استفاده سینماگران از تکنولوژی‌های نوین/ هوش مصنوعی، قاتل سینما یا فرشته نجات؟

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، این روز‌ها صحبت از تکنولوژی‌های به روز و جدید، همچون «هوش مصنوعی» به یکی از بحث‌های ثابت بین اقشار مختلف تبدیل شده است. اهالی سینما و دوستداران هنر هفتم نیز از این قاعده مستثنی نیستند و روزی نیست که خبری پیرامون پررنگ شدن نقش تکنولوژی‌های جدید بر روی پرده سینما‌ها نشنویم. اما چیزی که نباید در رابطه با نفوذ تکنولوژی در سینما فراموش کرد این است که در میان تمام هنر‌های هفتگانه، سینما بیشترین همخوانی را با مفهوم تکنولوژی داشته است.

تا پیش از اینکه برادران لومیر سینماتوگراف را اختراع کنند، مهم‌ترین جنبه تکنولوژی در هنر، دوربین‌های عکاسی بود، دوربین‌هایی که توانایی ثبت یک تصویر در ابعاد ثابت را داشتند. اما زمانی که سینما به وجود آمد، دوربین‌های عکاسی دیگر حرف خاصی برای گفتن نداشتند. در حقیقت خلقت سینما با تکنولوژی گره خورده و به همین دلیل هربار که در زمینه‌های فنی، پیشرفتی رخ می‌دهد، خیلی زود نمود‌های هنری آن را روی پرده سینما‌ها می‌بینیم.

سینما از آن دست هنرهاست که همواره با پیشرفت تکنولوژی پیشرفت کرده و هر فناوری جدید، به نوعی باعث کمک به بالاتر رفتن کیفیت آثار نمایشی شدند. این مسئله را می‌توان از اتفاقات رخ داده در سال‌های دور این هنر تا همین امروز به راحتی تماشا کرد. این مسئله حتی در مخاطبان اولیه هنر هفتم نیز صدق می‌کند. در آن سال‌هایی که مردم برای تماشای فیلم‌های کوتاه و صامت برادران لومیر مثل «ورود قطار به ایستگاه» (که به نوعی اولین فیلم ساخته شده به دست بشر محسوب می‌شود) یا «خروج کارگران از کارخانه» به سالن‌های سینما می‌رفتند، بیش از اینکه به دنبال تماشای یک اثر هنری باشند، به دنبال آشنایی بیشتر با یک تکنولوژی جدید به نام «سینما» بودند. در حقیقت این فناوری و تکنولوژی جدید بود که جادوی سینما را به وجود آورد و پس از چند سال، هنرمندان فضای موجود در آثار سینمایی را تغییر دادند.

نخستین رگه‌های تکنولوژی در سینما

باتوجه به این ورود سینما به عرصه رقابت در هنر‌های هفتگانه، خارج از تصور نبود که بپذیریم سینما قرار است هربار با پیشرفت‌های بیشتر، مخاطبانش را غافلگیر کند. اولین غافلگیری در این میان اضافه شدن رنگ به تصاویر بود. در روزگاری که تمام فیلم‌ها سیاه و سفید بودند، اضافه کردن سه رنگ اصلی به فیلم‌ها و تماشای آثار سینمایی به صورت رنگی، اتفاقی هیجانی در این صنعت نوپا بود. اما مهم‌تر از رنگی شدن، اضافه شدن صدای همزمان به فیلم‌ها بود، اتفاقی که در اوایل دهه ۳۰ میلادی رخ داد به معنای واقعی کلمه انقلابی در هنر – صنعت سینما به وجود آورد.

دقیقا همین زمان بود که عصر طلایی هالیوود به وجود آمد و در سراسر اروپا نیز سینما به یکی از مهم‌ترین تفریحات و سرگرمی‌های مردمی تبدیل شد. تا جایی که در انگلستان سالن‌های سینما در یک سال بیش از ۳۰ میلیون نفر مخاطب داشتند و بسیاری از مردم دو یا سه بار در هفته برای تماشای فیلم‌های مختلف، به سینما می‌رفتند. اما از همان دوران به بعد و در اواسط دهه پنجاه، و زمانی که تکنولوژی در سینما دیگر نمود چندانی نداشت و فیلمسازان و سالن داران به همان سبک و سیاق قدیمی خود دل بسته بودند، کم کم میزان مخاطبان آثار سینمایی کم و کمتر شد و این تاحدودی شرایط را برای سینمایی‌ها بحرانی کرد. با این وجود، اما هربار که سینما با رکود مواجه می‌شد، یک اتفاق یا پیشرفت تکنولوژیک جدید به عنوان منجی از آستین هنر هفتم بیرون می‌آمد و تکانی به گیشه‌ها می‌داد.

__________

اینجا ببینید: 

سایه سنگین هوش مصنوعی بر سر سینما

__________

فیلم سینمایی «آواتار» ساخته جیمز کامرون یکی از آثار پیشرو در زمینه استفاده از تکنولوژی در سینما بود که به پرفروش‌ترین فیلم‌ تاریخ سینما تبدیل شد

