پهلوی از دانشگاه و دانشجو چه می‌خواست؟
گروه سیاست خبرگزاری آنا- در رژیم پهلوی چندین دانشگاه تاسیس شد؛ هدف این یود تا از دانشگاه در راستای مقاصد خاص استفاده کنند. در واقع دانشگاه‌ها تاسیس شده بودند تا روند مدرن‌سازی و غربی شدن جامعه ایران را تسریع کنند به صورتی که حتی معماری این دانشگاه‌ها نیز تقلید از سبک غربی آن بود.
در بین دانشگاه‌های تاسیس شده توسط «محمدرضا» دانشگاه شیراز که آن ایام دانشگاه پهلوی نام داشت جایگاه خاصی پیدا کرده بود. دانشگاهی که محل رفت و آمد اساتید فراوان خارجی بود که بعضا برای تدریس و فرصت مطالعاتی به آنجا می‌آمدند.
«موسی حقانی» استاد دانشگاه و رئیس مؤسسه‌ی مطالعات تاریخ معاصر ضمن بیان این مطلب، می‌گوید: دانشگاه شیراز کاملاً یک سیستم غربی و آمریکایی داشت. من ارتباط این کار را نمی‌دانم که فرضاً دانشگاه پهلوی با دانشگاه تهران در تضاد بودند، ازاین‌جهت به نظر من چیزی وجود نداشت، تنها در راستای گسترش سیستم آموزشی و تغییری که رخ داده بود از نظام آموزشی مبتنی بر فرانسوی‌ها به روش‌های آمریکایی‌ها به سمت تأسیس دانشگاه پهلوی رفتند.
وی یادآور شد: «دانشگاه پهلوی و تهران و سایر مراکز آموزشی مانند شهید بهشتی فعلی این‌ها به نوعی در تضاد با فرهنگ دینی و فرهنگ ایرانی بود و اگر به سراغ فرهنگ ایرانی نیز می‌رفتند به‌صورت گزینشی و مبتذل می‌رفتند، مانند جشن‌های ۲۵۰۰ ساله‌ی شاهنشاهی که از ظرفیت دانشگاه‌ها نیز استفاده کردند. اما همه‌ی این‌ها در تباین با بستر دینی و فرهنگی رایج در ایران بود و به‌طور طبیعی شما می‌بینید دانشجو‌ها که اکثراً از خانواده‌های متدین ایرانی برخاسته بودند در تضاد با سیاست‌های سیاسی و فرهنگی رژیم پهلوی قرار گرفتند.»
البته این هدف کاملا با سیاست رژیم طاغوت سازگار بود، چرا که «محمدرضا» در طول دوران سلطنت خود کاملا پیرو اهداف و منافع آمریکا در ایران و منطقه بود. به عبارت دیگر شاه خود زمینه غربگرایی و حرکت در مسیر گسترش فرهنگ غربی و آمریکایی را در کشور در پیش گرفته بود.
یکی از مواردی که این فرضیه را به اثبات می‌رساند شیوه مدیریت و نحوه عملکرد مدیران این دانشگاه در طول سال‌های پیش از انقلاب بود. یکی از این موارد بخشنامه‌هایی بود که توسط روسای دانشگاه هر ساله و همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید ابلاغ می‌شد. به عنوان نمونه و برای تصدیق این ادعا مهر ماه ۱۳۴۸، همزمان با بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها در سراسر کشور، دانشجویان دانشگاه شیراز با بخشنامه‌ای روبه‌رو شدند که پوشیدن چادر را برای دختران ممنوع می‌کرد.
در حقیقت آمریکایی‌ها این هدف را دنبال می‌کردند که به وسیله ایجاد یک نظام آموزشی لیبرالی آن هم از نوع آمریکاییش در خاک ایران، دانشجویان پیوند و تعهدی نسبت به سنت‌ها و ارزش‌ها دینی احساس نکنند، آن هم دانشجویان و جوانانی که قرار است به زودی کنترل اداری و سیاسی ایران را در دست بگیرند، از این رو باید بتوانند به آموزش فرهنگ آمریکایی به نسل‌های آینده ایران کمک کنند!
*فرار مغزها در دوره پهلوی
این سیاست و راهبرد پهلوی که کاملا دیکته شده فرهنگ آموزشی غرب و آمریکا بود را کنار ادعا‌هایی که از سوی سلطنت طلبان در دوره «پسا انقلاب» مطرح شد بگذارید. کافی است رصدی به فضای مجازی داشته باشیم تا به برخی دروغ‌ها برخورد کنیم.
به عنوان نمونه جریان سلطنت طلب این مطلب را به دفعات در فضای مجازی منتشر کرده است که «پهلوی می‌خواست این وطن جذاب و عزیز را به قدری آباد کند که حتی خائنان راحت طلب سست عنصر و عیاش هم آن را ترک نگویند»، اما پس از پیروزی انقلاب فرار مغزها رخ داده و حکومت از این خروج استقبال کرد!»
