نفر: موسیقی ایرانی همپای فرهنگ و تمدن ماست 

به گزارش خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، آیین رونمایی از آلبوم «ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی» اثر «محسن نفر» آهنگساز، پژوهشگر و مدرس موسیقی با حضور این هنرمند، بهزاد عبدی، آهنگساز و موسیقیدان، سید محمد عبدالحسینی، خواننده و شاعر کشور، علی فروزانفر، معاون هنری حوزه هنری، میلاد عرفانپور، مدیر مرکز موسیقی حوزه هنری و علاقه‌مندان به این هنرمند در تالار مهر حوزه هنری برگزار شد.

در ابتدای برنامه حضار به احترام درگذشت استاد ناصح پور یک دقیقه سکوت کرده و سپس برای شادی روحش فاتحه قرائت کردند. سپس تیزری از فعالیت‌های محسن نفر به نمایش درآمد. 

از خودگذشتگی استاد نفر در روزگار امروز مشهود است

میلاد عرفانپور رئیس مرکز موسیقی حوزه هنری در صحبت‌هایی گفت: محسن نفر نیاز به توصیف من ندارد، او از صاحب سبک‌ترین هنرمندان موسیقی معاصر کشورمان در این چند دهه است که بارها مورد تحسین بزرگان قرار گرفته. ردیف موسیقی ایران استخوان‌بندی موسیقی ایرانی است اگر ما برنامه‌ریزی لازم را برای حفظ آن از آفات نداشته باشیم و از استادان بزرگ حمایت نکنیم طبعاً این ردیف فراموش می‌شود، کما اینکه آفاتی هم این میراث کهن را در بر گرفته است. 

وی در ادامه یادآور شد: کار استاد نفر شاید در مقایسه طبع متداول روزگار از خودگذشتگی یک هنرمند به حساب بیاید که به جای تلاش برای ارتقای چهره و ساخت آثار با ذائقه مصرفی روز، کار جدی تولید می‌کند. امیدوارم که همت استاد در این اثر مورد استفاده جوان‌ها و دانشجویان قرار بگیرد. قرار نیست همه بضاعت متولیان موسیقی محصور در ذائقه بازار موسیقی بماند.

وی در ادامه یادآور شد: کار استاد نفر شاید در مقایسه طبع متداول روزگار از خودگذشتگی یک هنرمند به حساب بیاید که به جای تلاش برای ارتقای چهره و ساخت آثار با ذائقه مصرفی روز، کار جدی تولید می‌کند. امیدوارم که همت استاد در این اثر مورد استفاده جوان‌ها و دانشجویان قرار بگیرد. قرار نیست همه بضاعت متولیان موسیقی محصور در ذائقه بازار موسیقی بماند.

ردیف موسیقی ایرانی یک «سر مگو» است

سید محمد عبدالحسینی شاعر و خواننده نیز در صحبت‌هایی گفت: ما از دهه شصت که پیچ تلویزیون را باز می‌کردیم ، تصانیف استاد نفر را می‌شنیدیم، در آن شرایط هم نوع انتخاب آقای نفر اشعار مولانا و شعرهای دیگر بزرگان بود. در سی - چهل سال گذشته یکی از کسانی کاروان موسیقی متفکرانه و اندیشمندانه را جلو برده، استاد نفر است. 

وی در ادامه افزود: بحث از هفت دستگاه موسیقی است، موسیقی فاخر کارش این است که از خاک ما را به افلاک ببرد. یکی از مشکلات برخی رفقا با ردیف این است همه کسانی در این عرصه کار کردند، جسم و‌ پوسته ردیف را فهمیدند ولی به روح ردیف رسیدن شور دیگری می‌خواهد. ادوارد براون جسم ردیف ادبیات ما را فهمیده اما روحش را درنیافتاده است. اطلاعات استاد نفر درباره ردیف را شاید خیلی‌ها داشته باشند اما آن را درک نکردند، موسیقی ما خلاف موسیقی دنیا یک «سر مگو» است و ردیف ما هم همینطور است. 

عبدالحسینی در پایان سخنانش دو بیت شعر تقدیم استاد نفر کرد: 

عشاق را به خون تو خون جگر بس است /شور نماز و خلوت شاعر همین بس است
در دل اگر که جای کند کیمیای عشق /بهر نگاه اهل جهان یک نفر بس است 

در ادامه مراسم علی فروزانفر نیز پشت تریبون قرار گرفت و در سخنانی کوتاه از حضور این جنس اساتید چون استاد نفر در حوزه هنری تشکر کرد. 

نسل امروز موسیقی مصرف گرا را می پسندد

امیرحسین سمیعی آهنگساز و خواننده به عنوان سخنران بعدی دعوت شد و در صحبت‌هایی عنوان کرد: رسیدن به یک مجموعه جامع آموزشی، تاریخ‌نگاری و ثبت هنری، از جهات مختلف دشوار است. ما امروز با نسلی مواجهیم که دچار سرگشتی نسبت به موسیقی ایرانی است پس انتشار چنین آثاری در این شرایط ارزشمند است. آثار استاد نفر فیلسوفانه است این نگاه در موسیقی ما موجود نبوده و من افتخار شاگردی و همسایه بودن ایشان را سال‌ها داشتم. 

