغاز شود، تنش‌ها در شبه‌جزیره کره مثال‌هایی از «جنگ منجمد» است.

ارزیابی دولت آمریکا این است که بروز چنین وضعیتی برای ایالات متحده و دیگر کشور‌های حامی اوکراین نتیجه‌ای مطلوب خواهد داشت، از آن جهت که تعداد درگیری‌های نظامی کاهش می‌یابد و واشینگتن هم می‌تواند هزینه‌های حمایت خود از اوکراین را کاهش دهد.

در همان زمان، یک مقام وزارت دفاع آمریکا به پولیتیکو گفت که ترکیب بسته‌های کمک نظامی اخیر دولت بایدن به اوکراین نشان‌دهنده تغییر مسیر او به‌سمت یک راهبرد طولانی‌مدت است. به این ترتیب که واشینگتن میزان ارسال مستقیم تجهیزات نظامی از انبار‌های خود به اوکراین را کاهش داده و در مقابل، بیشتر به ارسال بسته‌های کمکی روی آورده است که می‌توانند برای خریداری سلاح‌های جدید از صنایع تسلیحاتی به کار روند ـ یعنی روندی که ممکن است چند ماه تا چند سال طول بکشد.

گزارش روز چهارم شهریور «وال استریت ژورنال» هم مهر تأییدی بر ادعای منبع نظامی است که زمانی پولیتیکو به آن استناد کرد. 

در این رابطه،‌ روزنامه وال استریت ژورنال از قول مقام‌های آمریکایی می‌نویسد: بعید است که ایالات متحده در سال ۲۰۲۴ به اندازه میزانی که در سال ۲۰۲۳ به اوکراین تسلیحات داده است، کی‌یف را تغذیه نظامی کند و این موضوع به اطلاع مقام‌های اوکراین رسیده است.

به نظر می‌آید که اکنون درک ادعای اخیر زلنسکی مبنی بر اینکه مثل اسرائیل برای «جنگ طولانی»، «بدون از دست دادن افراد زیاد» آماده هستیم، چندان دشوار نباشد.

مدل جایگزین با توجه به واقعیت‌های انتخاباتی

کنایه بایدن مبنی بر جایگزین کردن «عضویت اوکراین در ناتو» با «مدل اسرائیلی» و آمادگی زلنسکی برای پذیرش این پیشنهاد، دورنمای تلخی را برای آینده اروپا به تصویر می‌کشد. به این ترتیب، در قاره سبز شاهد شکل‌گیری رژیمی هستیم که جز «تفنگ» زبان دیگری را نمی‌فهمد و دائم دنبال یارکشی و ایجاد تنش است.

بایدن دو الگو در رابطه با جنگ اوکراین طراحی کرده که یکی مبتنی بر راهبرد طولانی‌مدت و دیگری مذاکره‌محور و مبتی بر راهبرد کوتاه مدت است

این تلاش آشکار برای فرسایشی کردن جنگ در راستای تضعیف روسیه و فرصت دادن به اروپا و آمریکا برای احیای زرادخانه‌های تسلیحاتی است.

از سوی دیگر، با طولانی شدن جنگ، سناریوی تداوم تحریم‌های روسیه و تضعیف اقتصادی آن هم تکمیل می‌شود.

اما این راهبرد بلندمدت زمانی جواب می‌دهد که در جریان انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا، بایدن بار دیگر موفق به تمدید اجاره کاخ سفید شود؛ چراکه به هر حال، «دونالد ترامپ» رقیب جمهوری‌خواه و سرسخت وی، وعده داده که بساط جنگ اوکراین را یکشبه جمع می‌کند.

اکنون این سوال پیش می‌آید که آیا در صورت باخت و در ماه‌های پساانتخابات که مقدمات تحویل قدرت به مستاجر بعدی کاخ سفید تدارک دیده می‌شود، این احتمال وجود دارد که بایدن برای آنکه افتخار پایان جنگ را به نام خود ثبت کند، اوکراین را به میز مذاکره با روسیه سوق دهد؟

این سوژه گزارشی است که «بلومبرگ» در تاریخ پنجم شهریور به آن پرداخت و در آن به نقل از چند منبع آگاه نوشت که مقام‌های اروپایی نگران هستند که سال آینده، بایدن اوکراین را پای میز مذاکره بکشاند.

با این حساب، پیرمرد کاخ سفید در پس ذهن بازیگوش خود، دو الگو در رابطه با جنگ اوکراین طراحی کرده است: راهبرد طولانی‌مدت که منطبق بر مدل اسرائیل است و راهبرد کوتاه‌مدت که به منزله تسلیم اوکراین و نشستن پای میز مذاکره تلقی می‌شود.

تسلیم کی‌یف هم چیزی بیش از واگذاری بخشی از تمامیت ارضی اوکراین به روسیه نخواهد بود و این همان پیشنهادی است که رئیس دفتر دبیرکل ناتو مطرح کرد.