اختصاص یارانه به انرژی‌های تجدیدپذیر توجیه پذیری اقتصادی دارد

یونس نوراللهی، دانشیار دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا در رابطه با انرژی زمین گرمایی که انرژی حرارتی درون زمین است، توضیحاتی ارائه داد. ایشان خاطر نشان کرد: زمین از چهار لایه شامل پوسته، جبه و نیز هسته داخلی و خارجی تشکیل شده است. هسته زمین دمایی در حدود ۵ تا ۶ هزار درجه سانتی گراد دارد، حرارت درون زمین به آرامی از لایه‌های زیرین زمین به سمت لایه‌های سطحی به شکل گدازه‌های آتش فشانی یا به شکل انتقال حرارت هدایتی خارج می‌شود.

وی افزود: در برخی مناطق در سطح زمین  گدازه‌های خارج شده از سطح زمین، آتشفشان‌ها را تشکیل می‌دهند، اما در بسیاری از موارد گدازه‌ها بصورت آتشفشان به خارج از زمین راه پیدا نمیکنند بلکه در اعماق ۳ تا ۵ هزار متری زیر سطح زمین با دمایی در حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ درجه سانتی گراد باقی می‌مانند. هنگامی که آب‌های حاصل از بارش‌های جوی از طریق گسل‌ها به لایه‌های زیرین زمین نفوذ میکند و در اعماق زمین  به این سنگ‌های برخورد می‌کند حرارت کسب کرده و به سمت بالا برمی‌گردد. اگر شرایط تشکیل مخزن زمین گرمایی فراهم باشد یک مخزن بزرگی از آب گرم تشکیل می‌شود که به آن مخزن زمین گرمایی گفته می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه این مخازن، ممکن است ده‌ها و صد‌ها کیلومتر مربع وسعت و نیز چند هزار متر عمق، داشته باشند که خُلل و فرج سنگ‌ها پر از آب داغ می‌شود، وی گفت: امروزه در دنیا به عنوان یکی از منابع انرژی موجود، آن را شناسایی و حفاری می‌کنند و با حفر چاه‌های عمق چند هزار متری به این مخازن آب داغ می‌رسند.

رئیس انجمن علمی انرژی زمین گرمایی ایران ادامه داد: این آب در زیر زمین واقع شده است و فشار لایه‌های اطراف باعث می‌شود که سیالات از چاه‌ای حفر شده  با فشار بسیار بالا  به سطح زمین بیاید که عمدتا در زیر زمین به شکل آب است، ولی وقتی از طریق چاه به سطح زمین برسد تبدیل به بخار می‌شود. از این بخار برای مقاصد مختلف از جمله تولید برق یا سایر نیاز‌های تامین حرارت میتوان از آن استفاده نمود. منابع فراوانی از این انرژی خدادادی در کشور ما وجود دارد و مطالعات ما نشان داده است که در ۱۸ منطقه از ایران پتتانسیل وجود منابع انرزی زمین گرمایی اثبات شده است.

وی در رابطه با اینکه بسیاری، فقدان توجیه پذیری اقتصادی فعلی انرژی‌های تجدیدپذیر را دلیل استفاده از انرژی‌های فسیلی ارزان قیمت در کشور می‌دانند، عنوان کرد: توجیه پذیری اقتصادی هر منبعی، وابسته به منابع رقیب میباشد، زیرا که توجیه اقتصادی با منابع رقیب سنجیده می‌شود. این فرهنگ در کشور ما در رابطه با توجیه ناپذیری اقتصادی برای منابع انرژی چند سالی است که مطرح شده است که به شخصه کلا آنرا صحیح نمی‌دانم وقتی تولید برق یا حرارت از منابع تجدید پذیر با تولید برق یا حرارت از منابع فسیلی یارانه ایی مقایسه می‌شود قطعا رقابت پذیر نخواهد بود، زیرا که مبنای مقایسه صحیح نیست. ما نباید انتظار داشته باشیم انرژی‌های تجدیدپذیر که تکنولوژی آن با قمیت جهانی وارد کشور می‌شود با انرژی‌های فسیلی سوبسید دار قابل رقابت باشد.  

نوراللهی گفت: اما به راستی چرا کشور باید برای گاز و بنزین یارانه بپردازد در حالی که قیمتش، ارزانتر از کشور‌های همجوار و حتی کمتر از قیمت جهانی باشد، ولی وقتی به انرژی‌های تجدیدپذیر می‌رسیم، عنوان شود که اجرای آن توجیه اقتصادی ندارد.

,ی افزود: پاسخ به این سوال بسیار ساده است. اولا باید پرسید که در حال حاضر برای تولید برق در کشور سوخت مورد نیاز با چه قیمتی تامین میگردد؟ در حالی که گاز ایران مشتریان پروپاقرصی در منظقه دارد و قابل فروش به قیمت جهانی به کشور‌های همسایه است در داخل کشور با کمتر از یک دهم قیمت جهانی به نیروگاه برای تولید برق تحویل داده می‌شود و در نهایت هم اعلام می‌شود که برق تولیدی از نیروگاه‌های گاز سوز ارزانتر از نیروگاه‌های تجدید پدیر است در حالیکه بررسی‌ها نشان می‌دهد در حال حاضر در کشور‌ها توسعه یاقته که سوخت فسیلی را به قیمت بازار‌های جهانی تهیه می‌کنند تولید برق از منابع تجدیدپذیر ارزانتر از منابع فسیلی است.

نوراللهی با انتقاد از این رویکرد عنوان کرد: در حالی که برق ارزان تمام نمی‌شود ما سوخت ارزان به نیروگاه‌ها می‌دهیم. اگر همان نسبت یارانه‌ای که دولت برای تولید برق و سوخت‌های فسیلی می‌دهد همان نسبت را به تجدیدپذیر‌ها بدهد، نه تنها غیر قابل توجیه نیستند بلکه صددرصد می‌توانند اقتصادی باشند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: در اکثر کشور‌ها استفاده از انرژی‌های تجددپذیر اقتصادی است، زیرا آن‌ها نفت و گاز را به قیمت جهانی می‌خرند و تجدیدپذیر‌ها را نیز به قیمت جهانی توسعه می‌دهند. امروزه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مثل باد، خورشید و زمین گرمایی از ارزان‌ترین روش‌های تولید برق و حرارت در دنیا هستند؛ لذا باید نگاه و روش خود را دراین رابطه تصحیح کنیم.