وی مهمترین تأثیر انتشار این مجموعه را پر کردن درک موسیقیایی انسان امروز در خلاء شرایط فعلی دانست و گفت: کسی این مجموعه را گرداوری می‌کند که هم ریشه‌های موسیقی ایرانی را خوب درک کرده و هم دنیا و‌ کنشگری دهه‌های گذشته در عرصه موسیقی را فهمیده است. عملا موسیقی امروز ما مصرف‌گرا شده، برای همین سعی می‌کند خود را به روز نزدیک کند.

عبدی: استاد نفر اهنگسازی فیلسوف است

بهزاد عبدی نیز در بخش دیگر این مراسم با یادآوری کلاس‌هایی که با استاد نفر داشته، عنوان کرد: من هر چه دارم از شما دارم، اگر اپرای مولوی و حافظ را دارم از شما نوشتم. ردیف یک منزلگاه است برخی در آن می‌مانند و آن را حفظ می‌کنند اما عده ای هم مثل من از آن عبور می‌کنند. من موسیقی می‌نویسم که بوی ایرانی دارد، هشتاد ساعت موسیقی ایرانی نوشتم منزلگاه من از استاد است من قلبا از استاد نفر تشکر می‌کنم. 

وی در ادامه گفت: هر سازی هارمونیک‌هایی دارد که باید درست نواخته شود، استاد سه گاه‌هایی مختلف را نواختند که تکنیک سختی دارد. نفر خالق و آهنگساز است، آنقدر با «این کیست این» استاد زیبا خلق کردند که دیگر کسی جرأت نمی‌کند از این بخش مولانا آهنگسازی کند. نفر موسیقی کلاسیک غرب را هم خوب می‌شناسند و وقتی ردیف را اجرا می‌کند فلسفه آن را کار کرده، مثل اینکه موسیقی ایران پشتش فلسفه و تفکری است. 

ردیف قانون موسیقی ایرانی است

در بخش پایانی این مراسم محسن نفر پشت تریبون قرار گرفت و گفت: خودم را در شان صحبت‌هایی که درباره من شد نمی‌دانم اما دوستانم رسم بنده‌پروری را  بجا آوردند و من هم کمترین ادب را بجا می‌آورم. پیش از همه از مرحوم استاد موسی معروفی صحبت می‌کنم تصانیف زیبایی از او در خاطره کتبی و شفاهی ما وجود دارد. مهمترین کاری که او در فصل هنری‌شان انجام دادند، این بود که مجموعه نغمه‌ها، نواها و آواها را در خصوص موسیقی ما و تاریخ و جغرافیا کار کردند. کتابی انتشارات اقبال پنجاه سال پیش بنام تاریخ ده هزار سابقه ایران کار کرده بود اگر ما چنین سابقه‌ای داریم، بازوی توانایی فرهنگ، هنر است. 

وی یادآور شد: در همین تاریخ خواجه نظام الملک وزیر دانشمند یکی از این حلقه‌های مغولی مملکت را اداره کرد که حکام بعد او هم اهل شدند، بنابراین تمدن و فرهنگ ده هزار ساله که چنین نمونه‌های بارز تربیتی داشته. این شاخصه اصلی هنر است و امکان ندارد در این تمدن هنری مقتدر و توانا وجود نداشته باشد. موسیقی ما یکی از این مستندات است، فرهنگ کشتزار تمدن است تمدن ایرانی همچنان هست و تا روز قیامت هم انشالا خواهد بود چون این خاک فرهنگی غنی دارد. 

وی با بیان اینکه شاخصه فرهنگ، هنر است،توضیح داد: موسیقی ما یکی از سندهایی است که حکایت از زنده بودن فرهنگ ما می‌کند، اگر سایر هنرها مثل خوشنویسی، تذهیب، تجسمی و… را در نظر بگیریم اینها بعد از اسلام اختراع شده، اما در میان همه این موارد موسیقی عمری مساوی با ده هزار سال دارد. ابن خلدون می‌گوید یک تمدن آنگاه به فرهنگ و هنر روی می‌آورد که از آسایش و دوام سیاسی و اقتصادی برخوردار باشد، اگر این دو را از سر بگذراند، خواهد ماند. 

نفر در ادامه سخنانش از باربد، نکیسا و بامشداد نام برد و گفت: اینها اساتید قدیم ما هستند اما ما دیگر استادان آنها را نمی‌شناسیم که به ده هزار سال پیش می‌رسند. ما مفتخریم که موسیقی ما همپای فرهنگ ده هزار ساله بوده است. قانون و نظام موسیقی ما ردیف است و امری من‌درآوردی نیست.

در بخش پایانی این مراسم نیز از آلبوم جدید استاد نفر رونمایی شد.