تأمین سلامت و امنیت روانی کودک با شیر مادر/ شیردهی نوزاد سرطان‌ها را کاهش می‌دهد

منصوره سادات موجانی دکتری تغذیه بالینی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا درباره هفته جهانی ترویج تعذیه با شیر مادر گفت: استفاده از شیر مادر می‌تواند فواید زیادی برای مادر و خانواده داشته باشد. 

عضو هیئت علمی گروه علوم و صنایع غذایی دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران گفت: از مزایای استفاده از شیر مادر می‌توان رابطه عاطفی بین مادر و نوزاد و روان سالم کودک در بزرگسالی او را ذکر کرد.

وی افزود: شیردهی به نوزاد معمولا می‌تواند جنبه اقتصادی نیز داشته باشد و آن هزینه‌ای که صرف خرید شیر خشک می‌شود را کاهش دهد و در مرحله بعدی تضمین کننده سلامت مادر است. علاوه بر این می‌توان به این نکته اشاره کرد که با توجه به اضافه وزن‌هایی که مادر در دوران بارداری داشته باشد یک شیردهی منظم می‌تواند به کاهش و بازگشت وزن مادر کمک می‌کند. 

موجانی با اشاره به اینکه در مطالعات دیده شده است مادرانی که شیردهی نوزاد را به طور منظم انجام داده‌اند کمتر به سرطان‌های سینه و رحم مبتلا می‌شوند، گفت: با توجه به شیوع بالای این نوع سرطان‌ها در میان بانوان اهمیت شیردهی بسیار اهمیت دارد. 

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد با بیان اینکه ترکیباتی که در شیر مادر وجود دارد که برای نوزاد بسیار مهم است، گفت: معمولا از بدو تولد تا ۶ ماهگی نوزاد به صورت انحصاری از شیر مادر تغذیه می‌کند، اما ما توصیه می‌کنیم که مادر تا سال دوم پس از تولد همراه غذا‌های کمکی از شیر خود تغذیه کند. 

وی با بیان اینکه در مقایسه ترکیب شیر مادر با شیر خشک، شیر مادر حاوی پروتئین و چربی‌های مناسب‌تری نسبت به شیر خشک‌های موجود در بازار است، گفت: شیر مادر امکان هضم بهتر را برای نوزاد فراهم می‌کند. 

اندر فواید شیر آغوز

متخصص تغذیه بالینی با بیان اینکه شیردهی روز‌های بدو تولد می‌تواند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشد، افزود: شیر مادر در روز‌های آغاز تولد که به عنوان شیر آغوز معروف است می‌تواند بهترین تغذیه کودک محسوب شود. این شیر زرد رنگ است و ممکن است با روز‌های بعدی متفاوت باشد مثلا ممکن است حجم این شیر کم باشد و مادر فکر کند که توانایی شیر دهی ندارد، ولی همین مقدار کم به عنوان بهترین ماده غذایی محسوب می‌شود و سیستم ایمنی قوی برای کودک فراهم می‌کند چرا که سرشار از آنتی‌بادی است.

وی افزود: از آغوز می‌توان به عنوان پاک‌کننده روده نام برد که در واقع مدفوع سیاه را خیلی سریع از بدن نوزاد دفع می‌کند. شیر آغوز می‌تواند از یرقان و زردی وعفونت‌هایی که سیستم ایمنی را تهدید می‌کند محافظت کندشیر آغوز سرشار از ویتامین A است و نوزاد را از حساسیت‌های غذایی محافظت می‌کند. 

این پزشک تغذیه بالینی توصیه کرد که مادران حتما از شیر آغوز نوزاد خود را تغذیه کنند، اینگونه این شانس را به کودک داده می‌شود که از این ماده حیات‌بخش در روز‌های اولیه تولد استفاده کند. 

بیماری‌هایی که شیر مادر از آن جلوگیری می‌کند

عضو هیئت علمی گروه علوم و صنایع غذایی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه به علت ترکیبات شیر مادر که می‌تواند باعث تقویت سیستم ایمنی کودک شود، مصرف شیر مادر توصیه می‌شود، گفت: بروز اسهال و عفونت‌های گوارشی در کودکانی که از شیر مادر استفاده می‌کنند به مراتب کمتر دیده می‌شود.

