مجموعه شعر «بی گمان»؛ سندی گویا بر درخشش بانوان ایران زمین

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری علم و فناوری آنا، آیین رونمایی از نخستین دفتر شعر فاطمه افشاریان، شاعر، نویسنده و مجری تلویزیون، دوازدهم خرداد ماه با حضور جمعی از شاعران پارسی زبان و اهالی فرهنگ کشور‌های مختلف ایران، افغانستان، تاجیکستان، پاکستان، هند و بنگلادش، با مدیریت علیرضا قزوه و اجرای سید مسعود علوی تبار به میزبانی گروه بین المللی هندیران برگزار شد.

در این مراسم شاعران، خوشنویسان و هنرمندانی همچون غلامعلی حداد عادل، علیرضا قزوه، رضا اسماعیلی، عبدالرحیم سعیدی راد، امیر عاملی، سید مسعود علوی تبار، مهدی باقرخان، بلرام شکلا، شوجان پرویز، سید مهدی بنی هاشمی، سید حکیم بینش، مسعود ربانی، عزیز آذین فرد، سعیده حسینجانی، نغمه مستشار نظامی، فاطمه افشاریان، فاطمه نانی زاد، سمانه خلف زاده، سارا عبدالهی فر، مریم بشر دوست، فاطمه ناظری، سمانه رحیمی، مهسا ایمانی، صبا فیروزی، و زیبا فلاحی حضور داشتند.

** شاعری که برای تکامل و پیشرفت فرصت دارد

در آغاز مراسم غلامعلی حداد عادل در سخنانی اظهار کرد: انتشار مجموعه شعر بی گمان را به خانم افشاریان تبریک می‌گویم؛ و برایشان آرزوی توفیق روزافزون می‌کنم. این شاعر جوان آینده بسیار خوبی دارد، چون سال‌های طولانی برای تکامل و پیشرفت فرصت دارد.

علیرضا قزوه شاعر، منتقد ادبی و رئیس مرکز شعر و سرود و موسیقی سازمان صدا و سیما در ابتدای بیانات خود با نگاهی اجمالی به معرفی شعر پرداخت و اظهار داشت: شعر هدیه‌ای آسمانی است که در جان‌های انسان‌های پاک به گُل می‌نشیند و عطری بهشتی می‌دهد. شعر از جنس نور است و معنویت و معنا؛ قوت روح است و جان؛ وقتی غنچه می‌کند که تو گل شده باشی و ریشه کرده باشی در باغ خدا.

وی ادامه داد: شاعر این دفتر، اما بیش از همه به داشته‌های خود تکیه کرده است؛ امینم که بگویم همین اولین دفتر شعر این فاطمه بنت شهید ما، شعری است زلال، پاک، نجیب و بی نقاب که در آن زمزمه‌های زنی فاطمی را می‌توان شنید.

** سندی گویا بر درخشش بانوان

رضا اسماعیلی، شاعر و منتقد ادبی، در قسمتی از سخنان خود با عنوان «سندی گویا بر درخشش زنان» عنوان داشت: مجموعه شعر بی گمان نمونه‌ای ارجمند از آثار نسل جوان شاعران انقلاب اسلامی است، و از آنجا که بر پیشانی این مجموعه نام بانویی شاعر نقش بسته، شایسته‌تر آن است که بگوییم سندی گویا بر درخشش زنان در سپهر فرهنگی انقلاب اسلامی است.

در سینه و آیینۀ این مجموعه شعر، سیمای شاعری جوان و خوش آتیه را به تماشا می‌نشینیم که با زبانی ساده و صمیمی به روایت زیبایی‌ها نشسته است. زیبایی‌هایی که در متن و بطن خود رنگی از معنا و معنویت دارد و چشم دل و جان آدمی را به جمال بی مثال نور، روشن می‌کند.

اسماعیلی در ادامه بیان کرد: رسالت یک هنرمند اصیل نیز چیزی جز انتشار «زیبایی» و بازتولید «دانایی» نیست. باز کردن پنجره‌ای از معنا به سمت روشن دنیا که با قرار و استقرار در آن می‌توان از سیمای روشن و فروتن «انسان کامل» رونمایی کرد.

فاطمه افشاریان به شهادت شعر‌های جوان بختی که در این مجموعه عرضه کرده، بر آن سر و سوداست که فرزند زمانۀ خویشتن باشد و در فضای شعر امروز نفس بکشد. بدیهی است که نفس کشیدن در فضای شعر امروز، محتاج خواندن و جان افشاندن و به تعبیری شاعرانه‌تر عرق ریزان روحی است. دقیقه‌ای که برای بلوغ و بالندگی ادبی نباید از آن غافل بود. شاعر نیز به خوبی دریافته که در آغاز راهی است که انتهای آن به مولانا و حافظ ختم می‌شود و با وقوف به این نکته، از هم اکنون چشم به قله‌ها دوخته تا با پشت سر گذاشتن دره‌ها و دامنه ها، به سرمنزل مقصود برسد.

