دانش ایرانی اقتدار جهانی/از روش جدید درمان سرطان تا ساخت پیشرفته‌ترین تجهیزات فضایی
گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا_ معصومه شیری؛ پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و اوایل جنگ بود، تجهیزات نظامی و سلاح که جای خود دارد آن روز‌ها حتی سیم خاردار و گونی سنگرهم نداشتیم! قدرت‌های شرق و غرب از فروش ابتدایی‌ترین سلاح‌ها و تجهیزات به ایران سربازمی‌زدند و با دست‌های خالی در برابر ارتشی از مسلح‌ترین نیرو‌های نظامی جهان می‌جنگیدیم. روزگاری که کسی حتی تصورش را هم نمی‌کرد کشوری به نام ایران در نقشه جغرافیایی بماند، چه برسد به اینکه بدون از دست دادن یک وجب از خاکش در این میدان جنگ نابرابر پیروز شود.
حالا حدود 43 سال از آن روز‌ها می‌گذرد؛ دانش و فناوری محققان و دانشمندان ایرانی به سطحی رسیده است که در فناوری‌های پیشرفته و بروز دنیا حرفی برای گفتن دارد و با کشور‌های مدعی در این زمینه رقابت می‌کند. روزگاری که جوانان ایرانی از دستیابی به جدیدترین روش درمان سرطان در جهان تا تولید پیشرفته‌ترین و به روزترین سلاح‌های دنیا و بهره برداری از یکی از بزرگترین تلسکوپ‌های جهان را در داخل کشور عملیاتی می‌کنند.
در همین راستا رهبر معظم انقلاب اسلامی چند روز پیش در دیدار با جمعی از مردم اصفهان با اشاره به دستاوردهای اخیر ایران و تلاش کور دشمنان برای توقف این جریان فرمودند: «دستیابی دانشمندان ایرانی به روش جدید برای درمان سرطان خون، بومی سازی یکی از تجهیزات استخراج نفت و گاز، افتتاح خط آهن در بخشی از سیستان و بلوچستان که بخش مهمی از خط آهن شمال به جنوب است، افتتاح چندین کارخانه، راه اندازی اولین پالایشگاه فراسرزمینی، بهره برداری از ۶ نیروگاه برق، رونمایی یکی از بزرگترین تلسکوپ‌های جهان، پرتاب موشک ماهواره بر و رونمایی از یک موشک جدید، همه نمونه‌هایی از حرکت رو به جلو کشور، آن هم در زمانی است که دشمن تلاش دارد با برخی اغتشاشات مانع این حرکت شود.»
از این رو در این گزارش به بررسی برخی از جدیدترین دستاوردهای مهم و استراتژیک ایران در حوزه فناوری‌های پیشرفته می‌پردازیم:
**موفقیت دانشمندان ایرانی در درمان سرطان با ژن درمانی
امروزه یکی از جدیدترین روش‌های درمان سرطان در جهان بکارگیری ژن درمانی است. به تازگی محققان یک شرکت دانش‌بنیان برای نخستین بار در کشور موفق شدند با استفاده از روش نوین ژن‌درمانی یک بیمار مبتلا به سرطان خون را درمان کنند. روشی به روز و با فناوری بسیاربالا که تنها دو شرکت چند ملیتی در جهان به آن دست پیدا کرده اند.
اما حالا پس از ۷ سال تلاش دانشمندان و محققان ایرانی روش ژن درمانی بعد از گذراندن مطالعات سلولی و مطالعات پیش‌بالینی بر روی حیوان و کسب مجوز و کد اخلاق از دانشگاه علوم پزشکی تهران به ثمر نشسته و برای نخستین بار در کشور برای درمان یک بیمار مبتلا به سرطان خون مورد استفاده قرار گرفته است.
امیرعلی حمیدیه دبیر ستاد سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با اشاره به موفقیت دانشمندان ایرانی در درمان سرطان خون با روش ژن‌درمانی می‌گوید: «آینده پزشکی، پزشکی بازساختی است که بر پایه سلول‌درمانی، ژن‌درمانی و مهندسی بافت است. در بسیاری از بیماری‌های صعب‌العلاج و سختی که به نظر غیرقابل درمان به نظر می‌رسند در آینده‌ای نه‌چندان دور از این روش‌ها برای رفع مشکلات این بیماران استفاده می‌شود.»
