داروهای مسکن بدون اعتیاد کشف شد

به گزارش گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا به نقل از وبگاه (سای تک دیلی)، دانشمندان مواد جدیدی را شناسایی کرده‌اند که اثر تسکین‌دهنده مشابهی با مواد افیونی دارند، اما جنبه‌های منفی مانند افسردگی تنفسی و اعتیاد ندارند. به جای فعال کردن گیرنده‌های مواد افیونی، آن‌ها با تحریک گیرنده‌های آدرنالین کار می‌کنند.

این نتیجه تحقیقات انجام شده توسط یک تیم بین المللی از محققان به رهبری کرسی شیمی دارویی در FAU است. یافته‌های آن‌ها نقطه عطفی در توسعه تسکین درد غیرافیونی است و اخیراً در مجله علمی مشهور Science منتشر شده است.

«افیون ها» در مقابل «افیون ها»

اگرچه این اصطلاحات اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما متفاوت هستند: مواد افیونی به مواد افیونی طبیعی مانند هروئین، مورفین و کدئین اطلاق می‌شود. مواد افیونی به تمام مواد افیونی طبیعی، نیمه مصنوعی و مصنوعی اطلاق می‌شود.

مواد افیونی باعث اعتیاد می‌شوند، مواد جدید نه

در حالی که مواد افیونی برای بسیاری از بیمارانی که از درد شدید رنج می‌برند نعمت است، اما عوارض جانبی جدی نیز دارد. مواد افیونی و مهمتر از همه مورفین می‌توانند باعث تهوع، سرگیجه و یبوست شوند. آن‌ها همچنین اغلب می‌توانند باعث کند شدن تنفس شوند که حتی می‌تواند منجر به نارسایی تنفسی شود. علاوه بر این، مواد افیونی اعتیادآور هستند - برای مثال، درصد بالایی از مشکل مواد مخدر در ایالات متحده ناشی از دارو‌های ضد درد است.

محققان در سرتاسر جهان به دنبال مسکن‌های جایگزین (دارو‌های تسکین دهنده درد) هستند تا با اثرات ناخواسته پزشکی و اجتماعی مواد افیونی مقابله کنند. پروفسور دکتر پیتر گمینر، رئیس شیمی دارویی یکی از این محققان است.

Gmeiner می‌گوید: ما به‌ویژه بر ساختار‌های مولکولی گیرنده‌هایی که به مواد دارویی متصل می‌شوند، تمرکز می‌کنیم. تنها زمانی که این‌ها را در سطح اتمی درک کنیم، می‌توانیم مواد فعال مؤثر و ایمن تولید کنیم.

پروفسور Gmeiner با همکاری یک تیم بین المللی از دانشمندان، در سال ۲۰۱۶ ماده فعالی را کشف کرد که به گیرنده‌های مواد افیونی شناخته شده متصل می‌شود و همان سطحی از تسکین درد را با مورفین ارائه می‌دهد، حتی اگر هیچ شباهتی شیمیایی به مواد افیونی نداشته باشد.

رویکرد جدید: گیرنده‌های آدرنالین به جای گیرنده‌های مواد افیونی

پیتر جماینر در حال حاضر از راهبری پیروی می‌کند که بسیار امیدوارکننده به نظر می‌رسد: بسیاری از گیرنده‌های غیرافیونی در پردازش درد نقش دارند، اما تنها تعداد کمی از این جایگزین‌ها هنوز برای استفاده در درمان‌ها تایید شده اند.

Gmeiner و تیمی از محققان از ارلانگن، چین، کانادا و ایالات متحده اکنون توجه خود را به گیرنده جدیدی معطوف کرده اند که مسئول اتصال آدرنالین است - گیرنده آلفا ۲A آدرنرژیک. در حال حاضر برخی از مسکن‌ها وجود دارند که این گیرنده را هدف قرار می‌دهند مانند بریمونیدین، کلونیدین و دکسمدتومیدین.

Gmeiner: دکسمدتومیدین درد را تسکین می‌دهد، اما یک اثر آرام بخش قوی دارد، به این معنی که استفاده از آن به مراقبت‌های ویژه در بیمارستان‌ها محدود می‌شود و برای گروه‌های گسترده‌تر بیماران مناسب نیست.

هدف کنسرسیوم تحقیقاتی یافتن یک ترکیب شیمیایی است که گیرنده سیستم عصبی مرکزی را بدون اثر آرام بخش فعال می‌کند. در یک کتابخانه مجازی از بیش از ۳۰۰ میلیون مولکول مختلف و به راحتی در دسترس، محققان به دنبال ترکیباتی بودند که از نظر فیزیکی با گیرنده مطابقت داشته باشند، اما از نظر شیمیایی با دارو‌های شناخته شده مرتبط نیستند.

پس از یک سری شبیه‌سازی‌های پیچیده اتصال مجازی، حدود ۵۰ مولکول برای سنتز و آزمایش انتخاب شدند و دو مورد از آن‌ها معیار‌های مورد نظر را برآورده کردند. آن‌ها ویژگی‌های پیوند خوبی داشتند، فقط زیر گونه‌های پروتئین خاصی را فعال می‌کردند و بنابراین مجموعه‌ای انتخابی از مسیر‌های سیگنال سلولی داشتند، در حالی که دکسمدتومیدین به طیف وسیع‌تری از پروتئین‌ها پاسخ می‌دهد.

تسکین درد بدون آرامبخش در مدل‌های حیوانی

با بهینه‌سازی بیشتر مولکول‌های شناسایی‌شده، که برای آن‌ها از تصویربرداری میکروسکوپی کریو الکترونی با وضوح بسیار بالا استفاده شد، محققان توانستند آگونیست‌هایی را سنتز کنند که غلظت‌های بالایی در مغز تولید می‌کنند و در تحقیقات با مدل‌های حیوانی، احساس درد را به طور موثر کاهش می‌دهند.

Gmeiner توضیح می‌دهد: تست‌های مختلف تأیید کردند که اتصال روی گیرنده مسئول اثر ضد درد است. ما از این واقعیت خوشحالیم که هیچ یک از ترکیبات جدید حتی در دوز‌های بسیار بالاتر از دوز‌هایی که برای تسکین درد لازم است، آرامبخش ایجاد نکردند.

جداسازی موفقیت آمیز خواص ضد درد و آرام بخش، نقطه عطف مهمی در توسعه دارو‌های ضد درد غیرافیونی است. این امر به ویژه قابل توجه است، زیرا آگونیست‌های تازه شناسایی شده نسبتاً آسان برای تولید و تجویز خوراکی برای بیماران هستند.

با این حال، پروفسور Gmeiner باید هر گونه امید به استفاده گسترده سریع در پزشکی بشر را خنثی کند: ما در حال حاضر هنوز در مورد تحقیقات پایه صحبت می‌کنیم. توسعه دارو تحت کنترل‌های سخت گیرانه است و علاوه بر بودجه قابل توجه، زمان زیادی را می‌طلبد. با این حال، این نتایج همچنان ما را بسیار خوشبین می‌کند.