زنگ خطر استفاده از سیلیس در مواد غذایی و آرایشی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، محققان دانشگاه استنفورد ذرات سیلیس تجاری موجود را در محلول آبی با مولکول‌های زیستی حاوی ترکیباتی به نام تیول قرار دادند. این بیومولکول‌های حاوی تیول در طبیعت و بدن انسان به‌طور گسترده به‌صورت گلوتاتیون، یک آنتی‌اکسیدان کلیدی که در اکثر سلول‌ها یافت می‌شود.

بیومولکول‌های تیول وقتی در معرض سیلیس قرار گرفتند، واکنش‌های شیمیایی اکسایش کاهش انجام دادند. این واکنش‌ها، که در آن الکترون‌ها از بین می‌روند، می‌توانند عملکرد مولکول‌ها را تخریب یا تغییر دهند و به‌طور بالقوه خطراتی برای سلامتی ایجاد کنند. به عنوان مثال، سطوح پایین گلوتاتیون می‌تواند منجر به افزایش استرس اکسیداتیو در بدن شود که می‌تواند به همه اجزای سلولی، از غشاء گرفته تا DNA آسیب برساند.

این یافته‌ها بر لزوم انجام تحقیقات بیشتر در مورد واکنش‌پذیری سیلیس به‌ویژه با توجه به استفاده گسترده آن در محصولات روزمره، تأکید دارد.

«یانگجی لی» (Li Yangjie)، محقق فوق دکتری در دپارتمان شیمی دانشکده علوم و علوم انسانی استنفورد و مجری اصلی این پژوهش می‌گوید: «تصور می‌شود که ذرات سیلیس، بی‌اثر و بی خطر هستند، اما نتایج مطالعه ما نشان می‌دهد که سیلیس در واقع واکنش‌پذیر است. ما خواستار تحقیقات بیشتری در مورد اینکه آیا قرار گرفتن در معرض ذرات سیلیس می‌تواند باعث کاهش گلوتاتیون و سایر ترکیبات حیاتی در بدن شود، هستیم.

«ریچارد زاره» (Richard Zare)، استاد شیمی در H&S و یکی دیگر از مجریان این مطالعه می‌گوید: یافته‌های ما زنگ خطری برای استفاده مداوم از ذرات سیلیس به صدا در می‌آورد. اگرچه هنوز خیلی زود است که بگوییم سیلیس خطری برای سلامتی است، اما دست کم سیلیس مشکل بروز مواد شیمیایی ناخواسته، به‌ویژه در مواد غذایی را ایجاد می‌کند.

سیلیس (نام دیگری برای ترکیبات سیلیکون و اکسیژن) ماده‌ای بی‌رنگ، بی‌بو و بی‌مزه است. در حالی که سیلیس به‌طور طبیعی در مواد غذایی از جمله سبزیجات برگ‌دار وجود دارد، تولیدکنندگان اغلب ذرات ریز و ماسه‌مانند سیلیس را به عنوان یک عامل ضدعفونی‌کننده به سوپ‌ها و خامه‌های قهوه اضافه می‌کنند. در حال حاضر، سازمان غذا و دارو اجازه داده است به غذا‌ها تا ۲ درصد وزنی ذرات سیلیس، افزوده شود.

برای لوازم آرایشی، از جمله محصولات مراقبت از پوست، سیلیس به عنوان یک عامل حجیم یا جذب‌کننده یا به عنوان یک ساینده در لایه‌بردار‌ها عمل می‌کند. در مراقبت‌های بهداشتی، ذرات سیلیس نیز کاربرد قابل‌توجهی در تحویل دارو‌ها و برای اهداف تصویربرداری پزشکی پیدا کرده‌اند. برای این کاربردها، ذرات سیلیس به‌گونه‌ای ساخته می‌شوند که سوراخ‌ها یا منافذ ریز داشته باشند، که مواد دارویی و سایر مواد را می‌توان در آن قرار داد.

با توجه به این دامنه کاربرد، لی و زاره به دنبال بررسی راست‌آزمایی سیلیس به عنوان یک ماده شیمیایی بی‌اثر بودند.

لی پیشینه‌ای در بررسی خواص فرضی مواد روزمره دارد. لی برای کار پایان‌نامه دکترای خود بررسی کرد که چگونه شیشه، که مدت‌ها برای ذخیره‌سازی پایدار دارو‌ها و سایر مواد مهم به آن تکیه می‌کرد، می‌تواند در شرایط خاص به‌عنوان یک کاتالیزور عمل کند و واکنش‌های شیمیایی را تسریع بخشد.

زاره گفت: «ما قبلاً دیده بودیم که مواد به اصطلاح بی‌اثر ممکن است واقعاً بی اثر نباشند. این داستان ممکن است با ذرات سیلیس نیز تکرار شود.

به گفته زاره سیلیس ماده‌ای است که در بسیاری از مکان‌ها، در چیز‌هایی که می‌خوریم، در محصولاتی که روی پوست خود می‌گذاریم و در محیط‌های پزشکی خود را نشان می‌دهد. در پرتو این مطالعه جدید، ما باید در مورد سیلیس و برهمکنش‌های آن با مواد دیگر بیشتر بدانیم.

نتایج این تحقیقات ۱۷ آگوست در مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم منتشر شده است.