آمریکا و راهبرد تنظیم سطح تنش با ایران/ معاملۀ خوب یا توافق اجباری؟

گروه جهان خبرگزاری علم و فناوری آنا- «ِاَرِن دیوید میلر» از اعضای ارشد «بنیاد کارنگی» و یکی از مذاکره‌کنندگان کهنه‌کار در امور خاورمیانه که بیش از دو دهه در این مأموریت به تجربه‌های زیادی دست پیدا کرده است، در یادداشتی برای اندیشکدۀ «فارین پالیسی» به منتقدین توافق محدود اخیر ایران و آمریکا پاسخ داد. 

وی در این یادداشت به رغم طرح این ادعا که به هر حال، «هیچ معاملۀ خوبی با ایران وجود ندارد»، تاکید کرد که مذاکره اخیر واشینگتن- تهران مبنی بر تبادل زندانی و آزادسازی بخشی از داریی‌های بلوکه‌شده ایران، همچنان بهترین گزینه موجود برای دولت واشینگتن است. 

میلر در عین حال، با طرح این ادعا که در پشت پرده این مذاکره محدود، طرف آمریکایی از ایران خواسته که به پایگاه‌های نظامی آمریکا در منطقه حمله نکند، نوشت: ایران قابل مهار نیست و به جایگاهی رسیده که واشینگتن برای نیل به اهداف منطقه‌ای خود مجبور است با آن کنار بیاید.

توافق آمریکا با تهران درحالی صورت می‌گیرد که در واشینگتن، نیرو‌های تندرو با دادن هرگونه امتیاز به ایران مخالف هستند و تنها راه رویارویی با تهران را افزایش فشار‌ها می‌دانند. به عنوان مثال، سناتور «تام کاتن» معاملۀ اخیر را باج و یک مماشاتِ وسوسه‌انگیز خوانده و سناتور «جیم ریش» هم عقیده دارد که این به منزله یک سرمایه‌ای بادآورده برای ایران خواهد بود.

اما میلر معتقد است در شرایطی که دولت آمریکا با دردسر‌هایی مانند چالش‌های اوکراین، روسیه، چین و کارزار انتخابات ریاست جمهوری دست و پنجه نرم می‌کند، تلاش برای جلوگیری از یک بحران جدی بر سر برنامۀ هسته‌ای ایران، یک بازی هوشمندانه و مسئولانه است چراکه دولت «جو بایدن» سکان‌دار فعلی کاخ سفید، باید در شرایط فعلی از ایجاد بحران جدید در خاورمیانه بر سر برنامۀ هسته‌ای ایران جلوگیری کند. 

همچنین دولت آمریکا برای حفظ منافع خود در خاورمیانه باید جلوی تندروی‌های رژیم صهیونیستی را هم بگیرد.

به باور این عضو اندیشکده کارنگی، هرگونه توافق با ایران در سطح تاکتیکی است و چنانچه ترامپ در سال ۲۰۱۸ از برجام کناره‌گیری نمی‌کرد دولت بایدن در این شرایط بغرنج قرار نمی‌گرفت.

میلر در این باره می‌افزاید: هیچ توافق قطعی و قاطعی با ایران نمی‌توان حاصل کرد و تنها می‌توان به توافق‌های تاکتیکی دست یافت. به بیان ساده‌تر، آمریکا با ایران مشکل راهبردی دارد، اما راه‌حل راهبردی برای این مشکل در دست ندارد.

به بیان دیگر، تمام تلاش‌های واشینگتن از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ گرفته تا آخرین تلاش برای کاهش تنش ازطریق مجموعه‌ای از تفاهم‌ها، یک معاملۀ محدود است و یک توافق تحول‌آفرین، کلی و جامع تلقی نمی‌شود.

از یادداشت میلر اینگونه برمی‌آید که مقاومت و هوشمندی ایران در چارچوب قوانین بین‌المللی و عُرف جهانی توانسته است بازدارندگی مناسبی را در حوزۀ امنیت، روابط بین‌الملل و فناوری‌های پیشرفتۀ نظامی، ایجاد و قدرت‌های جهانی را به پذیرش تصمیم‌های تهران وادار کند.

یادداشت میلر شاهد دیگری بر سیاست‌های آمریکا است که نشان می‌دهد دولت واشینگتن با اتخاذ راهبرد‌های سخت، نیمه‌سخت و نرم علیه ایران سعی می‌کند ضمن پرهیز از تنش، سطح آن را تنظیم کند.

افزایش بازدارندگی و فرسایشی کردن محیط پیرامونی ایران که مثال بارز آن اعزام نیرو و تجهیزات نظامی به خلیج فارس است، ازجمله راهبرد‌های سخت تلقی می‌شود.

ادامه مسیر تحریم جزء راهبرد‌های نیمه سخت و تلاش برای انزوای ایران ازجمله با لغو عضویت آن در کمیسیون مقام زن سازمان ملل، در زمره راهبرد‌های نرم آمریکا به شمار می‌روند.