لازمه سبک زندگی اسلامی ایرانی و نقش زنان چیست؟

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ نرگس عطریان پژوهشگر حوزه مطالعات فرهنگی، رسانه و امور تربیتی با تخصص مدیریت فرهنگی و علوم تربیتی است. وی عضو هیئت‌علمی تمام‌وقت دانشگاه آزاد اسلامی و معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی لنجان بوده و کتاب «امور فرهنگی بانوان» که مطالب و محتویات آن درباره تبیین موقعیت زن در جامعه، نقش زنان در توسعه ملی، زنان و اشتغال، حقوق زنان و فعالیت‌های فرهنگی بانوان است از تألیفات اوست.

عطریان به‌عنوان محقق و مشاور در زمینه علوم تربیتی و امور فرهنگی در حوزه‌های امور زنان و خانواده، سبک‌های مختلف تربیتی والدین در خانواده‌ها، علل اهمیت حضور پررنگ زن در خانواده منسجم، مهارت‌های ارتباطی مؤثر، شیوه‌های حل تعارض‌های خانوادگی، اهمیت حجاب و عفاف معنادار و سواد رسانه‌ای خانواده‌ها، فعالیت دارد.

وی در نگارش و راهنمایی پروژه‌های علمی درباره موضوعات«مقایسه بین نسلی زنان سه دهه اخیر درباره حجاب و عفاف»، «نقش مؤلفه‌های بنیان‌های اخلاقی در تحکیم بنیاد خانواده‌ها و روابط بین زوجین»، «تجربه زیسته‌های زنان در مورد مدیریت بدن و جراحی‌های مختلف دنیای مروزی»، «فعالیت‌های مؤثر بر اعتمادبه‌نفس زنان در عرصه جهانی‌شدن» و «بحث خود زشت‌انگاری و علل گرایش زنان به لوازم‌آرایش» فعالیت‌های نوین و بدیعی داشته است.

خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا در راستای فعالیت‌های فرهنگی اجتماعی بانوان و پرونده خبری «بانوان تمدن‌ساز» درباره نقش زنان در جامعه گفت‌وگو کرده است که در ادامه خواهیم خواند.

معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان در گفت‌وگو با خبرنگار آنا با اشاره به فعالیت‌های زنان در پهنه سازمان‌های اداری و عرصه‌های مختلف مدیریتی در ادارات و مدیریت خانواده بیان کرد: چشم‌گیرترین نتایج تحقیقات حاکی از این دارد که علت گرایش فعلی حضور زنان و تغییرات در سبک‌های خانواده‌مداری، متأثر از تفاوت‌های اعتقادی و باوری بوده که منتج به تفاوت‌هایی در سبک زندگی و زنانگی بانوان امروزی شده به‌عبارتی‌دیگر تعاریف آنها در ارزش‌های خانوادگی و به‌تبع آن، عملکرد آنان به‌شدت در مقایسه با زنان گذشته عوض‌ شده که بخشی از این تغییرات اقتضای دوران تکنولوژیک امروزی و بخشی نیز دچار افراط‌ وتفریط شده است.

وی ادامه داد: ارزش‌های ذهنی بانوان بسیار متفاوت از دو دهه گذشته بوده و این تفاوت دیدگاهی جهانی بوده که مشمول برخی زنان ایرانی شده است. به عبارتی تعریف آنان با تعاریف زنان گذشته درباره موضوعات مختلف در عرصه‌های اجتماعی اختلاف دیدگاهی دارند. به‌عنوان نمونه اگر دیدگاه زن امروزی را نسبت به شغل، وفاداری یا خیانت، نسبت به تعریف حجاب، نسبت به اهمیت فرزندپروری، سبک همسرداری یا شیوه برقراری ارتباط مؤثر با همسر، شیوه شادمانه زیستن و یا هرگونه مقوله فرهنگی دیگری با نسل‌های گذشته مقایسه کنیم درمی‌یابیم که دیدگاه‌ها بسیار متفاوت شده و این نشئت گرفته از منابع مختلف فکری، رسانه‌ای و سبک‌های زندگی متنوع در جهان مدرنیته بوده و رفتار‌های اجتماعی متفاوت، زاییده این نوع نگاه‌ها به زندگی است.

عطریان با بیان اینکه سبک زندگی ریشه در نحوه زیستن، خانه‌داری و شیوه زندگی و اداره کردن آن توسط زنان دارد، تشریح کرد: سبک زندگی توسط روانشناسان و فرهنگ شناسان مورد بحث فراوان قرارگرفته و در حوزه علایق، نظر، رفتار‌ها و جهت‌گیری‌هایی که فرد یا گروه و حتی جامعه داراست، صحبت می‌کند. سبک زندگی، مجموعه‌ای از ارزش‌ها، شیوه‌های رفتاری، حالت‌ها و سلیقه‌ها در زندگی بوده که life style می‌نامند.