این ادعا در حالی مطرح می‌شد که اخبار منتشر شده در جراید دوره پهلوی نیز نشان از خروج گسترده مغزها و متخصصین از کشور داشت، به عنوان نمونه روزنامه «آیندگان» در شماره ۲۹ مرداد ۱۳۵۳ می‌نویسد: در میان کشور‌هایی که پزشکان آنها به امریکا مهاجرت می‌کنند ایران از لحاظ تعداد در مرتبه پنجم قرار دارد و دانشگاه تهران از همین لحاظ بین تمام دانشگاه‌های غیرامریکایی که فارغ‌التحصیلان پزشکی آنها به امریکا مهاجرت می‌کنند در ردیف سوم است.
در مجموع هر سال ۳۰۰ پزشک فارغ‌التحصیل ایران به امریکا می‌روند که خود نیمی از تمام فارغ‌التحصیلان پزشکی است و این تعدادی است که فقط به امریکا مهاجرت می‌کند. مجله «جامعه نوین» فصلنامه گروه بررسی مسائل ایران در پرتو انقلاب شاه و ملت که نخستین شماره آن عصر دیروز انتشار یافت، ۱۰ مقاله درباره مسائل مملکتی منتشر کرده است که یکی از آنها مهاجرت پزشکان ایرانی به امریکاست.
در این مقاله - به قلم حسینعلی رونقی - آمده است که همه ساله تعداد زیادی از پزشکان ایرانی به امریکا مهاجرت می‌کنند و هر سال به این عده افزوده می‌شود به طوری که در ۶ سال (۷۲-۱۹۶۶) شمار پزشکان مهاجر از ۸۰ نفر به ۳۰۰ نفر در سال یعنی نصف تمام فارغ‌التحصیلان پزشکی ایران رسیده است. در مجله آمده است که نتیجه این مهاجرت‌ها افزایش سالانه نسبت پزشک به جمعیت در امریکا (که در حال حاضر یک بر ۶۵۰ است) و کاهش این نسبت در ایران است که یک بر ۳۵۰۰۰ است.
منبع آمار‌های داده شده سازمان پزشکی امریکاست و در آن فقط آن دسته از پزشکانی منظور شده‌اند که از ایران فارغ‌التحصیل شده‌اند و پزشکان ایرانی فارغ‌التحصیل ایالات متحده، کشور‌های اروپایی و دیگر کشور‌ها را شامل نمی‌شود.
بر اساس نمودار‌هایی که در مقاله داده شده است ۸۰ درصد پزشکان ایرانی مقیم امریکا فارغ‌التحصیل دانشگاه تهران هستند و فارغ‌التحصیلان دانشگاه تهران و دانشگاه پهلوی مجموعاً ۹۰ درصد این پزشکان را تشکیل می‌دهند، اما دانشگاه پهلوی از نظر تعداد نسبی فارغ‌التحصیلان اعزام شده به امریکا بزرگترین درصد را دارد، برای مثال از فارغ‌التحصیلان پزشکی دانشگاه پهلوی در سال ۱۹۶۰ بیست درصد و در سال ۱۹۶۷ نزدیک ۹۰ درصد روانه امریکا شده‌اند و در همین سال ۴۰ درصد فارغ‌التحصیلان پزشکی دانشگاه تهران و تقریباً ۱۰ درصد از فارغ‌التحصیلان هر یک از دانشگاه‌های اصفهان – تبریز و مشهد به امریکا رفته‌اند.
در مقاله آمده است که هر سال ۳۰۰ نفر از پزشکان ایرانی به امریکا می‌روند، ولی این رقم خیلی کمتر از تعداد پزشکانی است که تمایل عزیمت به امریکا را دارند. چنانکه در سال ۱۹۷۰ تعداد ۱۲۳۹ نفر از پزشکان ایرانی در امتحانی که برای پذیرش هر پزشک عمومی غیرامریکایی در دانشگاه‌های امریکا ضروری است شرکت کردند.
به هرحال آنچه مشخص است رژیم پهلوی از دانشگاه می‌خواست کاملا در ریل منافع دولت آمریکا و ارزش‌های لیبرالی آنها حرکت کند و نتیجه آن عدم استقلال علمی مراکز علمی بود به همین جهت برای تطهیر دوره مخوف پهلوی ادعا‌هایی مبنی بر عدم فرار مغزها را در رسانه‌های متبوع خود مطرح کردند تا بدین وسیله از راهبرد‌هایی که پهلوی دوم برای نظام آموزشی ایران ترسیم کرده بود عبور و خط تحریف شده دیگری را ترسیم کنند، اما این خط هم برای آنها جواب نداد.
انتهای پیام/