او با اشاره به نتایج رضایت بخش این روش در درمان بیماری سرطان می‌گوید: «مثل باقی درمان‌ها همچون شیمی درمانی که درصدی موفقیت آن‌ها گزارش شده است که نزدیک به ۶۰ تا ۷۰ درصد از آن‌ها بهبود یافته و نزدیک به ۳۰ یا ۴۰ درصد از آن‌ها برای پیوند اقدام می‌کردند که از این تعداد بیماران پیوندی نیز ۶۰ تا ۷۰ درصد آن‌ها با پیوند بهبود می‌یافتند. امروز آن‌هایی که پیوند نمی‌شوند احتمال ۶۰ تا ۷۰ درصد با این روش بهبود خواهند یافت.
به گفته دبیر ستاد سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در موضوع ژن‌درمانی به غیر از این شرکت دانش‌بنیان، یک شرکت دیگر نزدیک به محصول شده و همچنین بیش از ۱۰ هسته فناور مطالعاتی بر روی این موضوع تمرکز دارند.»
**بومی‌سازی یکی از کلیدی‌ترین تجهیزات استخراج نفت وگاز
سال‌ها بود که صفر تا صد عملیات اکتشاف، تولید، پالایش و پتروشیمی صنعت نفت ایران در اختیار شرکت‌های خارجی بود، گرچه در اسفند ۱۳۲۹ با فراز و نشیب‌های فراوان صنعت نفت ملی شد، اما ردپای خارجی‌ها همچنان پای ثابت صنعت نفت بود. با پیروزی انقلاب اسلامی و پس از آن خروج متخصصان خارجی از این صنعت، متخصصان ایرانی با تکیه بر تجربه و تخصص خود کار را پیش بردند. تا اینکه امروز پس از ۴۴ سال تلاش به مرزهای خودکفایی در ساخت و تولید تجهیزات کلیدی در صنعت راهبردی نفت رسیده‌اند. صنعت نفت امروز دیگر با روز‌های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و حتی با ۱۰ سال پیش هم قابل مقایسه نیست و می‌تواند با توان شرکت‌های دانش بنیان و فناور بسیاری از نیاز‌های حیاتی خود را رفع کند و در مسیر خنثی سازی تحریم‌های این حوزه گام بردارد.
یک شرکت‌های دانش‌بنیان موفق به طراحی و تولید یک محصول فناورانه وکلیدی در صنعت نفت و گاز به نام «دستگاه دیسک گردان» شده است که نقش به‌سزایی در افزایش بهره‌دهی چاه‌های نفت و گاز ایفا می‌کند.
در همین راستا به تازگی یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در مرکز رشد فناوری‌های پیشرفته دانشگاه صنعتی شریف موفق به طراحی و تولید یک محصول فناورانه وکلیدی در صنعت نفت و گاز به نام «دستگاه دیسک گردان» شده است. محصولی کاملاً بومی که نقش به‌سزایی در افزایش بهره‌دهی چاه‌های نفت و گاز ایفا می‌کند.
امیرحسین ربیعی، مدیرعامل این شرکت دانش بنیان درباره دستگاه دیسک گردان که در سال‌های اخیر از نیاز‌های فناورانه صنعت نفت بوده که به علت تحریم‌ها امکان واردات آن وجود نداشته توضیح می‌دهد: تمامی مراحل طراحی، ساخت قطعات و مونتاژ دستگاه دیسک گردان توسط تیم فنی این شرکت، برای اولین بار در کشور ساخته شده است. هدف این دستگاه، اندازه‌گیری نرخ واکنش سنگ و سیال در دما و فشار بالا است که در مطالعات عملیات تزریق اسید از اهمیت بالایی برخوردار است.
بومی‌سازی این محصول فناورانه که ارزش تقریبی آن ۵۰۰ هزار دلار است، علاوه بر صرفه‌جویی ارزی، به نگه‌داشت و افزایش تولید نفت و گاز در کشور کمک بزرگی می‌کند.
