تدوین نقشه استراتژی برای تحقق مرجعیت علمی

سیدسروش قاضی نوری، رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا با اشاره به مولفه‌های مدنظر در راستای تحقق مرجعیت علمی کشور، اظهار کرد: مرجعیت علمی تنها در رتبه تولید علم، تعداد ارجاعات و تعداد مقالات علمی خلاصه نمی‌شود و در نظر گرفتن این شاخص به تنهایی باعث گمراهی می‌شود. 

وی افزود: مقام معظم رهبری نخستین بار واژه «مرجعیت علمی» را در تاریخ ۲۹ دی ۱۳۸۴ در میان طلاب و دانشجویان و استادان مطرح کردند و با وجود اینکه به مناسبت‌های مختلف تذکراتی ارائه داده‌اند و وجهه‌هایی از موضوع را تبیین کرده‌اند، اما هنوز درک و تعریف مشخص و درستی از آن وجود ندارد. 

قاضی نوری تصریح کرد: تبلور مرجعیت علمی در برخی از موارد گسترش مرز‌های دانش و نگارش مقالات علمی است، امادر نهایت باید باید برتری کشور در حوزه‌های فناورانه و رفاه مردم دیده شود. 

رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور درباره وضعیت پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دکتری در راستای نیاز‌های جامعه گفت: در سال‌های اخیر برای شکل گیری ارتباط میان دانشگاه‌ها، استادان، جامعه و صنعت اقدامات خوبی انجام شده است که همین عامل ارتقای کیفیت و کاربردی بودن پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دکتری را به دنبال داشته است. 

قاضی نوری با بیان اینکه اولین هدف در رساله‌های دکتری و پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد کارکرد آموزشی است، تاکید کرد: نیروی انسانی توانمند اولین محصول تولید شده دانشگاه است و صرف انتشار مقاله هدف دانشگاه‌ها نیست بلکه فرآیند انجام تحقیقات با روش‌های علمی درست و عرضه خروجی آن‌ها در مجلات معتبر بین المللی و قرار گرفتن در مقابل نقد داوران جزئی از فرآیند آموزشی و ماهرپروری نیروی انسانی است، که مهم‌ترین پیشران توسعه کشور هستند. 

وی گفت: کیفیت کار دانشگاه‌های ما را در کیفیت نیروی انسانی خروجی آن‌ها باید جستجو کرد که جمهوری اسلامی ایران از این نظر سرآمد است. 

رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور ادامه داد: در کنار اهداف آموزشی، رساله‌های دکتری و پایان نامه‌های ارشد باعث گسترش مرز‌های دانش و ایجاد مزیت و مرجعیت علمی و تبدیل به ثروت و رفاه برای مردم ایران و حتی جهان می‌شوند. 

تحقیقات علمی تنها در پرورش نیروی انسانی خلاصه نمی‌شوند

رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور افزود: تحقیقات علمی باید علاوه بر اینکه نیروی انسانی را پرورش می‌دهند در راستای حل نیاز‌های جامعه بشری حرکت کنند؛ چرا که علم مفهوم فرامرزی است و دانشمندان در تمام دنیا برای ارتقای کیفیت زندگی بشریت تلاش می‌کند. البته باید بین ماموریت‌های دانشگاه‌های مختلف تفاوت قائل شد. بعضی دانشگاه‌های ما باید با اهداف جهانی و ملی و بعضی دیگر با تمرکز بر نیاز‌ها و مسائل محله‌ای و منطقه‌ای فعالیت کنند.

قاضی نوری افزود: ایجاد سامانه نان، فرصت‌های مطالعاتی استادان در صنعت، بورسیه‌های دانشجویی و ... از جمله تلاش‌هایی است که برای تقویت ارتباط میان صنعت و دانشگاه و بهبود نقش آموزش عالی در گره گشایی از مشکلات کشور و بهبود رفاه و کیفیت زندگی مردم ایران و جهان انجام شده است.

وی درباره مهم‌ترین ماموریت سیاست تحقیقات علمی کشور گفت: مرکز تحقیقات به عنوان بازوی سیاست پژوهشی وزارت علوم برای تنظیم و ارزیابی و نقد سیاست‌ها و برنامه ریزی برای نظام پژوهش و فناوری کشور شناخته شده و در حل مسائل سیاست گذاری علم، فناوری و نوآوری برای مابقی دستگاه‌ها و نهاد‌ها و شرکت‌های کشور کمک کننده است. 

قاضی نوری اضافه کرد: با بسیاری از سازمان ها، نهاد‌های اجرایی و بخش خصوصی قرارداد‌هایی را امضا کرده ایم و حداکثر توان خود را برای کمک در حوزه سیاستگذاری و مدیریت علم و فناوری و نوآوری به سایر ارگان‌ها بکار می‌گیریم. 

رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور افزود: در سال‌های اخیر با توجه نیاز‌های کشور روی پروژه‌های خاص مانند ماموریت گرایی موسسات پژوهشی و مرجعیت علمی سرمایه گذاری زیادی شده است. در زمینه مرجعیت علمی، بر تبیین بهتر چیستی این موضوع جهت رسیدن به فهم مشترک و تبیین چرایی و چگونگی مرجعیت علمی تمرکز کرده ایم تا به نتیجه خوبی دست پیدا کنیم، البته فاصله زیادی با این موضوع داریم. 

وی گفت: با همکاری دستگاه‌های مختلف کشور کنفرانس مرجعیت علمی برگزار می‌شود که در این راستا تعداد پژوهش به دانشمندان سفارش داده شده و چندین پیش نشست و پنل گفتگو برگزار شده و در روز کنفرانس تمام این موارد برای پاسخ به سوال چیستی و چرایی مرجعیت علمی جمع بندی می‌شود و در پایان نقشه راهبرد و استراتژی برای تحقق دستاورد‌ها و تعیین نقش بازیگران مرجعیت علمی در کشور تدوین می‌شود. 

رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور بیان کرد: وزارتین علوم و بهداشت تنها عامل تحقق مرجعیت علمی نیستند، بلکه رسیدن به مرجعیت علمی با کمک تمام بخش‌های کشور از جمله سیاسی – امنیتی، مالی- اقتصادی و زیرساختی- فرهنگی مقدور است و باید تمام ذی ربطان درگیر و متعهد به این موضوع شوند، در غیر اینصورت رسیدن به مرجعیت علمی محال است.