**مدیران ارشد و حاکمیت تأکید بر زندگی اسلامی ایرانی دارند

عضو هیئت‌ علمی دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه مدیران ارشد و حتی حاکمیت در جامعه تأکید بر زندگی اسلامی ایرانی دارند، اظهار کرد: فرهنگ اسلامی ایرانی می‌طلبد که ما مسلمانی ایرانی با تلفیق نگاه‌های صحیح ایرانی و اسلامی باشیم. به عبارتی آنچه به‌عنوان شخصیت ایرانی در زندگی انجام می‌دهیم مبتنی بر پشتوانه فکری اسلامی باشد که لازمه آن استخراج دینی و کاوش دقیق در مفاهیم اسلامی به‌ دور از تعصب یا مقاومت فرهنگی بوده و با آموزه‌های اخلاقی ایرانی همگرا کنیم و خانواده سالم ایرانی را تحویل جامعه اسلامی ایرانی بدهیم.

انتظار می‌رود که امروزه مدل مدیریت خانواده و سطح زندگی با تفکر، اندیشه و دارابودن دانش که منتج به بینش و رفتار‌های فرهنگی شود با قبل تغییر اساسی داشته باشد.

وی مطرح کرد: اصولاً سبک زندگی در خانواده‌ها به آیین دینی و نحوه نیایش، برگزاری آیین زناشویی و روابط زناشویی، همسرپروری، شیوه تربیتی فرزندان، همسایه داری، سطح بهداشت و رعایت سلامت بدن و بهداشت روان، شیوه بیمه و تضمین سلامت، آداب خوابیدن، غذاخوردن، مطالعه کردن و با دیگران ارتباط برقرار کردن و. معنا می‌شود؛ بنابراین ازآنجایی‌که خانواده به‌ مانند سلول بنیادین در جامعه بوده که اگر در بستری مناسب به تکامل رسیده باشد؛ شاهد جامعه‌ای شاداب، پرانرژی و موفق هستیم.

عطریان تأکید کرد: لازم است زنان به‌عنوان مدیران خانواده به این موضوعات با مبنای فکری دقیقی بپردازند تا منتج به تشکیل خانواده‌های سالم شود که افراد در آن می‌توانند رو به‌سوی پیشرفت گام بردارند. در این میان نقش زنان به‌منزله ضربان حیات اجتماع و جامعه بسیار مؤثر است.

معاون فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان ادامه داد: در سبک زندگی از زنان امروز انتظار می‌رود با توجه به ارتقای مدارک و مدارج تحصیلی که در جامعه ایران هرروز رو به افزایش است در مدل پخت‌وپز، نحوه دوستی با دیگران، دوستی با اعضای خانواده و خارج از خانواده، مدل شادمان نگاه‌داشتن منزل، بهداشت و درمان خانواده، به بهترین کیفیت عمل کنند. همه زنان در هر گروه سنی می‌توانند در دانشگاه‌ها، مراکز فرهنگی، مراکز علمی متعدد چه در حوزه چه در دانشگاه حضور پیدا کرده و ارتقای علمی پیدا کنند؛ بنابراین انتظار می‌رود که امروزه مدل مدیریت خانواده و سطح زندگی با تفکر، اندیشه و دارابودن دانش که منتج به بینش و رفتار‌های فرهنگی شود با قبل تغییر اساسی داشته باشد.

**مشکلات اصلی زنان در سازمان‌ها و در سبک زندگی

عطریان با اشاره به مشکلات اصلی زنان در سازمان‌ها و در سبک زندگی کردن گفت: در جامعه‌ای بسیار هیجان پرور زندگی می‌کنیم. حتی در رسانه‌ها و در فعالیت‌های فرهنگی نیز بیش ازآنچه اندیشه و عقل‌گرایی در حال ترویج و رشد باشد، هیجان‌زدگی فراوان وجود دارد که معمولاً منتج به رفتار‌هایی مانند تقلید گرایی در فضای حقیقی یا مجازی و شبکه‌های اجتماعی می‌شود. همرنگ شدن با جماعت به‌صورت افراطی حتی زمانی که شاید هیچ دلیل منطقی وجود نداشته و فقط به دلیل ترس طرد شدن از جامعه زنان و گروه دوستان یکی از مشکلاتی است که در کنار هیجان‌زدگی و در کنار هم‌رنگ افراطی با جماعت و رویه تقلیل‌گرایی وجود دارد.