**حیرت جهانی از تلسکوپ ایرانی
«پیشرفت ایران در اوج تحریم‌ها شگفت‌انگیز است» این بخشی از روایت مجله علمی ساینس درباره رصد موفق اولین نور از تلسکوپ رصدخانه ملی ایران است. تلسکوپی در کلاس جهانی که چند وقت پیش با ثبت دو تصویر از کهکشان آرپ ۳۸۲ در فاصله ۳۲۰ میلیون سال نوری و کهکشان NGC ۲۳ در فاصله ۱۷۳.۵ میلیون سال نوری علاقه‌مندان به نجوم را شگفت‌زده کرد. تصاویری که جری گیلمور (Gerry Gilmore)، ستاره‌شناس دانشگاه کمبریج و رئیس هیئت مشاوران بین‌المللی رصدخانه ملی ایران درباره آن گفت: «وضوح این تصویر، بسیار بهتر از حد انتظار است.»
«حبیب خسروشاهی» مجری طرح رصدخانه ملی ایران در خصوص بومی سازی بخش قابل توجه از تجهیزات این تلسکوپ گفت: رصدخانه ملی ایران شامل سازه‌های سه‌بعدی است که تماماً در داخل کشور ساخته‌شده است. بخش کنترل، نرم‌افزار، سخت‌افزار و اپتیک فعال آن‌هم توسط متخصصان ایرانی و در داخل کشور ساخته‌شده است. به‌صورت کلی به‌جز چند قطعه مثل شیشه‌های آینه باقی قطعات در ایران تهیه و ساخته‌شده است.
سازه سه بعدی، بخش کنترل، نرم‌افزار، سخت‌افزار و اپتیک فعال رصدخانه ملی ایران توسط متخصصان ایرانی و در داخل کشور ساخته‌شده است.
این رصدخانه از نظر سایت آینه و کیفیت عکس از ویژگی بالایی برخوردار است و جزء چند سایت برتر جهان محسوب می‌شود. قطر آینه اصلی تلسکوپ ۳۴۰ سانتی‌متر (۳.۴ متر) و ضخامت آن ۱۸ سانتی متر است. این آینه ۴ تن وزن دارد و صافی سطح آن کمتر از ۲ نانو متر است که توسط سامانه اپتیک فعال مجهز به ۶۰ محور عملگر خطی کنترل می‌شود.
میدان دید تلسکوپ ۲۰ دقیقه قوسی است و این قابلیت را دارد که با دقت ۰.۰۰۰۰۵ درجه قوسی اجرام آسمانی را رهگیری کند. گنبد تلسکوپ ۲۴ متر ارتفاع و ۱۶ متر قطر و بخش چرخان آن ۲۵۰ تن وزن دارد.
از این رو موفقیت پروژه بزرگ رصدخانه ملی یک نشان آشکار است از اینکه توسعه علوم پایه در کشور می‌تواند تأثیر بسیار خوبی بر توسعه فناوری در آن کشور بگذارد. درواقع به ثمر رسیدن پروژه رصدخانه ملی ایران می‌تواند فناوری ساخت تلسکوپ را به صنایع کشور سرریز کند، به این معنی که اگر کاری با این دقت توسط پژوهشگاه‌ها و دانشگاه‌های ما انجام‌شده، می‌توان گفت هر کار پیشرفته و های‌تک دیگری را هم می‌تواند انجام دهد.
** قائم ایرانی در مدار آسمان
چند روز پیش بود که پرتاب موفقیت آمیز ماهواره بر «قائم ۱۰۰» جهان را بار دیگر شگفت زده کرد. ماهواره بری با قابلیت‌ها و فناوری‌های ویژه که توسط نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تولید شد و نمایشی از حرکت ایران در لبه جدیدترین فناوری‌های روز دنیا است. اما دلیل اهمیت پرتاب موفقیت آمیز این ماهواره بر چیست؟
ماهواره بر‌هایی که قادرند ماهواره‌هایی را در مدار‌های پایینی زمین تا ارتفاع ۲۰۰۰ کیلومتری تزریق کنند، به ماهواره بر‌های «لایه لئو» معروف هستند. ماهواره بر قائم ۱۰۰ نیز در گروه ماهواره بر‌های لایه لئو طبقه بندی می‌شود و قابلیت تزریق ماهواره‌های زیر ۱۰۰ کیلوگرمی در مدار ۴۰۰ تا ۵۰۰ کیلومتری زمین را دارد. اولین آزمایش ماهواره بر سه مرحله‌ای قائم ۱۰۰ پرتاب «ماهواره ناهید» سازمان هوافضای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به فضا خواهد بود.