از آنالوگ تا دیجیتال

با نگاهی کلی به تاریخچه صنعت سینما به سادگی می‌توان تاثیر تکنولوژی در بهبود شرایط سینماگران را فهمید. مثل زمانی که صدابرداری همزمان و سر صحنه به فیلم‌ها اضافه شد و دیگر خبری از دوبله آثار سینمایی نبود. یا پررنگ‌تر شدن نقش دوربین‌های دیجیتال در ساخت آثار مختلف، یا حتی استفاده از پرده سبز (کروماکی) که این امکان را در اختیار فیلمسازان قرار می‌داد که اثری را در یکی از سوله‌های هالیوود تولید کنند، اما به مخاطبشان طوری القا کنند که شخصیت‌ها در سیاره‌ای تخیلی فرسنگ‌ها دورتر از منظومه شمسی حضور دارند.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان سینما، بزرگترین انقلاب این صنعت، گذار از عالم آنالوگ به دنیای جذاب دیجیتال بود. دیگر خبری از حلقه‌های فیلم نبود و همه چیز جای خود را به دوربین‌هایی با حافظه‌های پرکاربرد بود. دیگر آپاراتچی‌ها کار خاصی برای انجام دادن نداشتند و صرفا با فشردن یک دکمه همه چیز آماده نمایش می‌شد، یا نرم‌افزا‌های تدوین کار‌های نهایی پروسه تولید را بسیار کوتاه و آسان کرده بودند و همین مسئله کمک زیادی به بالا رفتن سرعت تولید آثار و در نتیجه بیشتر شدن فیلم‌ها کرد.

پررنگ شدن تکنولوژی در هنر هفتم، نه تنها در پروسه تولید آثار که حتی در مسائل دیگر نیز به وضوح نمایان بود. مثل زمانی که تکنولوژی‌های اختصاصی صدا و تصویر سر از سالن‌های سینما درآوردند. شما بار اولی که در یک سینما با تکنولوژی دالبی ساراند به تماشای یک فیلم نشستید به یاد دارید؟ نمونه جذاب این تکنولوژی در کشور ما مربوط به فیلم سینمایی «دوئل» ساخته احمدرضا درویش بود و به طور خاص سکانس مربوط به حمله هواپیما‌های عراقی به ایستگاه قطار و لحظه‌ای که تماشاگران حاضر در سالن، صدای هواپیما را از پشت سر و پیش روی خود می‌شنیدند و این حس تاثیر بسزایی در جذابیت اثر داشت. به روز شدن امکانات سالن‌های سینما اتفاقی است که هنوز هم در جریان است، همانطور که فیلمسازی بیش از گذشته به پیشرفت تکنولوژی وابسته است.

فیلم‌های سه بعدی و سینماهای مخصوص آن، از محبوب‌ترین سرگرمی‌های زیرمجموعه هنر هفتم در دهه اخیر محسوب می‌شوند

هوش مصنوعی، قاتل سینما یا فرشته نجات؟

حالا، اما با ظهور «هوش مصنوعی» سینما نیز همچون جنبه‌های مختلف زندگی مردم با یک شوک روبرو شده است، شوک ناشی از اینکه بسیاری از فعالان حوزه هنر هفتم تصور می‌کنند با این تکنولوژی جدید احتمالا آن‌ها بیکار می‌شوند. این ترس خیلی هم بیراه نیست، چون مشاغل فراوانی در سینما وجود داشت که با پیشرفت تکنولوژی یکی یکی از چرخه کار حذف شدند و جای خود را به سیستم‌ها و فناوری‌های تازه دادند.

امروز گروه‌های مختلفی از سینماگران از پیشرفت هوش مصنوعی در این هنر دلهره دارند، مثل فیلمنامه‌نویسان که به چشم خود دیدند نرم افزار «چت جی پی تی» چطور فیلمنامه یک اثر بلند سینمایی پرفروش را در مدت زمانی کوتاه و بعد از سرک کشیدن در میان منابع نامحدودی که به آن‌ها دسترسی دارد، خلق کرد. یا صداپیشگان که حالا متوجه شدند که تهیه‌کنندگان با هوش مصنوعی می‌توانند هر صدایی را (حتی هنرمندانی که فوت کردند) روی آثار نمایشی خود بگذارند و با تکنولوژی‌های جدید حتی صدا‌های تازه تولید کنند. یا امکان استفاده از بازیگران کهنه‌کار در نقش‌های جوان، اتفاقی که در سال‌های اخیر در فیلم‌های زیادی رخ داده و بعید نیست حتی تا چند وقت دیگر، شاهد حضور بازیگران درگذشته در فیلم‌های سینمایی باشیم، احتمالی که حالا با وجود هوش مصنوعی اصلا دور از ذهن نیست. در چنین شرایطی است که فیلمنامه‌نویسان اعتصاب کردند و دیگر هنرمندان عرصه سینما هم بعید نیست به این اعتصابات بپیوندند.

اما موضوعی که نمی‌توان آن را کتمان کرد این است که بشر هیچوقت با اعتراض و اعتصاب نتوانسته جلوی پیشرفت تکنولوژی را بگیرد. همانطور که در طول این سال‌ها با پیشرفت‌های ریز و درشت اتفاقات مهمی در صنعت سینما رخ داد، برخی بیکار شدند و برخی مشاغل جدید به وجود آمد، در این دوران نیز به احتمال فراوان شاهد چنین اتفاقاتی خواهیم بود. سینماگران باید این تغییرات را بپذیرند و به بهترین شکل ممکن در راستای بهتر شدن کیفیت آثار سینمایی خود از آن بهره ببرند.

در طول سال‌های اخیر فیلم‌ها و سریال‌های زیادی با موضوع تکنولوژی و فناوری‌های جدید ساخته شده، فیلم‌هایی که حتی در خود آن‌ها نیز اثرگذاری پیشرفت‌های فناورانه در زندگی آدم‌ها به وضوح پیداست و این نشان می‌دهد که فیلمنامه نویسان خود سال‌ها پیش چنین اتفاقاتی را پیش‌بینی کرده بودند. در گزارش‌های بعدی پرونده «نفوذ تکنولوژی در هنر هفتم» به طور مفصل به این آثار و میزان اثرگذاری‌شان در تاریخ سینما می‌پردازیم.