وی افزود: در تحقیقات نشان داده شده است شیر مادر حاوی ترکیبات پروبیوتیک است. ما امروزه سعی می‌کنیم برای اینکه دستگاه گوارش خود را سلامت نگه داریم، باکتری‌های مفید روده را با استفاده از ترکیبات پروبیوتیک محصولات لبنی حفظ کنیم. شیر مادر به صورت بالقوه ترکیبات پروبیوتیک را در خود جای داده است. امروزه دیده شده افرادی که مقدار قابل توجهی پروبیوتیک در رژیم غذایی خود استفاده می‌کنند سلامت گوارش مناسب‌تری دارند و در پیشگیری بسیاری از بیماری‌ها از جمله سرطان‌ها مؤثر است همچنین عنوان بدن را از باکتری‌های و سموم‌های مهاجم محافظت می‌کند. 

این پزشک تغذیه بالینی افزود: کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند اگر دچار بیماری یا عفونت شوند سریع‌تر بهبود پیدا می‌کنند. همانطور در مطالعات دیده شده است کودکانی که از بدو تولد تا ۲ سالگی از شیر مادر تغذیه کرده‌اند کمتر دچار بیماری‌هایی از جمله دیابت، چاقی و فشار خون خواهند شد. 

چه مادرانی به کودکانشان شیر ندهند؟

عضو هیئت علمی دانشگاه علومک پزشکی تهران گفت: بر خلاف باور عموم حتی اگر تغذیه مادر در مواردی مناسب نباشد همچنان شامل خواص زیادی است. معمولا شیر مادر زمانی که سنتز می‌شود مقادیر زیادی از پروتئین و کلسیم را از ذخایر مادر می‌گیرد و به کودک می‌رساند. 

 وی افزود: در صورت تغذیه نامناسب مادر، آسیب‌های زیادی متوجه خود او می‌شود. پس توصیه تغذیه‌ای این است که اگر مادران می‌خواهند شیردهی موفقی داشته باشند که به کودک و خودشان آسیبی نرسد باید به سلامت تغذیه خود توجه زیادی کنند. معمولا دریافت مقادیر بیشتر پروتئین و کلسیم توصیه می‌شود و از مادر خواسته می‌شود که متناسب با نیاز خود که توسط متخصصین تغذیه مشخص می‌شود از واحد‌های غذایی استفاده کند تا بتواند با حفظ سلامت خود شیردهی باکیفتی نیز داشته باشد. 

موجانی در پاسخ به این سوال که چه زمانی بهتر است شیر مادر استفاده نشود گفت: متخصصان تغذیه تنها در زمانی که مادر دچار بدخیمی سرطان، تحت درمان‌های شیمی درمانی، ایدز و بیماری‌های منتقل‌کننده مادر را از شیردهی منع می‌کنند. در زمانی که نیاز مادر فراتر از حد است ممنوعیت شیردهی زمانی اعلام می‌شود که مادر دچار سوتغذیه باشد و تخلیه مواد مغذی با شیردهی به مادر آسیب برساند.

 بهترین جایگزین شیر مادر 

سادات موجانی گفت: بعضی کودکان نمی‌توانند شیر مادر را تحمل کنند باید از شیر خشک‌هایی که مناسب با گوارش این نوزادان ساخته شده استفاده شود که خوشبختانه در بازار‌های داخلی وجود دارد.

این متخصص تغذیه تاکید کرد: اگر کودکی بنا به دلایلی نتوانست از شیر مادر بهره‌مند شود تا یک سالگی اجازه اینکه از شیر گاو یا شیر احشام دیگر را برای کودک استفاده کنیم نداریم چرا که معمولا ترکیب چربی شیر‌ها و میزان پروتئین آن‌ها با یکدیگر متفاوت است و جذب املاحی همچون آهن، کلسیم و روی از شیر چهارپایان به حد کافی نمی‌تواند برای کودک باشد و فقط شیر خشک مناسب نیاز کودک می‌توان جایگزین شیر مادر باشد. 

وی افزود: در بازار‌های داخلی ما شیرخشک‌های مطلوبی وجود دارد که با شیر مادر همانند سازی شده است و نه تنها ترکیب پروتین و چربی و املاح مناسبی با شیر مادر دارد سعی می‌کنند از ترکیباتی مثل پروبیوتیک‌ها استفاده کنند و بهترین تغذیه جایگزین برای کودک می‌تواند شیر خشک باشد.