سید مسعود علوی تبار، شاعر و فعال فرهنگی در معرفی کتاب گفت: مجموعه شعر «بی گمان» اولین مجموعه شعر مستقل فاطمه افشاریان است که در قطع رقعی و در ۷۴ صفحه، مشتمل بر ۲۱ غزل آیینی توسط انتشارات شاعران پارسی زبان به تازگی به چاپ رسیده است. این کتاب با غزل «دلتنگی» که چند سال قبل در محضر شریف رهبر معظم انقلاب قرائت شد آغاز می‌شود.

علوی تبار در افزود: بی گُمان شعر حقیقی با مضامین و محتوای ارزش‌های فطری و بنیادی متولد و سروده می‌شود. در اینجاست که بیان واردات شعر و شعور به دل‌ها می‌نشیند و برای آیندگان هم به یادگار می‌ماند.

غزلیات مجموعه‌ «بی گمان»، تبلور عینی اندیشه‌های ذهن بی تکلف و دل زلال شاعری است که تجربیات و ملموسات عاطفی، معنوی و عاشقانه خود را بدور از تلاشی تصنعی و با صدق و حقیقت بر صفحات کاغذ آورده و به ساحت دیگر دل‌ها تقدیم نموده است. به عنوان گواه، از آن قسمت از دفتر «بی گمان» شاهد می‌آورم که شاعر، همنامِ عشق بودن خود را یادگار پدر شهیدش می‌داند. او که نامش فاطمه است، علت این نامگذاری را در قالب همین قطعه شعر در هفده بیت از زبان پدر و مادرش، با صیقل علقه‌های تکاندهنده‌ی معنوی و مذهبی خود، با صمیمیت و روانی به تصویر کشیده است.

امیر عاملی شاعر و خوشنویس پیشکسوت کشورمان، ضمن دکلمه و قرائت غزلیاتی از کتاب بی گمان، در فرازی از سخنان خود اظهار داشت: کتاب «بی گمان» شرح عشق است و از هر زبان نامکرر، و فاطمه افشاریان با سرودن اشعار متنوع و در حال و هوای این روزگار، الحق و الانصاف موفق بوده اند.

سید حکیم بینش شاعر و فعال رسانه‌ای افغانستانی، در ابتدای سخنان خود، با بیان اینکه دور شدن از شاعرانگی و افتادن در ورطۀ صراحت گویی، یکی از آسیب‌های است که شعر آیینی را تهدید می‌کند، گفت: وقتی بیان صریح می‌شود، شاهد اتفاق خاصی در بیان و زبان شاعر نیستیم. در واقع کشفی اتفاق نمی‌افتد که مخاطب را شگفت زده و مجذوب کند و به او لذتی از خوانش شعر هدیه دهد. بسیاری از اشعار آیینی از این دست است. شاعر آیینی زحمت زیادی به خود نداده و عرق ریزی چندانی نداشته است. بسیاری از اشعار آیینی هم چیزی جز نظم نیست؛ شاعر آمده است بعضی از حوادث زندگی بزرگان دینی را به نظم در آورده است؛ اینگونه است که شعر آیینی ما از بیان شاعرانه دور شده و به شعار نزدیک می‌شود.

سید حکیم بینش ادامه داد: آسیب دیگری که اشعار آیینی را تهدید می‌کند، از ناحیۀ دایرۀ واژگانی است؛ بخواهیم نخواهیم پرداختن به زندگی بزرگان دینی ما را در ورطۀ استفاده از بعضی از واژگان و عبارات و اصطلاحات می‌اندازد و کم و بیش دایرۀ واژگانی ما را محدود می‌کند. مثلاً استفاده از کلمات و عبارات، چون کبوتر، گندم، جارو، صحن، رواق، ضامن آهو، پنجرۀ فولاد و... در آثار بسیاری شاعران آیینی که برای امام رضا (ع) شعر گفته‌اند. بدیهی است که بهره گیری از آن‌ها در موارد زیادی به خلق مضامین و مفاهیم تکراری منجر می‌شود.

وی در انتها تأکید کرد: یکی از امتیاز‌های اشعار مجموعه «بی گمان»، این است که شاعر تلاش کرده است، خودش را از دایرۀ واژگانی برهاند که تا می‌خواهیم برای یکی از بزرگان شعر بگوییم به یادشان می‌افتیم. همین باعث شده است که با غزل‌های خوب و با ابیات فاخری در این مجموعه روبه رو شویم. مثلاً در شعر غزل‌بافی که برای حضرت زهرا (س) سروده شده با ابیات فاخری از این دست روبه رو هستیم.

اگر دعبل ز فرزندت عبایش را طلب کرده
مرا یک بوسه بر روی غبار چادرت کافی است

سید مهدی بنی هاشمی، شاعر و سراینده شعر پرآوازه «سلام فرمانده»، اظهار داشت: خانم افشاریان با اشعار قوی و خوش مضمونی که می‌سرایند یکی از سرمایه‌های شعر پارسی و شعر آیینی هستند. یکی از خصوصیات اشعار آیینی خانم افشاریان برانگیختن حس شاعرانه در وجود انسان هست به نحوی که گاهی همین اشعار مضامینی ناب برای نوحه‌ها و سبک‌های مداحی می‌شوند.

