پاسخ حضرت فاطمه (س) به شبهه مادیّین/ عالم دینی چه ویژگی‌‌ای دارد؟

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری آنا به نقل از پایگاه اطلاع رسانی اسراء، این مرجع تقلید اظهار داشت: «حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها خطبه ای به نام فدکیه دارند که دارای دو بخش است؛ بخشی به عنوان خطبه و بخشی به عنوان خطابه که مربوط به استرداد فدک می باشد که البته این بخش استرداد فدک هم محتوای فراوان قرآنی دارد اما در بخش خطبه مباحثی مانند عقائد و معارف دین بیان شده است که در این بخش حضرت به دو شبهه که از سوی بعضی مادیّین درباه معرفت به حضرت حق مطرح شده پاسخ دادند که عینا همین جواب 25 سال بعد در بیان حضرت علی(علیه السلام) در نهج البلاغه هم مطرح شده است.

آیت الله العظمی جوادی آملی در ادامه به بیان شبه مادیّین و پاسخ حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها به این شبهه پرداخت و بیان کرد: مرحوم کلینی در جلد اول کافی، شبهه مادیّین را مطرح می کند و آن شبهه این است که خدا جهان را از چه چیزی آفرید؟ یا «من شیء» آفرید یا «من لا شیء», اگر خدای سبحان جهان را از یک سلسله موادّ ازلی خلق کرد پس آن ماده‌ها ازلی است و نیازمندی به خالق نیست, اگر «من لا شیء» خلق کرد «لا شیء» که عدم است نمی‌تواند ماده برای چیزی باشد که خدا از عدم, عالَم آفریده باشد پس اگر «من شیء» باشد لازمه‌اش ازلیّت ماده است و بی‌نیازی از مبدأ, اگر «من لا شیء» باشد که این محال است چون «لا شیء» نمی‌تواند ماده باشد، انسان نمی‌تواند از عدم چیزی را به بار بیاورد و این شیء هم خالی از دو نقیض نیست هر دو نقیض, محذور دارد پس معاذ الله خلقتی در کار نیست!

وی خاطر نشان ساخت: حضرت زهرا(سلام الله علیها) در خطبه فدکیه به این شبهه پاسخ می دهند، و می فرمایند: اینکه گفتید اگر خدا جهان را «من شیء» خلق کرده باشد لازمه‌اش ازلیّت ماده است، این مطلب درست است، خدا جهان را «من شیء» خلق نکرد, اما اینکه گفتید اگر «من شیء» خلق نکرد «من لا شیء» خلق کرد که این محال است، این شبهه و اشکال از شماست چون نقیض «من شیء», «من لا شیء» نیست، نقیض «من شیء», «لا من شیء» است چون «نقیض کلّ رفعه أو مرفوع» نقیض کلّ شیء رفعه, نقیض مِن ألف, من لا ألف نیست «لا من ألف» است این خطبه نورانی صدیقه کبرا به این شبهه پاسخ داد و فرمود: «خلق الأشیاء لا من شیء» نه «من لا شیء» این «لا من شیء» یعنی چیزی در عالم نبود و خدا «بدیع السماوات و الأرض» است نوآور است. خداوند ماده را از چیزی خلق نکرد «لا من شیء» خلق کرد نه «من لا شیء»; زیرا نقیض موجبه محصّله, موجبه معدوله نیست، سالبه محصّله است، نقیض «من شیء», «من لا شیء» نیست این «من لا شیء» موجبه معدوله است نقیض «من شیء», «لا من شیء» است.

حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی در تشریح پاسخ حضرت زهرا(سلام الله علیها) به شبهه دوم اذعان داشت: شبهه دومی که حضرت در خطبه فدکیه پاسخ دادند این است که بالأخره ماده یک صورتی می‌خواهد, یک نقشه‌ای می‌خواهد، خدای سبحان این نقشه را از چه کسی و از چه چیزی گرفته است؟ حضرت فرمود این ‌طور نیست که خدا الگو و نقشه را از جای دیگر گرفته باشد، هم ماده نوظهور است و هم صورت نوظهور است, خداست که ماده‌آفرین است, خداست که صورتگر است و بدیع است.

ایشان خاطرنشان ساخت: قرآن اصل پیدایش نظام هستی را، به خوبی بیان کرده؛ در جریان خلقت انسان فرمود «من انسان و نظام هستی را با سلامت کامل خلق کردم و مجموعه آسمان و زمین همه به حق خلق شده اند، اگر در درون این فطرت چیز ناحقی ریخته شود این فطرت حق ساخته، آن موضوع و علم ناحق را که با فطرت ناسازگار است نمی پذیرد و پَس می زند مانند دستگاه گوارش بدن که سالم خلق شده اند و غذای مسموم را نمی پذیرند.

این مرجع تقلید ادامه داد: نظام هستی، ظلم،دروغ و تهمت را نمی پذیرد؛ هر کسی ساختار حرکتی او با زمین و آسمان و فطرت مخالف باشد اثری از او در ساختار هستی نمی ماند چون نظام آفرینش، باطل را قبول نمی کند.

این مفسر قرآن کریم خاطر نشان ساخت: انسان هر عملی را انجام دهد اگر با فطرت او مغایرت داشته باشد در روز قیامت نه تنها نام عمل نوشته می شود بلکه خود عمل را هم می بیند؛ اهل بیت(ع) و قرآن و دین و همه ارزشهای الهی برای تطهیر انسان آمده و همه این موارد به منزله طب است.

ایشان در خصوص بخش دوم خطبه فدکیه بیان داشت: حضرت در بخش دوم به بیان خطابه پرداخته و فرموده است، ای مردم امنیت و امانت را مدیون پدرم و پسر عمم علی(علیه السلام) هستید، پدرم امنیت داخلی را با وحدت و امنیت خارجی را با سیاست و جنگ نظامی برطرف کرد. قدر این امنیت، امانت و وحدت را بدانید بین خود اختلاف نکیند، اگر اختلاف کنید بدان شما بر شما مسلط می شوند. اگر پدرم پیامبر خاتم و پسر عمم هم علی مرتضی نبود، امنیت داخلی و خارجی زیر دست و پا له شده بود؛ اگر مواظب نباشید و در بین خود اختلاف کنید، اختلاف از دورن رخنه می کند و وحدت اسلامی را از بین می برد، همچنانکه این اتفاق در دوران فرزندان انبیاء الهی یعقوب زاده و ابراهیم زاده ها به وقوع پیوست و امپراطوری شرق و غرب بر آنها مسلط شدند.

حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی در فراز پایانی فرمایشات خود، در خصوص جایگاه عالمان دین از منظر حضرت زهرا(سلام الله علیها) ابراز داشت: حضرت زهرا(سلام الله علیها) درباه علما هم بیانی دارد که آن را از قرآن بیان کرده و فرموده «عالم دین آن است از مسئله خوف من النار و شوق الی الجنه بگذرد؛ کسی که از ترس انتقام و شوق رفتن به بهشت، خدا را عبادت می کند، آدم خوبی است و اهل نجات است؛ اما عالم دینی کسی است که از خوف من النار و وصال بهشت گذشته و به خدا رسیده و همواره خدا را حاضر و شاهد می بیند، احترام می کند و حرمت صاحب خانه را نگه می دارد و در حریم الهی رفتار ناشایست انجام نمی دهد؛ این خشیت بالاتر از خوف است.