موسسات و نهادها با تکیه بر مسئولیت اجتماعی از مستندسازی حمایت کنند

جمشید بیات ترک کارگردان و مستندساز در گفت‌وگو با خبرنگار سینمایی خبرگزاری آنا با اشاره به این که بعد از مستند «امین الضرب» که آذرماه امسال در شانزدهمین جشنواره «سینما حقیقت» به نمایش درآمد، تولید اثر جدیدی را به دست نگرفته، افزود: «امین‌الضرب» پرتره‌ای درباره زندگی حاج محمدحسن امین الضرب، بزرگترین تاجر قرن نوزدهم میلادی و اولین کارآفرین صنعتی ایران بود. این اثر به سفارش اتاق بازرگانی تهران و با حمایت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تولید شده بود.

وی اظهار کرد: امین‌الضرب شخصیتی با توانمندی‌ها و ویژگی‌های مثبت پسندیده درکنار اشتباهاتی بود که او را به شخصیتی چندلایه تبدیل می‌کرد. او به عنوان اولین سرمایه‌گذار صنعتی ایران شناخته می‌شد و اولین مجلس وکلای تجار ایران را هم تاسیس کرد که تا اندازه‌ای کارکرد اتاق بازرگانی فعلی را داشت.

بیات ترک افزود: از سوی دیگر، برای چندین سال حق انحصاری ضرب سکه در عهد ناصرالدین شاه قاجار نتیز در اختیار او بود. امین الضرب در کار‌های خیریه و امور عام‌المنفعه هم فعال بود و با بزرگانی همچون سید جمال‌الدین اسدآبادی مراوده داشته است.

** مستندسازی نیاز به حمایت جدی دارد

وی عنوان کرد: فعالیت در زمینه مستندسازی، آن هم در موضوعاتی که مدنظر من است نیاز به سازمان‌ها و تهیه‌کننده‌هایی دارد که سفارش مشخصی بدهند. کار‌های من و از جمله همین مستند «امین‌الضرب» معمولاً یک سال یا بیشتر طول می‌کشد. با توجه به شرایط سخت اقتصادی که درگیر آن هستیم، نیاز به حمایت مالی پررنگ‌تر می‌شود.

این مستندساز افزود: البته منظور از حمایت مالی این نیست که ما سراغ کار‌های کم‌محتوا و تبلیغاتی برویم؛ بلکه منظورم مسئولیت اجتماعی نهاد‌های مختلف است. مثلاً همین امین‌الضرب با حمایت اتاق بازرگانی ایران ساخته شد که برنامه مدونی برای ساخت مستند درباره کارآفرینان یا مجموعه‌های موفق اقتصادی و صنعتی در تاریخ ایران دارند. اگر این اقدامات و حمایت‌ها نباشد چراغ مستندسازی به ویژه در بخش‌های تاریخی و اقتصادی خاموش خواهد شد. به هر حال فیلم‌های مستند امکان اکران و درآمدزایی گسترده را ندارند، بنابراین برای تهیه‌کننده بخش خصوصی، خواب سرمایه توجیه اقتصادی نخواهد داشت.

** توجه به مسئولیت اجتماعی در حمایت از مستندها

بیات ترک عنوان کرد: این که نهاد‌های خصوصی و دولتی ما بر مبنای «مسئولیت اجتماعی» خودشان به سمت مستندسازی حرفه‌ای روی بیاورند، اتفاق مبارکی است. ما در خیلی از حوزه‌ها مثل آموزش و پرورش یا ورود و همه‌گیر شدن یک کالا یا پدیده اجتماعی می‌توانیم مستند‌های سینمایی یا مجموعه مستند‌های جذابی بسازیم. متأسفانه این اتفاق خیلی کم می‌افتد، اما اگر تولید اثر بر این اساس به شکل درستی رخ بدهد آثار قابل توجهی ساخته خواهد شد.

وی گفت: در سال‌های دهه چهل شاهد بودیم که فیلمسازی مثل ابراهیم گلستان فیلم مستندی را با حمایت شرکت نفت درباره استخراج نفت می‌سازد که همچنان و پس از گذشت حدود شصت سال، از مستند‌های ماندگار صنعتی محسوب می‌شود. متأسفانه این اتفاق خیلی کم رخ می‌دهد و موسسات و نهاد‌ها بیشتر دنبال رپرتاژ آگهی و تبلیغ مستقیم هستند؛ در حالی که اگر این فعالیت‌ها در زمینه فیلم مستند متمرکز شود نتایج بهتری به دنبال دارد.