رضی هیرمندی: بین نشر آثار ترجمه و تالیف باید توازن وجود داشته باشد

رضی هیرمندی نویسنده و مترجم در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی آنا درباره این که چرا در سال‌های اخیر اقبال کودکان و نوجوانان و حتی والدین برای خرید کتاب بیشتر، به سمت وسوی آثار ترجمه بوده تا تالیف، گفت: «به نظرم در این وادی نمی‌توان با قطعیت حرف زد، چرا که همان‌طور که درعرصه تالیفی کارهای ضعیف به چشم می‌خورند، در حیطه ترجمه نیز با آثاری مواجه می‌شویم که به لحاظ کیفی نامطلوب هستند. بنابراین نمی‌توان به قطعیت به این نکته اشاره کرد که هر اثر ترجمه می‌تواند نزد مخاطب راضی‌کننده باشد و با اقبال مواجه شود».

او اضافه کرد: «حالا بماند که برخی از ناشران، امروز ترجیح می‌دهند به جای انتشار یک اثر تالیفی در حوزه کودک و نوجوان از آثار ترجمه استفاده کنند. دلیلش هم این است که قانون کپی‌رایت در ترجمه رعایت نمی‌شود و به طور کلی، ناشر هنگام چاپ یک اثر ترجمه با دشواری‌های کمتری در قیاس با یک اثر تالیفی مواجه می‌شود».

مترجم آثار شل سیلوراستاین ادامه داد: «از طرفی فراموش نکنیم که ترجمه می‌تواند درهای تازه‌ای از ادبیات جهان را به روی مخاطبان ما بگشاید، زیرا هنوز با طیف انبوهی از آثار آن سوی آب روبه‌رو هستیم که با وجود آن که در کشورهای دیگر شناخته شده‌اند به دلیل این که در ایران کمتر معرفی شده‌اند نزد مخاطب ناشناخته مانده‌اند».

مترجم اثر «کی کرگدن ارزان می‌خواهد؟» گفت: «به نظر می‌رسد باید در حیطه ادبیات کودک و نوجوان بین تالیف و ترجمه یک جور توازن وجود داشته باشد، یعنی به همان میزان که آثار ترجمه نزد ناشران با اقبال مواجه می‌شود به آثار تالیفی نیز بها داده شود. زیرا براین باورم که نویسندگان ما در حال‌ حاضر و اصولا در سال‌های اخیر با دست‌مایه قرار دادن موضوعات جذاب توانسته‌اند به نگارش آثار خوبی بپردازند».

مولف کتاب «در هر دل آوایی هست» درباره تازه‌ترین آثار خود توضیح داد: «اخیرا مجموعه سه جلدی با عنوان «قصه‌های قبل ازخواب» را به رشته تحریر درآورده‌ام‌ که قراراست طی چند روز آینده منتشرشود. این مجموعه قرار است مجلدهای بیشتری داشته باشد، ولی فعلا سه جلد آن آماده انتشار است و نگارش باقی مجلدها را به احتمال زیاد در طول سال جدید شروع می کنم».

او اضافه کرد: «یکی از مسائلی که مرا بر آن داشت تا به نگارش چنین مجموعه‌ای بپردازم، این بود که در فرهنگ انگلیسی چنین مجموعه‌ای وجود دارد، این مجموعه همان‌طور که از نامش پیداست به قصه‌ها و متل‌هایی اختصاص دارد که والدین پیش از خواب برای کودکان خود می‌گویند. یکی از مولفه‌های این مجموعه فارغ ازاین که می‌تواند در جذب کودکان نسبت به روایتی خوش‌خوان تاثیرگذارباشد این است که این طیف به واسطه چنین قصه‌هایی می‌توانند با ضرب‌المثل‌ها،حکایت‌ها و افسانه‌های ایران زمین بیشتر آشنا شوند».

این نویسنده در ادامه خاطرنشان کرد: «من برای نگارش این مجموعه تلاش کرده‌ام تا از افسانه‌های کلاسیک و همین‌طور داستان‌های مدرن استفاده کنم و گاه با تلفیق این داستان‌ها به ارائه آثاری دلنشین بپردازم که «پنج ستاره آرزو»، «دایناسورها چطور شب بخیر می‌گویند» و... ازاین جمله است. تمام مجلدهای این مجموعه دارای تم و موتیف خواب هستند و صرف‌نظر از این که دارای عناصر آرام‌بخش هستند می‌توانند کودکان را با افسانه‌های کهن سرزمینشان آشنا کنند».

این مترجم هم‌چنین از دیگر کارهای تازه خود خبر داد و گفت: «علاوه بر این، مجموعه‌ای با عنوان «باستر خرگوشک» را به فارسی ترجمه کرده‌ام که نوشته پیتر بنتلی است. زمانی که ترجمه این کتاب را به دست گرفتم احساس کردم این اثر می‌تواند برای طیف کودک و نوجوان، پیام‌های مفیدی داشته باشد، به عنوان مثال می‌تواند آنها را به شکل غیر‌مستقیم به کتاب خواندن علاقه‌مند کند. درواقع یکی از محاسن این مجموعه این است که بچه‌ها را به واسطه رنگ و لعاب داستانی با ادبیات روز آشنا می‌کند».

او اضافه کرد: «به طوری که هر یک از مجلدهای این مجموعه نیز بار محتوایی خواندن و نوشتن را منعکس می‌کنند که «باستر خرگوشک عاشق خواندن است»، «باستر خرگوشک عاشق یادگرفتن است»، «باستر خرگوشک عاشق نوشتن است»و... برخی از این مجلدها هستند».

به گفته هیرمندی، مجموعه «باستر خرگوشک» قرار است به زودی از سوی انتشارات چکه منتشر شود.

هیرمندی هم‌چنین تصریح کرد: «علاوه بر این‌ها، رمانی با عنوان «خرگوش مخملی» از مارجری ویلیامز نویسنده امریکایی را ترجمه کرده‌ام که قرار است در نمایشگاه کتاب امسال به معرض نمایش گذاشته شود. این کتاب، یک رمان قدیمی در حوزه ادبیات کودک و نوجوان به شمار می‌رود و حتی می‌توان گفت از آثاری که نویسندگانی چون رولد‌دال، دکتر هیوز، شل سیلوراستاین، شازده کوچولوی اگزوپری و... نیز زودتر چاپ شده ولی به آن شکلی که باید در ایران شهرت نیافته است».

او افزود: «حتی چند سال پیش، فیلمی نیز براساس این رمان ساخته شده است ولی ترجمه مدونی از این اثر در ایران وجود ندارد. «خرگوش مخملی» به نوعی یکی از آثار ادبیات کلاسیک کودک ونوجوان جهان به شمار می‌رود و قرار است از سوی نشر چکه منتشر شود».