بنی هاشمی ادامه داد: از خاطره انگیزترین اشعار ایشان میتوانم به شعری که سال ۹۵ در محضر مقام معظم رهبری (مدظله) خواندند که به نظر حقیر شاید همین شعر شروع و فتح بابی در فضای تحول مضامین مداحی‌های کشور بود.

وقتی که در ایرانم و دلتنگ عراقم
در دل به هوای حرمت کنج رواقم

نغمه مستشار نظامی، شاعر و دبیر محافل ادبی کتابخانه‌های عمومی کشور بیان داشت: «بی گمان» مجموعه‌ای صمیمی و مهربان است از شاعری زلال و جوان؛ بی شک قد کشیدن این رویش‌های مبارک در شعر زنان حاصل فضای مستعد فرهنگی در دوران معاصر است. بحمدالله شاعر کتاب خود یکی از شاخه‌های پربار درخت شعر زنان انقلاب اسلامی ست و «بی گمان» شاهدی ست بر این مدعا.

فاطمه نانی زاد، شاعر، و دیگر سخنران این مراسم بیان داشت: با توجه به آشنایی با اشعار ارجمند خانم افشاریان بی تردید اشعار این مجموعه یک به یک با دغدغه‌های بانوی شاعری سروده شده که سرشار از عاطفه و احساس است شاعری که آسمان روشن اندیشه اش را در واژه به واژه اشعارش می‌توان دید و ستود. شاعری که ساختار عقایدش محکم و بدون لغزش است و در پرتو آفتاب باورهایش کلمه و کلام را به شاعرانگی کشیده و می‌کشد.

زیبا فلاحی پژوهشگر و منتقد ادبی، دیگر سخنران این محفل بیان داشت: غزلیات خانم افشاریان؛ نمونه‌ای از شعر آیینی جوان و همزاد اتفاقات فرهنگی پس از نسل آیینی شعر دهه‌های پنجاه و انقلاب آیینی روزگار حاضراست.

وی ادامه داد: شعر شاعر جوان مجموعه‌ی «بی گمان» به گمان ما؛ ملهم از آوای مدحیه‌های جاری؛ نواحی و جولان در میدان‌ها و سنن مذهبی نیز خواهد بود؛ و در فرم منسجم؛ در زبان روان بی هیچ ابهام است.

شاعر ولایت مدار؛ متعهد به آرمان‌ها دارای تدین ملی _مذهبی و امین رسالت جمعی خویش است و از کسی تقلید نمی‌کند.

وی در انتها بیان داشت: شعر خانم افشاریان نماینده‌ نسل رویش در حوادث زمانه‌ی انقلاب و شعر محجوب دلبسته به بینش ولایی پس از انقلاب است که اگر بلوغ «اندیشه» را در خود بپرورد؛ تاریخ ساز و ماندگار خواهد بود.

شعر «همنام عشق» از مجموعه‌ «بی گمان»

بابا عقیده داشت که دختر فرشته است
او را خدا به جای گِل، از گل سرشته است‌
می‌گفت: دختران همه باران رحمت اند
در خانه‌ها بهانه‌ی آغاز برکت اند‌
می‌گفت: دخترم! تو شدی جزئی از خودم
وقتی اشاره کرد به روز تولدم
شکر خدا به زندگی من که آمدی
در روز‌های نیمه‌ی بهمن که آمدی
پر شد جهانم از نمک خنده‌های تو
امید زندگانی بابا، فدای تو
مادر میان خاطره‌ها ناگهان رسید
وقتی صدای خنده و ذوق مرا شنید
خندید و گفت: «آمده بودی پس از امام
یادش بخیر، دغدغه‌ی انتخاب نام..
گفتند یک به یک نظر خویش را همه.
شکر خدا، ولی پدرت گفت: «فاطمه»
نام زنی که «فاطمه» خوانده پیمبرش
پیغمبری که «فاطمه» ام نذر دخترش
نام زنی که هر دو جهان، زیر دین اوست
الگوی بی بدیل شهیدان، حسین اوست
در مدح او، مباهله و نور توأمان
در وصف اوست کوثر و تطهیر بی گمان
نام زنی که سرور اولاد آدم است
در مدح او هر آنچه بگویند هم، کم است
این‌ها تمام باشد و این نیست فاطمه
آری فراتر است و همین نیست فاطمه
بابا دوباره گفت: چه حاجت به گفتن است؟
نامش دلیل منزلت واژه‌ی «زن» است
بابا کنار نام، به من داد آبرو
من کل عمر، فاطمه هستم به لطف او
بابا، همان که هستی من در مزار اوست
هم نام عشق بودن من، یادگار اوست
در انتخاب نام، پدر، روسپید شد
در راه عشق، آخر سر هم شهید شد