ماهواره بر قائم ۱۰۰ نیز در گروه ماهواره بر‌های لایه لئو طبقه بندی می‌شود و قابلیت تزریق ماهواره‌های زیر ۱۰۰ کیلوگرمی در مدار ۴۰۰ تا ۵۰۰ کیلومتری زمین را دارد.
یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های این ماهواره بر ساخته شده توسط هوافضای سپاه، موتور قدرتمند سوخت جامد آن است که برخلاف ماهواره بر‌های پیشین که از سوخت مایع استفاده نمی‌کند. درواقع ماهواره بر قائم اولین ماهواره بر ایرانی است که از سوخت جامد به جای سوخت مایع استفاده می‌کند.
همچنین در ساخت این ماهواره بر به جای فلز از مواد کامپوزیت استفاده شده است که علاوه بر اینکه در صرف هزینه‌های ساخت ماهواره بر صرفه جویی می‌کند، قدرت این تجهیزات را تا حد زیادی افزایش می‌دهد و موشک را قادر می‌سازد بار‌های سنگینی مانند ماهواره‌ها را به مدار زمین پرتاب و تزریق کنند.
**هایپرسونیک ایرانی / گام بلند ایران در فناوری پیشرفته نظامی
همزمان با یازدهمین سالگرد شهادت حاج حسن طهرانی‌مقدم پدر موشکی ایران بود که سردارحاجی‌زاده فرمانده هوافضای سپاه پاسداران از ساخت موشک هایپرسونیک بالستیک توسط ایران خبرداد که به زودی رونمایی خواهد شد. به گفته سردار حاجی زاده موشک بالستیک هایپرسونیک قادر است در فضایی که مهم‌ترین و پیشرفته‌ترین سامانه‌های سپر دفاع موشکی وجود دارد، از آن‌ها عبور کرده و همان سامانه‌های سپر موشکی که می‌تواند جزو مهم‌ترین ارکان دفاعی دشمن باشد را هدف قرار بدهد.
موشک‌های هایپرسونیک جزو جدیدترین تسلیحات و تجهیزات نظامی دنیا هستند که تنها کشور‌های چین، آمریکا، و روسیه به فناوری ساخت آن دست پیدا کرده اند. سرعت مافوق صوت، رادارگریزی و غیرقابل پیش بینی بودن مسیر، مسدودکردن امواج رادیویی ومانورپذیری بالا و تغییر مسیراز جمله ویژگی‌های اصلی و مهم این موشک‌ها محسوب می‌شود.
سرعت موشک‌های هایپرسونیک در هنگام حرکت بین ۵ تا ۲۵ برابر صوت اعلام شده که در بازه ۱.۶ تا ۸ کیلومتر بر ثانیه است. به عبارتی باید گفت که حداقل سرعت موشک‌های هایپرسونیک ۵ هزار و ۶۳۳ کیلومتر بر ساعت است یعنی چیزی در حدود یک مایل بر ثانیه!
**کلام آخر
دستیابی به فناوری طراحی و ساخت موشک بالستیک هایپرسونیک، اولین نورگیری موفق تلسکوپ رصدخانه ملی ایران، موفقیت دانشمندان ایران در درمان سرطان با استفاده از روش ژن درمانی و بومی سازی تجهیزات کلیدی و استراتژیک استخراج نفت و گاز توسط محققان دانشگاه صنعتی شریف همه نشان از حرکت پرسرعت ایران در مرزهای دانش روز دنیا و برداشتن گام های بزرگ در راستای تحقق اقتصاد دانش‌بنیان است. دستاوردهای بی نظیری که دشمن را به قدری هراسان کرده است که از هیچ اقدامی برای توقف این جریان و نا امیدی مردم ایران دریغ نمی‌کند. از این رو دانشجویان، محققان و دانشمندان ایرانی باید با تلاش بی وقفه خود در سنگر علم و فناوری نقشه های شوم این دشمنان را نقش بر آب کنند و در راستای پیشرفت و توسعه کشورشان گام بردارند.
انتهای پیام/