وی با بیان آسیب جبران‌ناپذیر القائات ذهنی روی زنان مطرح کرد: امروزه سرمایه‌گذاران سیاسی با تبلیغات بسیار، اندیشه خود را با تکنیک‌های متقاعدسازی روی ذهن و فکر زنان القا کرده و برخی از بانوان جامعه، تحت تأثیر این افکار قرار می‌گیرند. یکی از مشکلاتی که ازلحاظ روحی و حتی ازلحاظ فرهنگی در جامعه زیاد مشاهده می‌شود، ارج نهادن به برخی ضد ارزش‌هاست که رسانه‌های سیاسی معاند آن را با بزرگنمایی در فکر برخی از افراد آن را به ارزش و الگو تغییر داده است. به‌عنوان نمونه برخی از بانوان در فضا‌های مجازی ازجمله اینستاگرام، فیس‌بوک و.. سبک‌ها و خوشبختی‌های ظاهری و رفتار‌های متظاهرانه را الگوبرداری می‌کنند.

معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لنجان با بیان یکی دیگر از مشکلاتی که در دنیای زنانه وجود دارد، تبیین کرد: جدی نگرفتن زندگی و بسیاری مواقع حتی بازی گرفتن زندگی از مشکلات عدیده جامعه زنان است. در جامعه امروزی تلاش و سختی کشیدن برای خوشبختی ارزش نیست و عدم اعتقاد به تلاش و سختی کشیدن برای زیستن باعث شده که افراد خیلی راحت زندگی را رها می‌کنند و فعالیت‌هایی مانند فرزندپروری و همسرداری را ارزش نمی‌دانند.

عطریان یکی دیگر از مشکلاتی که در جامعه وجود دارد تعدد هویت دانست و بیان کرد: امروزه افراد با تعدد هویت، فعالیت‌های مختلفی را به‌ویژه در فضای مجازی و گروه‌های مختلف اجتماعی در گروه‌های کوچک و بزرگ، در حوزه مصرف و عرصه‌های مختلف انجام می‌دهند. بعضی از زنان نیز به دلیل عدم تعادل اجتماعی، روحی و تعادل فرهنگی دچار متعصب و دراماتیک بودن می‌شوند و با انجماد فکری، خانواده، نیرو‌های کار، دوستان، فرزندان و ... از آنها گریزان می‌شوند.

**موانع اشتغال بانوان

وی با اشاره به موانع اشتغال بانوان بیان کرد: بسیاری از بانوان به خاطر فاصله فکری با والدین، همسران و فرار از چالش‌های موجود در خانواده، مشاغلی را انتخاب می‌کنند که نه‌ تنها فرسودگی شغلی می‌آورند؛ بلکه درآمد و حتی عزت اجتماعی مطلوبی نیز ندارند. از دیگر مشکلاتی که زنان در حوزه اشتغال دارند، تفاوت در میزان اشتغال، دستمزد و مرخصی‌های والدین است. برخی از مرخصی‌ها مانند مرخصی که به‌واسطه زایمان یا حتی عواقب زایمان و یا مشکلات زنانه بوده؛ باعث ایجاد نگرانی از دست دادن شغل شده و این باعث امتناع فرد از فرزندآوری می‌شود. یکی دیگر از مشکلاتی بانوان شاغل، مواجهه آنان با کار‌هایی است که منجر به فرسودگی شغلی فراوان شده و شخص را با مشکلات روحی و جسمی عدیده‌ای مواجه می‌کند.

مشاور آموزشی و فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اهمیت سواد رسانه‌ای برای بانوان عنوان کرد: لازم است بانوان برای کسب مهارت سواد رسانه‌ای، مانند سواد خواندن و نوشتن، احساس مسئولیت کنند و به کسب این مهارت بپردازند. سواد رسانه‌ای به بانوان کمک می‌کند که از حالت انفعالی و مصرفی خارج‌شده و به معادله فعالانه‌ای وارد شوند.

عطریان تعادل فرهنگی را بهترین درمان برای جامعه سالم دانست و اضافه کرد: رفتار ما از بینش صحیح و بینش ما از دانش‌ها نشأت می‌گرید. نخست باید دانایی را در جامعه بالا ببریم. دانایی نیز به‌واسطه سه سؤال، چیست، چرا و چگونه به وجود می‌آید. زنان موفق و زنان عمیق که در جامعه حضور و حرفی برای گفتن دارند و در خانواده خود پذیرفته‌ شده‌اند، معماران اصلی جامعه سالم هستند.

وی با تأکید بر اشتغال و کارآفرینی بانوان مطرح کرد: اشتغال و کارآفرینی زنان باید مبتنی بر روحیات و وضعیت جسمانی آنان باشد. در کتاب جنگ چهره زنانه ندارد می‌خوانیم که شیوه جنگیدن و فعالیت‌های سیاسی در زنان و مردان بسیار متفاوت بوده؛ زیرا وضعیت جسمانی و روحی زنان و مردان کاملاً با همدیگر متفاوت و رعایت اقتضائات لازمه خوب زیستن است.