باید نسبت حکمت با علوم انسانی مشخص شود

به گزارش خبرنگار گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه پیش از ظهر امروز در مراسم اختتامیه همایش‌های ملی علوم و حکمت اسلامی اظهار کرد: امیدوارم براساس برنامه‌ریزی‌های قبلی این مجموعه همایش‌ها سال آینده نیز برگزار شود.  

وی افزود: از دکتر طهرانچی سپاسگزارم که در اینگونه طرح‌ها حمایت خوبی دارند، از روسای استان‌ها و معاونان قدردانی می‌کنم که بحث حکمت اسلامی را در دانشگاه آزاد اسلامی تسری دادند.  

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به مفهوم حکمت گفت: حکمت مفهومی در ادبیات ایرانی اسلامی است و سه ساحت دانش و بینش، منش و کنش دارد، در ساحت دانش و بینش علم نافع مبتنی بر خرد ناب حاکم است، خرد ناب شامل عقل نظری، عقل عملی، عقل معاش و عقل معاد است که باید با هم جمع شوند تا به علم نافع برسیم که از آن به حکمت تعبیر می‌شود. 

خسروپناه ادامه داد: حکمت در ساحت منش فضایل اخلاقی، تواضع و فروتنی و مردم داری و حسن خلق است، مقابل آن رذایل است. یکی از مشکلات ما این است که فرد تصمیم می‌گیرد در صورتی که برای حل مشکلات باید حکمت بینشی و دانشی باشد تا حکمت کنش شکل گیرد. مفاهیم دینی و ادبی در زبان حکمت ایرانی اسلامی بین علم و دین پیوند است. حاج قاسم مردم را با اخلاص دوست داشت.  

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: علم و حکمت اگر دنیایی باشد باعث نهلیسم و پوچ گرایی می‌شود، آن‌هایی که می‌گویند دین بسندگی حرف درستی نیست، آن‌ها هم که می‌گویند عقل بسندگی حرف درستی نیست، پیوند عقل و وحی باید باشد تا نتیجه الهی به دست آید. اگر توجه فقط دنیایی باشد جنگ‌ها رخ می‌دهد، آن‌هایی که به اسم دین جنایت می‌کنند هم علم دنیایی دارند و هم ظاهر دینی دارند.  

خسروپناه اضافه کرد: در مسیحیت در دوره قرون وسطا علم سنتی بود علم سنتی معیارش سنت گرایی منهای عقل بود دنیای مدرن علم مدرن منهای الهیات دنبال می‌کند، ما علوم حکمی را دنبال می‌کند، نه علوم سنتی است و نه مدرن است، ما پیوند عقل با وحی را دنبال می‌کنیم. آیت الله آملی معتقدند که قرآن و برهان و عرفان از هم جدایی ندارند.

** علوم اجتماعی فقط توصیف انسان محقق نیست

وی با طرح سوالی مبنی بر اینکه علوم انسانی اجتماعی چیست؟ اضافه کرد: علوم اجتماعی سه کار مهم انجام می‌دهد، توصیف انسان محقق، انسان مطلوب و تبدیل انسان محقق به انسان مطلوب را رقم می‌زند. علوم اجتماعی فقط توصیف انسان محقق نیست بلکه بخشی از آن است، در چهار دهه اخیر تکنولوژی حکمرانی انسان محقق را به انسان مطلوب تولید می‌کند.  

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: حکمرانی هشت گام دارد و تکنولوژی انسان محقق به انسان مطلوب است. برخی در دانشگاه علوم مبانی ادبیات و فلسفه می‌خوانند عده‌ای علوم اجتماعی می‌خوانند، مهم این است که دریابیم نسبت حکمت با علوم انسانی چیست؟ در نظریه پردازی علوم انسانی نسبت نظریه‌ها با حکمت چیست؟ آیا وقت آن نشده اندیشمندان با کمک علم نافع مبنی بر خرد ناب نظریه بدهند؟ حتمامی توان حرف جدید زد.

وی ادامه داد: اگر به علوم انسانی اجتماعی حکمی رسیدیم در حکمرانی اثر می‌گذارد چراکه حکمرانی سیاستگذاری و برنامه ریزی است. انسان با مقوله‌های مختلفی نظیر صنعت، سلامت و فرهنگ در گیر است، اگر بهترین سیاست‌ها را داشته باشیم، ولی پیوند به مقررات نباشیم این سیاست عقیم است.  

** راه درمان مشکلات جامعه حکمرانی است

خسروپناه افزود: راه درمان مشکلات جامعه حکمرانی است، بهترین مدل مشارکت نخبگان و مردم است، نخبگان باید نقش داشته باشند بخشی از نخبگان استادان علوم انسانی هستند که به علوم انسانی حکمی تسلط دارند، ایرانی‌ها خصایصی مختلفی دارند، ایرانی ها مهمان نواز هستند، مردم ما مردم دوست هستند، هزاران پزشک در مناطق محروم داریم که به صورت رایگان به مردم خدمات می‌دهند، البته خصایص منفی هم داریم ما ایرانی‌ها کمی مصرف گرا هستیم، حال این سوال مطرح است که ما چه کار کنیم که خصایص مثبت بماند، اما رذیلت اسراف گرایی نباشد.

وی تاکید کرد: علوم انسانی باید در این زمینه اثرگذار باشد، استادان باید سیاست‌های سبک زندگی متناسب با ایرانی اسلامی را تبیین کنند، دانشگاه آزاد اسلامی استادان فرهیخته و دغدغه‌مند و با فکری دارد که می‌توان از آن‌ها برای تغییر استفاده کرد.